«Εχουμε πόλεμο» είναι το σύνηθες μοτίβο κυβερνώντων και επιστημόνων από τη στιγμή που εμφανίστηκε ο νέος κοροναϊός στις ζωές μας και, κυρίως, αφότου εξελίχθηκε σε πανδημία. Οπως συμβαίνει σε κάθε πόλεμο, λοιπόν, οι πάσης φύσεως μαυραγορίτες βρίσκουν την ευκαιρία να εκμεταλλευτούν τις ανάγκες, την αγωνία και τον φόβο των ανθρώπων προκειμένου να θησαυρίσουν.

Την εποχή του Διαδικτύου, μάλιστα, είναι λογικό και αναμενόμενο αυτού του είδους οι μπίζνες να γίνονται σε μεγάλο βαθμό ηλεκτρονικά, μέσα στις «σκοτεινές» διαδρομές που αφειδώς προσφέρει το Internet – αυτό που έχει γίνει ευρύτερα γνωστό ως «Dark Web» (Σκοτεινό Διαδίκτυο). Εκεί όπου, όπως ήδη προειδοποιούν και επισήμως οι Αρχές, έχουν πληθύνει οι προσφορές για ταχεία όσο και «αθόρυβη» πρόσβαση στα νέα εμβόλια, παρακάμπτοντας τις επίσημες διαδικασίες και τα επιστημονικά πρωτόκολλα – έναντι, βεβαίως, του ανάλογου και ιδιαιτέρως «τσουχτερού» αντιτίμου.

Αλλωστε, το φαινόμενο είχε παρατηρηθεί από την πρώτη κιόλας φάση της πανδημίας, την περασμένη άνοιξη. Τότε, σύμφωνα με ρεπορτάζ του businessinsider, ερευνητές είχαν διαπιστώσει πως υπήρχαν διαδικτυακές προσφορές για μάσκες και αναπνευστήρες, ακόμη όμως και για υποτιθέμενα εμβόλια που είχαν ανακαλυφθεί ήδη και βρίσκονταν σε πειραματικό στάδιο. Η… διαστροφή είχε φτάσει μέχρι του σημείου κάποιος πωλητής να διαθέτει «μολυσμένο αίμα», ισχυριζόμενος ότι έτσι θα μπορούσε κανείς να απαλλαγεί από τον ανεπιθύμητο συνεργάτη του ή σύντροφό του!

SOS από την Europol

«Από τη στιγμή που κάποιο εμβόλιο κατά του COVID-19 καταστεί διαθέσιμο, πιθανότατα δεν θα είναι διαθέσιμο προς πώληση μέσω Διαδικτύου. Παρ’ όλα αυτά, νόθα φαρμακευτικά σκευάσματα, τα οποία διαφημίζονται ως ικανά να θεραπεύσουν ή να προλάβουν τον COVID-19 διατίθενται ήδη προς πώληση, τόσο μέσω Διαδικτύου όσο και εκτός αυτού. Οι προσφορές πιθανότατα θα αυξηθούν όταν κάποιο νόμιμο εμβόλιο εγκριθεί».

Το παραπάνω απόσπασμα προέρχεται από προειδοποίηση την οποία είχε απευθύνει προς κάθε κατεύθυνση η Europol στις 4 Δεκεμβρίου – και οι εξελίξεις που ακολούθησαν τις επόμενες ημέρες μοιάζουν να την επιβεβαιώνουν πλήρως. Για του λόγου το αληθές, λίγο μετά την έγκριση του εμβολίου των Pfizer-BioNTech, μια τέτοια προσφορά στο Dark Web υποσχόταν την άμεση παράδοσή του στους ενδιαφερόμενους έναντι 250 δολαρίων (μια τιμή υπερδεκαπλάσια της επίσημης), με επιπλέον επιβάρυνση 20 δολαρίων για τη μεταφορά και άλλων 5 ώστε η παράδοση να γίνει την αμέσως επόμενη μέρα από την παραγγελία. Την περασμένη, δε, εβδομάδα κάποιος άλλος πωλητής πρόσφερε το εμβόλιο που έχουν αναπτύξει οι κινεζικές Sinopharm και Sinovac έναντι 750 δολαρίων, με την πληρωμή μάλιστα να γίνεται στο γνωστότερο κρυπτονόμισμα, το bitcoin.

