Ζακ Κωστόπουλος : Η πανδημία δεν σταματά την πάλη για δικαιοσύνη για τον θάνατο του ακτιβιστή

Με την πολύκροτη υπόθεση του Ζακ Κώστοπουλου, η οποία δυστυχώς ξεχάστηκε εξαιτίας της πανδημίας του κοροναϊού, ασχολείται δημοσίευμα του Guardian.

Το δημοσίευμα ξεκινά με τις εικόνες από τα γκράφιτι και τα συνθήματα για τον ΛΟΑΤΚΙ ακτιβιστή που κοσμούν τα τελευταία δύο χρόνια το σημείο όπου ο νεαρός άνδρας ξεψύχησε.

«Λίγες μέρες μετά τη δολοφονία του στην καρδιά της Αθήνας, το πρόσωπο του Ζακ Κωστόπουλου άρχισε να εμφανίζεται στους τοίχους και στα κτίρια της πόλης.

Στην οδό Γλάδστωνος υπήρχαν και κάποιες λέξεις που είτε είχαν γραφεί με σπρέι είτε με το χέρι: ένα μνημείο για έναν άνδρα που τόλμησε να είναι διαφορετικός. Σε εκείνο το σημείο σκοτώθηκε ο ΛΟΑΤΚΙ+ ακτιβιστής, καλλιτέχνης drag και αρθρογράφος στις 21 Σεπτεμβρίου 2018.

O δρόμος πλέον έχει μετονομαστεί σε «οδό Zackie Oh», το alter ego του Ζακ, και αποτελεί πλέον ένα σύμβολο της μάχης για τη δικαιοσύνη σε μια υπόθεση που δεν ξεσκέπασε απλά την ομοφοβία της ελληνικής κοινωνίας, αλλά και την κουλτούρα της βίας δίχως καμία τιμωρία της Ελληνικής Αστυνομίας.

Ο Κωστόπουλος, ο οποίος αποτέλεσε και «φωνή» των ατόμων με HIV (που είχε και ο ίδιος), ήταν 33 ετών όταν δολοφονήθηκε σε ένα κοσμηματοπωλείο στη Γλάδστωνος. Ακόμα παραμένει άγνωστο πώς παγιδεύτηκε μέσα στο κατάστημα. Αυτό που φαίνεται από τα βίντεο του θανάτου του ήταν η βία που υπέστη.

«Δεν θα ξεχάσω ποτέ την απάθεια του πλήθους»

«Ήταν λιντσάρισμα. Δεν υπάρχει άλλη λέξη να το περιγράψεις», λέει στον Guardian ο Φίλιππος Καραγιώργης, ο οποίος προσπάθησε να αποτρέψει την επίθεση. «Είχε πέσει στα τέσσερα σαν μωρό, προσπαθούσε να συρθεί πάνω στη σπασμένη τζαμαρία του κοσμηματοπωλείου. Κάθε φορά που προσπαθούσε να σηκωθεί, αυτοί οι δύο άνδρες τον κλωτσούσαν στο κρεβάτι, ξανά και ξανά».

Ο Καραγιώργης, ο οποίος θα είναι μάρτυρας στη δίκη του Ζακ, είδε με τα μάτια του την επίθεση όταν η μηχανή του έμεινε από βενζίνη και αναγκάστηκε να σταματήσει.

«Ακουγόταν πολλή φασαρία, πολλά ουρλιαχτά. Δεν θα ξεχάσω ποτέ την απάθεια του πλήθους, κόσμος καθόταν στα καφέ, σαν ήταν ταινία, ενώ ήταν το πιο βίαιο και το πιο απάνθρωπο πράγμα που έχω δει ποτέ. Η ψυχή μου σκοτείνιασε εκείνη την ημέρα», περιγράφει χαρακτηριστικά.

