Πώς θα ξεπεράσουμε τη θλίψη των γιορτών;

Οι γιορτές των Χριστουγέννων είναι κατεξοχήν ημέρες χαλάρωσης ξεκούρασης, θαλπωρής, αγάπης και ευδαιμονίας. Για κάποιους όμως είναι ημέρες δύσκολες, επιφορτισμένες με αρνητικά και καταθλιπτικά συναισθήματα. Κάποιοι άνθρωποι και μόνο στην ιδέα των γιορτών βιώνουν δυσφορία. Η πίεση χρόνου για τις «απαραίτητες» προετοιμασίες, οι οικονομικές δυσκολίες προκειμένου να αντεπεξέλθουμε στις «υποχρεώσεις» των γιορτών, η μοναξιά, οι συγκρουσιακές σχέσεις που μας «καταπιέζουν», το άγχος και τα αρνητικά συναισθήματα είναι κάποιες από τις καταστάσεις που μπορεί να μας οδηγήσουν στη μελαγχολία των Χριστουγέννων.

Το συναίσθημα της θλίψης που βιώνει το άτομο έρχεται σε σύγκρουση με αυτό της χαράς που θεωρητικά θα πρέπει να βιώνει ή που οι άλλοι βιώνουν και αυτό προκαλεί περαιτέρω δυσκολία και δυσφορία εντατικοποιώντας τη θλίψη και την απελπισία ενώ οδηγεί σε συναισθήματα παραίτησης και απομόνωσης. Σκεφθείτε τώρα όλα αυτά σε συνθήκες εγκλεισμού ή περιορισμού λόγω της νόσου COVID-19.

Ολα τα παραπάνω πολλαπλασιάζονται και υπερμεγεθύνονται επικίνδυνα και ανεξέλεγκτα. Ακόμα όμως και εκείνοι που λατρεύουν τα Χριστούγεννα εφέτος κινδυνεύουν και αυτοί να πληγούν από τη μελαγχολία των εορτών, μια και σίγουρα οι εφετινές γιορτές θα εμπεριέχουν περισσότερους περιορισμούς, είτε φυσικούς είτε ψυχικούς είτε οικονομικούς, και σίγουρα η διάθεση αρκετών θα είναι «πεσμένη» εξαιτίας του κορonaϊού.

Η αίσθηση «πένθους» (θλίψη για την τρέχουσα κατάσταση και πανδημία) και για κάποιους πραγματικής δυστυχώς απώλειας (είτε φυσικής είτε πνευματικής είτε οικονομικής), καθώς και ο φόβος, ο πανικός αλλά και ο θυμός είναι τα πιο συνηθισμένα σημάδια της χριστουγεννιάτικης μελαγχολίας.

Και η αλήθεια είναι ότι η πανδημία και οι συνέπειές της τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα έχουν καταστήσει όλους μας περισσότερο ευάλωτους στη μελαγχολία και στη θλίψη, και σε συνδυασμό με όλα τα παραπάνω το ρίσκο της κατάθλιψης δυστυχώς αυξάνεται.

Σε… επιφυλακή
Ολοι μας λοιπόν χρειάζεται να είμαστε σε «επιφυλακή» για πιθανά σημάδια τόσο σε εμάς τους ίδιους όσο και στους γύρω μας, ώστε να αντιμετωπίσουμε έγκαιρα και αποτελεσματικά – ζητώντας ακόμα και βοήθεια – τα συναισθήματα θλίψης των Χριστουγέννων. Τι μπορούμε λοιπόν να κάνουμε για να εξομαλύνουμε τα blues των γιορτών;

12 tips
1. Νιώστε και δείξτε την ευγνωμοσύνη σας στην οικογένειά σας και στα αγαπημένα σας πρόσωπα, πείτε «ευχαριστώ» για ό,τι μοιραστήκατε μαζί. Βιώστε τα θετικά συναισθήματα και εκφράστε τα χωρίς ενδοιασμούς! Μη σκεφθείτε αν οι άλλοι νιώθουν το ίδιο! Το δικό σας συναίσθημα είναι αληθινό και έχει αξία πρώτα για εσάς που το βιώνετε και μετά για τους άλλους.

