Στρατηγείο… χωρίς στρατό

To 1997, ο τότε υπουργός Εσωτερικών κ. Αλέκος Παπαδόπουλος προκειμένου να ξεπεράσει τις αγκυλώσεις και τις αναστολές του ναπολεόντειου κράτους για να προωθήσει επιτυχώς τον «Καποδίστρια», τη μεγάλη μεταρρύθμιση συνένωσης χιλιάδων δήμων και κοινοτήτων, εισήγαγε στη Δημόσια Διοίκηση τις «μονάδες διοίκησης έργου». Νομοθέτησε δηλαδή ένα σχήμα διαχείρισης εκτάκτων καταστάσεων και συγκεκριμένου έργου που θα λειτουργούσε επικουρικά στο κράτος και θα εγγυόταν την ασφαλή διαχείριση και ολοκλήρωση της όποιας αλλαγής ή απαιτούμενης επέμβασης.

Οι «μονάδες διοίκησης έργου» συγκροτούνταν από ένα επιχειρησιακό κέντρο στο καθ’ ύλην αρμόδιο υπουργείο και εκτείνονταν, με αντίστοιχα διασυνδεδεμένα σχήματα, στις περιφέρειες, στους νομούς, στους δήμους και στις τότε κοινότητες όλης της χώρας.

Για τις ανάγκες του «Καποδίστρια» συγκροτήθηκε ένα εξειδικευμένο και συνάμα καθετοποιημένο σχήμα διοίκησης, πληροφόρησης και άμεσης επέμβασης μέσα στο κράτος, ικανό να επιλύει τα όποια προβλήματα αναφύονταν στη διάρκεια της μεταρρύθμισης.

Το έργο δεν ήταν απλό, οι αντιδράσεις πολλές και η σύγχυση μεγάλη. Ωστόσο, μέσω του συγκεκριμένου σχήματος, κυρίως μέσω της έγκυρης και έγκαιρης ενημέρωσης και της ταχείας επέμβασης, η μεταρρύθμιση, που φάνταζε ακατόρθωτη, επιβλήθηκε και η αλλαγή επήλθε. Από την Πρωτοχρονιά του 1999, οι νέοι ενοποιημένοι δήμοι άρχισαν να λειτουργούν κανονικά και όλα να εξελίσσονται σύμφωνα με τους νέους κανόνες και τις νέες αρχές.

Η εμπειρία του «Καποδίστρια» και το σχήμα των «μονάδων διοίκησης έργου» χρησιμοποιήθηκε και πάλι επιτυχώς το φθινόπωρο του 1999 για την αντιμετώπιση των καταστροφικών συνεπειών του μεγάλου σεισμού της Πάρνηθας που έπληξε την Αθήνα. Κατά κοινή ομολογία το σχήμα ανταποκρίθηκε και έδωσε γρήγορα αποτελέσματα.

Στη βάση της εμπειρίας των «μονάδων διοίκησης έργου» στήθηκε και η επίσης επιτυχής επιχείρηση διοργάνωσης των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Ολη εκείνη η περιπλοκή που ήθελε την Ελλάδα διοικητικά ανήμπορη να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις ενός μεγάλου, διεθνούς εμβέλειας έργου ξεπεράστηκε ακριβώς από ένα αντίστοιχο παράλληλο σχήμα διοίκησης που λειτούργησε εντός του κράτους. Χωρίς αυτό δεν θα διεξάγονταν Ολυμπιακοί Αγώνες στην Αθήνα το 2004. Κάτι που μπορούν να επιβεβαιώσουν πολλοί, από τους ιθύνοντες της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής και την κυρία Γιάννα Αγγελοπούλου, μέχρι τους τότε αρμοδίους και τον τελευταίο εθελοντή.

Εκείνες λοιπόν οι τόσο πλούσιες και αποδοτικές εμπειρίες θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν και στη διαχείριση της τρέχουσας υγειονομικής κρίσης. Αν είχε επιλεγεί η λύση των «μονάδων διοίκησης έργου» θα είχε συγκροτηθεί ένα Στρατηγείο στο υπουργείο Υγείας, αποτελούμενο από πολιτικά, διοικητικά και υγειονομικά στελέχη, συνεπικουρούμενο και συνδεδεμένο με την επιστημονική επιτροπή λοιμωξιολόγων, επιδημιολόγων, γιατρών και άλλων, και όλη αυτή η διάρθρωση θα εκτεινόταν σε ολόκληρη τη χώρα με τη δημιουργία αντίστοιχων μόνιμων δομών σε κάθε περιφέρεια, νομό και δήμο. Κάθε περιφέρεια θα όριζε ως υπεύθυνο για κάθε νομό τον αντίστοιχο αντιπεριφερειάρχη και εκείνος θα συνδεόταν με τους υπευθύνους αντιδημάρχους κάθε δήμου, όπως και με τις διοικήσεις των νοσοκομείων. Ετσι θα εξασφαλιζόταν καλή και ακριβής διαχείριση των πληροφοριών, καθώς και έγκαιρη επέμβαση στις επιβαρυμένες περιοχές και ζώνες, με ταχεία λήψη των απαιτούμενων μέτρων και έλεγχο διάχυσης του πανδημικού φαινομένου.

Αντ’ αυτού, επελέγη η λύση του «Στρατηγείου χωρίς στρατό». Προτιμήθηκαν οι πυροσβεστικού τύπου ηρωικές εκστρατείες-παρεμβάσεις των κ.κ. Τσιόδρα, Χαρδαλιά και Χρυσοχοΐδη, οι οποίες στη φάση εκδήλωσης του πρώτου πανδημικού κύματος απέδωσαν, αλλά το φθινόπωρο χάθηκαν στον κυκεώνα της έξαρσης του δευτέρου κύματος, των εκατοντάδων χιλιάδων κρουσμάτων, των χιλιάδων θανάτων και της υπερφόρτωσης των νοσοκομείων.

Αποδείχθηκε ακόμη μία φορά ότι χωρίς τη συμμετοχή και τον συντονισμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, του μόνου μηχανισμού που γνωρίζει πρόσωπα και πράγματα σε τοπικό επίπεδο, δεν μπορούν να κερδηθούν τέτοιες μάχες.

Ωστόσο ποτέ δεν είναι αργά. Ακολουθούν ακόμη κάμποσοι δύσκολοι μήνες και εκκινεί η κρίσιμη επιχείρηση του εμβολιασμού. Η κυβέρνηση μπορεί, έστω και τώρα, να υιοθετήσει ένα αποδεδειγμένα αποτελεσματικό σχήμα διαχείρισης τέτοιων έκτακτων καταστάσεων και να σώσει πολλές ζωές.