Αρχικά, ο Κωστόπουλος είχε παρουσιαστεί αρχικά ως ναρκομανής και κλέφτης, τον οποίο σταμάτησε ο κοσμηματοπώλης. Τα ΜΜΕ είχαν αναφέρει ότι η αστυνομία κλήθηκε να συλλάβει έναν «ληστή με μαχαίρι». Ο κοσμηματοπώλης και ο φίλος του μεσίτης – ο οποίος είναι και ακροδεξιός – υποτίθεται σταμάτησαν τον Κωστόπουλο.

Ωστόσο, τα βίντεο από τα γύρω καταστήματα και από τους περαστικούς αποκάλυψαν μια διαφορετική εκδοχή των γεγονότων. Δείχνουν ότι ο Κωστόπουλος έγινε αποδέκτης χτυπημάτων και κλωτσιών ενώ προσπαθούσε να βγει από το μαγαζί. Παρόλο που δεν αντιστάθηκε καθόλου, συνελήφθη βίαια από την αστυνομία. Όταν το ασθενοφόρο έφτασε στο κοντινότερο νοσοκομείο, ήταν ήδη νεκρός.

«Ήταν προφανώς ημιθανής αλλά του έβαλαν και χειροπέδες, κάνοντας αδύνατη οποιαδήποτε προσπάθεια ανάνηψης», καταγγέλλει η Άννυ Παπαρούσου, μια εκ των δύο δικηγόρων της οικογένειας του ακτιβιστή. «Είναι εύκολο να συμπεράνει κάποιο ότι πρόκειται για έγκλημα μίσους».

Η Διεθνής Αμνηστία αποκάλεσε τον θάνατο του Ζακ «δολοφονία» και ανέδειξε διεθνώς την υπόθεσή του. Έξι άνθρωποι – ο κοσμηματοπώλης, ο μεσίτης και τέσσερις αστυνομικοί – κατηγορούνται για πρόκληση θανατηφόρου βλάβης. Και οι έξι έχουν αρνηθεί την κατηγορία.

Πώς κατέρρευσαν οι μύθοι γύρω από το περιστατικό του θανάτου του Ζακ

Η αναζήτηση της δικαιοσύνης στην υπόθεση του Ζακ έχει σκοντάψει σε πολλά εμπόδια. Πολλοί μίλησαν για συγκάλυψη γεγονότων, αναφέροντας πως οι αρχές επέτρεψαν να καθαριστεί το σημείο του εγκλήματος, προτού γίνει κάποια έρευνα.

Μαχαίρι βρέθηκε, αλλά πάνω του δεν υπήρχαν τα αποτυπώματα του Κωστόπουλου – έτσι αποδείχτηκε ότι δεν είχε πρόθεση να ληστέψει το κατάστημα. Οι υποστηρικτές του αναφέρουν ότι κατά πάσα πιθανότητα βρήκε καταφύγιο στο κατάστημα μετά από έναν καυγά έξω από αυτό.

Οι τοξικολογικές εξετάσεις δεν έδειξαν κάποιο είδους ναρκωτικής ή άλλης ουσίας στο σώμα του Ζακ και ο ιατροδικαστής ανακοίνωσε ότι ο θάνατός του προήλθε από πολλαπλά χτυπήματα στο κρανίο.

«Όταν επισκέφτηκα το σημείο του εγκλήματος, ρώτησα τους σερβιτόρους στις απέναντι καφετέριες τι συνέβη. Όλοι μου είπαν ότι έσκισε τον λαιμό του», καταγγέλλει ο αδερφός του Ζακ, Νίκος Κωστόπουλος.

Και προσθέτει αγανακτισμένος: «Σύμφωνα με την αυτοψία, αυτό δεν ισχύει. Γιατί λένε ψέματα; Ο Ζαχαρίας ήταν θύμα προκαταλήψεων. Ήταν πολύ ανοιχτός, πολύ εκφραστικός. Περπατούσε στον δρόμο και πολλές φορές διάφοροι τον έβριζαν. Πίστευε στην ελευθερία. Από μικρή ηλικία έλεγε στους γονείς μας: «Αυτός είμαι». Ήταν πολύ υποστηρικτικοί. Η μητέρα μας τον αποκαλούσε ήρωά της».