2. Αφήστε ελεύθερη την καρδιά σας, η οικειότητα που θα ακολουθήσει θα είναι σπουδαία και πολύ σημαντική για όλους. Εάν έχετε κρατήσει μυστική την αγάπη σας για κάποιον/α, μη χάνετε άλλον χρόνο. Τολμήστε να εκφραστείτε! Πολύ πιθανόν να εκπλαγείτε ευχάριστα! Και αν όχι, τότε τουλάχιστον δεν θα χρειαστεί να χάσετε επιπλέον χρόνο και ενέργεια. Θα είστε ξεκάθαροι και έτοιμοι να προχωρήσετε παρακάτω. Είναι και αυτό πολύ ανακουφιστικό και απελευθερωτικό.

3. Ξεκολλήστε λοιπόν από το παρελθόν.
Να είστε ειλικρινείς με τον εαυτό σας και θαρραλέοι να ανακαλύψετε νέα πράγματα για τον εαυτό σας. Να τολμήσετε νέες εμπειρίες και να θέσετε νέους στόχους.

4. Μην πέσετε για κανέναν λόγο και με κανέναν τρόπο στην παγίδα της προσδοκίας είτε αυτή προέρχεται από εσάς είτε από τους άλλους. Τα πρέπει είναι άχρηστα. Τα θέλω είναι ο σημαντικός στόχος και προς αυτόν κινούμαστε.

5. Μπορείτε να αγανακτήσετε ελεύθερα. Αποδεχθείτε πρώτα στον εαυτό σας όλα εκείνα που σας ψυχοπιέζουν και σας γεμίζουν δυσφορία και εκφράστε τα και στους άλλους. Κάντε μια λίστα με ό,τι σας πιέζει και σας στενοχωρεί και αρχίστε να τα διαπραγματεύεστε με τον εαυτό σας. Σίγουρα θα καταλήξετε στο ότι δεν είναι τόσο τραγικά. Οσα συνεχίσουν να σας ενοχλούν αλλάξτε τα, μπορείτε. Τονώστε την αυτοεκτίμησή σας! Επικεντρωθείτε σε όλα τα σημαντικά που είστε, έχετε, κάνετε και μπορείτε! Μην αφήσετε κανέναν να σας πει το αντίθετο. Γίνετε αυτό που θα θέλατε να δείτε και εσείς στους άλλους. Μην καταπιέζετε τα αρνητικά συναισθήματα αλλά εκφράστε τα υγιώς και με ένα πλάνο αλλαγής και αντιμετώπισής τους.

6. Μην κάνετε τις γνωστές «λίστες» με στόχους. Ολες αυτές οι λίστες εμπεριέχουν πολλά προσωπικά βιώματα, τραύματα, ακυρώσεις, απογοητεύσεις, που μπορεί να έχουν ρίζες ακόμα και στην παιδική σας ηλικία. Το κοινό στοιχείο όμως που συνδέει όλα τα παραπάνω σενάρια είναι η χαμηλή αυτοεκτίμηση: «Δεν είμαι αρκετά καλή/καλός». «Δεν αξίζω». «Πρέπει να προσπαθήσω περισσότερο». «Πάλι δεν τα κατάφερα».

7. Αποφύγετε τις συγκρίσεις τύπου «κάθε πέρυσι και καλύτερα».
Αποφύγετε τις συγκρίσεις με άλλους ανθρώπους: «Κοίτα η φίλη μου πόσο καλά τα κατάφερε». Η μόνη σύγκριση που εν δυνάμει έχει ουσία είναι με τον ίδιο μας τον εαυτό. «Αν μπορώ να κάνω κάτι σήμερα που δεν μπορούσα να κάνω χθες – όσο μικρό ή ασήμαντο κι αν φαίνεται –, είμαι κερδισμένη/ος. Αυτή είναι η πρόοδός μου και η αυτοεξέλιξή μου».

