Το λουλούδι που μένει ανθισμένο εδώ και 100 εκατομμύρια χρόνια

Ήταν μια ωραία πρωία πριν από 100 εκατομμύρια χρόνια όταν το μπουμπούκι άνοιξε για να προσκαλέσει τα έντομα σε γεύμα. Λίγο αργότερα, μια σταγόνα από ρετσίνι έσταξε πάνω στο άνθος και το πάγωσε στο χρόνο.

Ένα νέο είδος φυτού, το οποίο αναγνωρίστηκε από ένα μοναδικό δείγμα άνθους παγιδευμένου σε κεχριμπάρι, έρχεται να αποκαλύψει νέα στοιχεία για τη διάσπαση της υπερηπείρου Γκοντβάνα.

«Είναι πανέμορφο, ειδικά αν σκεφτεί κανείς ότι αποτελούσε τμήμα ενός δάσους που υπήρχε πριν από 100 εκατομμύρια χρόνια» λέει ο Τζορτζ Πόιναρ, επίτιμος καθηγητής του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Όρεγκον.

Πηγή: G.Poinar et al./OSU

«Το αρσενικό άνθος είναι μικροσκοπικό, με πλάτος περίπου δύο χιλιοστών, φέρει όμως 50 στήμονες σε σπειροειδή διάταξη, με τους ανθήρες να κοιτάζουν προς τον ουρανό» προσθέτει ο ερευνητής, ο οποίος θεωρείται ειδήμονας στη μελέτη φυτών και ζώων που διατηρήθηκαν μέσα σε κεχριμπάρι.

Ο στήμονας αποτελείται από ένα νήμα στην κορυφή του οποίου βρίσκονται οι ανθήρες, οι δομές που περιέχουν γύρη.

«Παρόλο που είναι τόσο μικρό, η λεπτομέρεια είναι καταπληκτική. Το δείγμα μας ήταν πιθανότατα μέρος μιας ταξιανθίας που περιείχε κι άλλα άνθη, από τα οποία κάποια μπορεί να ήταν θηλυκά» επισημαίνει ο Πόιναρ.

Το εύρημα αποτελείται από ένα ωοειδές υπάνθιο –το τμήμα του άνθους στο οποίο στηρίζονται οι στήμονες- γύρω από το οποίο υπάρχουν έξι δομές σαν πέταλα που ονομάζονται τέπαλα.

Ο Πόιναρ και οι συνεργάτες του στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Όρεγκον και το αμερικανικό υπουργείο Γεωργίας ονόμασαν το νέο είδος Valviloculus pleristaminis. Valva στα λατινικά είναι το φύλλο μιας αναδιπλούμενης πόρτας· loculus σημαίνει διαμέρισμα ή χώρισμα· plurus σημαίνει πολλά, και staminis σημαίνει πολλοί στήμονες.

Πηγή: G.Poinar et al./OSU

Το άνθος παγιδεύτηκε σε ρητίνη δέντρου που στην πορεία του χρόνου μετατράπηκε σε διαφανές κεχριμπάρι. Βρέθηκε στην Μιανμάρ, είχε φυτρώσει όμως χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά.

Εκείνη την εποχή είχε μόλις αρχίσει να διασπάται η υπερήπειρος της Γκοντβάνα, η οποία συγκέντρωνε το μεγαλύτερο μέρος της ξηράς του πλανήτη. Το προϊστορικό φυτό φύτρωσε σε ένα τμήμα της υπερηπείρου που αποσπάστηκε από την περιοχή της σημερινής Αυστραλίας και κινήθηκε δυτικά προς την περιοχή της σημερινής Ασίας, περίπου 6.000 χιλιόμετρα από την αρχική του θέση.

Μέχρι σήμερα υπάρχει διχογνωμία μεταξύ των γεωλόγων για το πότε αποσπάστηκε αυτό το κομμάτι, γνωστό ως τμήμα της Δυτικής Βιρμανίας. Άλλοι λένε πριν από 200 εκατομμύρια χρόνια, άλλοι πριν από 100 εκατομμύρια.

Το σημαντικό στοιχείο είναι ότι το φυτό ανήκε στα αγγειόσπερμα, μια μεγάλη ομάδα φυτών που φέρουν άνθη και παράγουν καρπούς που περιέχουν σπόρους. Δεδομένου ότι τα αγγειόσπερμα εξαπλώθηκαν στον πλανήτη πριν από περίπου 100 εκατομμύρια χρόνια, η ανακάλυψη υποδεικνύει ότι το τμήμα της Δυτικής Βιρμανίας δεν μπορεί να αποσπάστηκε νωρίτερα, επισημαίνει ο Πόιναρ.

Η ομάδα του παρουσιάζει τα ευρήματα στο  Journal of the Botanical Research Institute of Texas.