Η οικογένεια ζήτησε τις υπηρεσίες της Forensic Architecture, της βρετανικής υπηρεσίας που αναλύει και ερευνά μόνη της περιπτώσεις παραβίασης των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Το αποτέλεσμα της έρευνας ήταν κόλαφος για την ΕΛ.ΑΣ., η οποία δεν έκανε σωστή έρευνα για το περιστατικό, παραβλέποντας τις καταγραφές από τις γύρω κάμερες.

«Η πατριαρχία, ο στιγματισμός, τα στερεότυπα σκότωσαν τον Ζακ»

Τώρα, η οικογένεια του Ζακ θέλει δικαιοσύνη για να μην περάσει ποτέ κανείς κάτι τέτοιο. Ο δικαστής πρόσφατα ανέβαλε επ’ αόριστον τη δίκη του Ζακ.

«Πραγματικά πιστεύω ότι όλα τα πράγματα στα οποία ήταν ενάντιος – η πατριαρχία, ο στιγματισμός, τα στερεότυπα – σκότωσαν τελικά τον αδερφό μου. Ο Ζαχαρίας θεωρούταν κατώτερος. Τα πραγματικά γεγονότα θα είχαν θαφτεί αν δεν είχαν εμφανιστεί άνθρωποι με αυτά τα βίντεο», λέει ο αδερφός του.

Οι δικηγόροι της οικογένειας επιθυμούν η κατηγορία να μετατραπεί σε ανθρωποκτονία από δόλο, όπως επίσης και να κατηγορηθούν οι συνολικά εννιά αστυνομικοί που βρέθηκαν στο σημείο.

«Η κατηγορία της πρόκλησης θανατηφόρου βλάβης δεν αρκεί αν αυτή η δίκη θέλει να στείλει το σωστό μήνυμα», λέει η κ. Παπαρούσου.

Πρόσφατα, εισαγγελέας επέβαλε στους ερευνητές να επεκτείνουν την έρευνα για τον θάνατο του Ζακ. Έτσι θα μπορέσουν να συμπεριληφθούν περισσότεροι κατηγορούμενοι, σύμφωνα με την Παπαρούσου.

Η δίκη αναβλήθηκε επ’ αόριστον τον Νοέμβριο λόγω των μέτρων για τον κοροναϊό, αν και ο δικαστής ανέφερε ότι η έναρξή της είναι «ιστορική».

«Ο Ζακ δολοφονήθηκε επειδή ήταν αυτός που ήταν»

Για την ελληνική ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, ο Ζακ Κωστόπουλος/Zackie Oh αντιπροσωπεύει τη μακρά μάχη για ισότητα και σεβασμό. Ο βίαιος θάνατός του έχει συγκριθεί με τη δολοφονία του αντιφασίστα Παύλου Φύσσα από τη νεοναζιστική οργάνωση της Χρυσής Αυγής.

«Είναι η ίδια ιδεολογία που τους σκότωσε», λέει η Άννυ Παπάζογλου, της ΛΟΑΤΚΙ οργάνωσης Colour Youth. «Οι ομοφοβικές επιθέσεις είναι πολύ κοινές εδώ. Η αστυνόμευση της κεντρικής Αθήνας έχει αυξηθεί κατά πολύ και μαζί της τα περιστατικά αστυνομικής βίας και κατάχρησης της εξουσίας. Είναι υψίστης σημασίας να καταδικαστούν οι δολοφόνοι του Ζακ… Να φανεί ότι δεν θα υπάρξει ανοχή για κάτι τέτοιο».

«Είναι θέμα διαφορετικότητας και έλλειψης ανοχής στην κοινωνία μας», λέει ο Μήτσος Κικλαμάνος, που ζωγράφισε ένα τεράστιο mural με τον Ζακ Κωστόπουλο στα Εξάρχεια. «Ο Ζακ δολοφονήθηκε επειδή ήταν αυτός που ήταν. Και γι’ αυτό η εικόνα του θα είναι για πολύ καιρό στους τοίχους και τις κολώνες, σε κάθε επιφάνεια».