8. Συνδεθείτε αληθινά. Μη φοβάστε να εκφράσετε τους φόβους και τις ανασφάλειές σας. Αποκαλύψτε τον αληθινό σας εαυτό και απεγκλωβιστείτε από την ψευτοεικόνα της «τελειότητας». Εάν ποθείτε βαθύτερη συναισθηματική σύνδεση με κάποιους ανθρώπους, βρείτε χρόνο για αυτούς και μοιραστείτε ουσιαστικές στιγμές αληθινής συναισθηματικής επικοινωνίας.

9. Συγχωρήστε εαυτούς και αλλήλους! Πραγματικά μπορείτε να συγχωρέσετε και να δείξετε κατανόηση. Να δώσετε άφεση σε ό,τι τοξικό αλλοιώνει και δηλητηριάζει πρώτα απ’ όλους εσάς. Κάντε το δώρο της συγχώρησης πρώτα στον εαυτό σας και μετά στους άλλους. Δώστε τον χώρο αυτόν που καταλαμβάνει η πικρία σε θετικότερα συναισθήματα, ασχολίες και σχέσεις.

10. Διασκεδάστε! Αφήστε στην άκρη τις υποχρεώσεις σας και διασκεδάστε. Οπως και όσο μπορείτε περισσότερο. Κάντε πράγματα που σας ευχαριστούν! Δώστε και λάβετε χαρά! Οσο αντίξοες και αν είναι οι συνθήκες, οφείλουμε στους εαυτούς μας και στους σημαντικούς μας άλλους να χαρούμε περισσότερο από το να λυπηθούμε και να μεμψιμοιρούμε! Ολο και κάτι θα υπάρχει που μας κάνει χαρούμενους! Βρείτε το και αξιοποιήστε το όσο περισσότερο γίνεται.

11. Ζήστε στο εδώ και στο τώρα!
Δώστε προσοχή σε αυτά που ήδη έχετε αυτή τη στιγμή στη ζωή σας. Δώστε τους αξία και σημασία. Μην τα υποτιμάτε και μην τα θεωρείτε δεδομένα. Ειδικά στην τρέχουσα κατάσταση. Επικεντρωθείτε σε αυτό που κάνετε, που βιώνετε τώρα, και μην ανησυχείτε υπερβολικά ή αναίτια για το μέλλον.

12. Εκφράσεις του τύπου «Ολα θα πάνε καλά» δεν έχουν καμία απολύτως λειτουργική αξία. Ισα ίσα μάλιστα που μπορεί να μας κάνουν να νιώσουμε χειρότερα, μια και δεν φέρνουν κανένα αποτέλεσμα. Είναι σαν να αρνούμαστε ότι όλα είναι ήδη καλά και απλώς με κάποιον μαγικό τρόπο όλα όσα μάς προβληματίζουν θα εξαφανιστούν και θα είμαστε ευτυχισμένοι χωρίς να έχουμε λύσει ή αλλάξει το παραμικρό. Τι μπορείτε να πείτε εναλλακτικά: «Υπάρχουν άνθρωποι που είναι εδώ για μένα». «Πιστεύω σε μένα». «Είμαι πιο δυνατός/ή από αυτό και είμαι σίγουρος/η ότι θα το ξεπεράσω». «Τι μπορώ να κάνω για να βοηθήσω εμένα;». «Τι θα με έκανε να νιώσω καλύτερα;». Εστιάστε πρακτικά στο εδώ και τώρα και επιφέρετε απτά αποτελέσματα.

Ευχαριστούμε για τη συνεργασία την κυρία Βάσω Μακαρώνη, κλινική ψυχολόγο, ψυχοθεραπεύτρια.