Το φαινόμενο μοιάζει να πολλαπλασιάζεται επικίνδυνα. «Αμέσως μετά την έγκριση του εμβολίου από τη FDA αρχίσαμε να βλέπουμε τέσσερις ως δέκα σχετικές προσφορές καθημερινά. Ορισμένες προέρχονται από τον ίδιο πωλητή, όλες όμως έχουν τιμή 250-300 δολαρίων» σημείωσε ο Οντέτ Βανούνου, διευθυντικό στέλεχος της εταιρείας παροχής υπηρεσιών ασφαλείας στο Διαδίκτυο Check Point Software. Πρόσθεσε δε ότι μέχρι εκείνη τη στιγμή οι «ονομαστικές» προσφορές αφορούσαν μόνο τα σκευάσματα των Pfizer και Sinovac, αναμένει όμως να προστεθεί και το αντίστοιχο της Moderna, το οποίο επίσης έλαβε έγκριση στις ΗΠΑ.

Αλυσίδες εφοδιασμού

Οπως είναι λογικό, στις τάξεις των αρμόδιων υπηρεσιών έχει σημάνει συναγερμός. Ο κίνδυνος να υπάρξει «διείσδυση» στις αλυσίδες εφοδιασμού και μεγάλες ποσότητες εμβολίων να κλαπούν προκειμένου να διοχετευτούν στη μαύρη αγορά είναι υπαρκτός, καθώς ετοιμάζεται μια τεράστια και εξαιρετικά απαιτητική παγκόσμια «γέφυρα» μεταφοράς εμβολίων. Ηδη η ΙΒΜ ανακοίνωσε ότι διαπιστώθηκε πως χάκερ είχαν προχωρήσει σε πλαστοπροσωπία ενός στελέχους κινεζικού προμηθευτή συσκευών και τεχνολογίας βαθιάς ψύξης σε μια προσπάθεια να υποκλέψουν λογαριασμούς και κωδικούς και να αποκτήσουν πρόσβαση στο σύστημα.

«Θα υπάρξει σίγουρα, σε διεθνές επίπεδο, η ευκαιρία για τους εγκληματίες να βγάλουν πολλά λεφτά» δήλωσε στους «Financial Times» η Εϊμι Σόρτμαν, ειδική στην ιατροφαρμακευτική επιμελητεία της εταιρείας Overhaul. Κάτι μας λέει ότι, ανάμεσα σε πολλούς, η μαφία ετοιμάζεται πυρετωδώς…

Η ευθύνη σε κυβερνήσεις και διεθνείς οργανισμούς

Ακόμη και οι αδαείς θα μπορούσαν να θέσουν σοβαρά ερωτήματα απέναντι στους λαθρεμπόρους των εμβολίων. Για παράδειγμα: Πόσο ασφαλές θα είναι ένα σκεύασμα που θα αγοραστεί μέσω Διαδικτύου και θα παραδοθεί από μια εταιρεία courier, όταν είναι γνωστό ότι διατηρείται μόνο σε συνθήκες βαθιάς ψύξης; Είναι, ωστόσο, αμφίβολο το εάν και κατά πόσο θα λάβουν μια σοβαρή και εμπεριστατωμένη απάντηση, πέρα από κάποιες διαβεβαιώσεις ότι η παράδοση θα γίνει σε συσκευασία που θα περιέχει… παγοκύστες.

«Οι εγκληματίες δεν βλέπουν εμβόλια, βλέπουν λεφτά» ξεκαθάρισε ο Θόρστεν Νόιμαν, πρόεδρος του ευρωπαϊκού κλάδου της Tapa, της παγκόσμιας ομοσπονδίας όσων δραστηριοποιούνται στις εφοδιαστικές αλυσίδες. Τι μπορεί να γίνει, όμως, για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά και εν τη γενέσει του αυτό το επικίνδυνο φαινόμενο; Πολύ απλά, τα κράτη, οι κυβερνήσεις τους και οι διεθνείς οργανισμοί να ανταποκριθούν στην αυτονόητη ευθύνη που έχουν επωμιστεί και να διασφαλίσουν ότι το εμβόλιο θα φτάσει έγκαιρα σε ολόκληρο τον κόσμο, με προτεραιότητες αλλά χωρίς διακρίσεις. Κάτι που, αυτομάτως, θα περιορίσει τα περιθώρια δράσης της δευτερογενούς και μαύρης αγοράς.

Headlines