Ανεπιθύμητες ενέργειες μετά από εμβολιασμό για Covid-19: Γίναμε σοφότεροι;

Του Κωνσταντίνου Καρύδη*

Γνωρίζουμε εδώ και χρόνια, ιδιαίτερα εμείς οι Παιδίατροι, που παραδοσιακά κάνουμε τα πιο πολλά εμβόλια στη χώρα, ότι οι Ανεπιθύμητες Ενέργειες (AE) μετά από εμβολιασμό πράγματι μπορεί να συμβούν, είναι συνήθως ήπιας έως μέσης βαρύτητας αντιδράσεις (π.χ. πυρετός, αντιδράσεις στο σημείο της ένεσης, όπως οίδημα, ερυθρότητα, πόνος) και αυτοπεριοριζόμενες με αποτέλεσμα να μην απασχολούν στη συνέχεια. Σπανιότερα, μπορεί να εμφανισθεί  φόβος που μπορεί να εξελιχθεί σε βαγοτονία με ωχρότητα και ψυχρότητα άκρων, εφίδρωση, ναυτία, ζάλη, διαταραχές της όρασης και απώλεια συνείδησης. Ακόμη σπανιότερα μπορεί να εκδηλωθεί  η μείζων ΑΕ,η Αναφυλαξία με αιφνίδια ή προοδευτική έναρξη γενικευμένου κνησμού, ερυθήματος ή κνίδωσης, αγγειοοίδημα (οίδημα χειλέων, προσώπου ή τραχήλου),σοβαρός βρογχόσπασμος, αναπνευστική δυσχέρεια, καταπληξία μέχρι και συγκοπή.

Μπορεί να εκτιμάται ακόμη κι από τους ίδιους τους γονείς ως αστεία ή περίεργη η αντίδραση του φόβου τους-τη στιγμή που εμβολιάζεται το παιδί τους-αλλά οι Παιδίατροι οφείλουμε να  είμαστε έτοιμοι για όλα τα ενδεχόμενα, ακόμη και της προηγούμενης παραγράφου. ΑΠΑΙΤΟΥΝΤΑΙ  ικανότητα, φάρμακα και ειδικά μηχανήματα για την ταχύτατη αντιμετώπιση επειγουσών καταστάσεων. Το Κόκκινο Βιβλίο των Λοιμώξεων τονίζει ότι οι συστάσεις και απαιτήσεις αυτές πρέπει να εφαρμόζονται πάντα και παντού όπου μπορεί να χορηγηθούν εμβόλια, όπως σχολεία, φαρμακεία κ.ά.(Για το θέμα των φαρμακείων στην Ελλάδα θα επανέλθω παρακάτω).

Οι μέχρι τώρα δημοσιευθείσες μελέτες από το mRNA εμβόλιο για Covid-19 των Pfizer/BioNTech μας έδωσαν κουράγιο ότι θα συνεχίσουμε τη ζωή μας και τα εξής  δεδομένα ως προς πιθανές ΑΕ: Αυτές πράγματι εμφανίστηκαν και αναμένονταν, αποδείχθηκαν όμως, ήπιας ή μέτριας έντασης και υποχώρησαν σε λίγες μέρες μετά τον εμβολιασμό. Κοινά πράγματα δηλαδή, όπως για όλα τα μέχρι τώρα διαφορετικής τεχνολογίας εμβόλια που κυκλοφορούν. Για καλύτερη ενημέρωση, απλά  παραθέτω τις ΑΕ, όπως καταγράφηκαν σε άτομα >16 χρόνων: Πόνος στο σημείο της ένεσης 80%,Κόπωση 60%,Κεφαλαλγία 50%,Μυαλγία,  & Ρίγος 30%,Αρθραλγία 20%,Πυρετός 10%.                                                        ΠΡΟΦΑΝΩΣ δεν γίναμε σοφότεροι από τη φύση πιθανών ΑΕ του συγκεκριμένου εμβολίου.Αυτές παραμένουν γνωστές και αντιμετωπίσιμες από τους επαγγελματίες υγείας. Ειδικότερα η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών της χώρας, όπως διάβασα στο «Εκπαιδευτικό Εγχειρίδιο /Εμβολιαστικά Κέντρα Covid-19» που βρήκα στο διαδίκτυο την 16/12/2020, τονίζει το εξής σημαντικό στη σελ.13 : «Όπως με όλα τα ενέσιμα εμβόλια, είναι απαραίτητη η άμεσα διαθέσιμη επίβλεψη και ιατρική αντιμετώπιση σε περίπτωση σπάνιου αναφυλακτικού συμβάντος μετά τον εμβολιασμό». Προσωπικά συγχαίρω την Επιτροπή, στην οποία ήμουν κάποτε μέλος, για την έκδοση του προαναφερθέντος εγχειριδίου με όλη την σύγχρονη βιβλιογραφία.

Κάτι ακόμη, που θα ήθελα να αναφέρω, είναι από τις πρόσφατες συστάσεις του αμερικανικού CDC,αναφορικά με τις αλλεργίες, γιατί μπορεί να υπάρξουν παρανοήσεις από πλευράς εμβολιαζομένων ή και εμβολιαζόντων: «Άτομα με ιστορικό σοβαρών αλλεργικών αντιδράσεων μη συνδεόμενων με εμβόλια ή ενέσιμα φάρμακα-όπως αλλεργία σε τροφή ή τροφές, κατοικίδια ζώα, δηλητήρια, λάτεξ ή σε συστατικό του περιβάλλοντος-μπορούν να εμβολιαστούν. Άτομα με ιστορικό αλλεργιών σε από του στόματος χορηγούμενα φάρμακα ή οικογενειακό ιστορικό βαρειάς αλλεργικής αντίδρασης ή αυτά που είχαν εκδηλώσει στο παρελθόν ήπια αλλεργική αντίδραση σε κάποιο εμβόλιο (όχι αναφυλαξία) μπορούν, επίσης, να εμβολιασθούν».

Συμπερασματικά, οι ΑΕ του εμβολίου Covid-19 είναι οι συνήθως παρατηρούμενες με όλα τα εμβόλια και αυτό από μόνο του δεν μας προκάλεσε έκπληξη, ούτε μας έκανε σοφότερους. Εκείνο που πρέπει να μας κάνει σοφότερους είναι η ορθή εφαρμογή των συστάσεων της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών και ιδιαίτερα η σύσταση για τη συνεχή παρουσία ιατρού στους εμβολιασμούς.

ΥΓ. Προσωπικά δεν κατανοώ  δύο πράγματα: Γιατί μερικοί γιατροί κάνουν εμβόλια στα σπίτια  χωρίς να έχουν μαζί τους τον απαραίτητο εξοπλισμό-πράγμα δύσκολο στην πράξη- και γιατί η Πολιτεία εκχώρησε το δικαίωμα αντιγριπικού εμβολιασμού στο ελληνικό φαρμακείο (ΦΕΚ 2811/Β/4-7-2019).Άγνοια κινδύνων;

*Παιδίατρος – Λοιμωξιολόγος