Μπομπ Σφουγγαράκης: Πώς ένα σφουγγάρι που ζει σε ανανά έγινε πολιτιστικό φαινόμενο

Όταν την 1η Μαΐου του 1999 ένα κίτρινο σφουγγάρι με παντελόνια εμφανίστηκε στην τηλεόραση κανείς δεν φανταζόταν το πολιτιστικό φαινόμενο στο οποίο θα εξελισσόταν ο «Μπομπ Σφουγγαράκης».

Πριν δύο χρόνια τα νέα για τον θάνατο του ιδιοφυούς δημιουργού της σειράς, Στίβεν Χίλενμπεργκ έφεραν θλίψη σε μια ολόκληρη γενιά, ενώ χτες η οικογένεια του Τακ Τάκερ ανακοίνωσε πως ο animator του διάσημου καρτούν έφυγε από την ζωή στα 59 του.

Ο ήρωας που ζει στην θάλασσα, σε ανανά και αποτελεί πλέον ένα είδος κοινής γλώσσας για τους millennials όλου του κόσμου γεννήθηκε στο μυαλό του Στίβεν Χίλενμπεργκ.

Πρώην θαλάσσιος βιολόγος ο Χίλενμπεργκ είχε απύθμενο ενθουσιασμό για οτιδήποτε σχετικό με το νερό και την θαλάσσια ζωή και στο τέλος της δεκαετίας του ’90 σύστησε στο κοινό, μέσω της Nickelodeon, τον Βυθό του Μπικίνι, έναν κόσμο που κατοικείται από κακόβολο πλαγκτόν, καβούρια-επιχειρηματίες, καρατέκα σκίουρους από το Τέξας και όχι μόνο. Η ιδέα του σύντομα θα γινόταν ένα franchise αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Για να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, η ψυχή της σειράς, ο Μπομπ Σφουγγαράκης- απορροφητικός, πορώδης, κίτρινος (και μπελάς)- είναι θεωρητικά ένα θαλάσσιο σφουγγάρι. Εμφανίζεται όμως ως κοινό σφουγγάρι κουζίνας φορώντας μάλιστα πουκάμισο, γραβάτα και, όπως δηλώνει και το επώνυμό του, τετράγωνο παντελόνι.

Ο δημιουργός του είχε πει σχετικά: «Είναι κάπως περίεργη και αστεία επιλογή να κάνεις σειρά με ήρωα ένα σφουγγάρι. Αρχικά είχα ζωγραφίσει κάποια φυσικά σφουγγάρια-άμορφες μάζες, χωρίς σχήμα- όπως θα έκανε ένας σωστός δάσκαλος θαλάσσιας βιολογίας.

Κάποια στιγμή όμως σχεδίασα ένα τετράγωνο σφουγγάρι και ήταν τόσο αστείο. Η τετράγωνη μορφή ήταν πιο αναγνωρίσιμη και ταίριαζε με τον χαρακτήρα που είχα στο μυαλό μου- έναν τύπο κάπως φλώρο και περίεργο».

Αυτός ο ευδιάθετος και ενθουσιώδης τύπος που δουλεύει ως ψήστης σε μπεργκεράδικο και πιστεύει στην καλοσύνη των γύρω του έγινε λοιπόν ο πρωταγωνιστής της σειράς που στους τίτλους αρχής της αυτοπεριγράφεται ως «ναυτικές σαχλαμάρες».

Το χαρακτηριστικό χιούμορ του Μπομπ Σφουγγαράκη απευθύνεται σε μικρούς και μεγάλους και ενώ η σειρά τυπικά είναι σχεδιασμένη για παιδιά είναι γεμάτη με αστεία που κλείνουν το μάτι στο εφηβικό και το ενήλικο κοινό της, ξεκαρδιστικές διπλές ερμηνείες που σκάνε με τέτοιο ρυθμό που μερικές φορές δεν τις προλαβαίνεις.

Με 265 επεισόδια έγινε η μακροβιότερη σειρά της Nickelodeon, φιλοξένησε ως καλεσμένους όπως ο Ντέιβιντ Μπόουι και η Τίνα Φέι, έγινε video game, κόμικ, επιτυχημένες κινηματογραφικές ταινίες και μιούζικαλ στο Μπρόντγουεϊ.

Τα τελευταία χρόνια έχει δώσει τροφή για την δημιουργία αναρίθμητων memes αποκτώντας μια νέα, παράλληλη ζωή μέσα από τα ιντερνετικά αστεία-αντίδοτο στην σοβαροφάνεια και ωμότητα που κυριαρχούν στην ποπ κουλτούρα.

View this post on Instagram

A post shared by spongebob memes (@spongebob.memepage)

«Ο Μπομπ Σφουγγαράκης δεν είναι κουλ, ούτε φιλόδοξος. Το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι να πηγαίνει στη δουλειά του και να είναι ευτυχισμένος. Έχει μια αθωότητα που σε κερδίζει. Βλέπει το καλό ακόμα και στα χειρότερα άτομα. Ο Στίβεν είχε αίσθημα ευθύνης και ήθελε η σειρά του να διέπεται από έναν καθαρό κώδικα ηθικής» είχε αναφερει στενός συνεργάτης και φίλος του Στίβεν Χίλενμπεργκ.

Η αισιοδοξία, το θάρρος, η σημασία του να μπορείς να ξεπερνάς τους φόβους σου και να ζεις τη στιγμή ήταν αρχές με τις οποίες ζούσε και ο ίδιος ο δημιουργός της σειράς που αγαπήθηκε διεθνώς.

Ό, τι γίνεται τόσο δημοφιλές αναπόφευκτα αποκτά βέβαια και επικριτές. Παρόλα αυτά όσα συνήθιζαν να προσάπτουν στον Μπομπ Σφουγγαράκη ακούγονται σαν επιπλέον αρετές. Η σειρά είχε κατηγορηθεί πως «προωθούσε την γκέι ατζέντα» και ότι στήριζε όσους μιλούσαν για την υπερθέρμανση του πλανήτη.

Στην πραγματικότητα το σενάριο, χωρίς να γίνεται διδακτικό, έθετε συχνά περιβαλλοντικά ζητήματα και έκανε αναφορά στις διακρίσεις, τις φυλετικές προκαταλήψεις ακόμα και την κρατική διαφθορά ενώ ταυτόχρονα πρόβαλε και σημαντικά ερωτήματα όπως αυτό του Πάτρικ: «Η μαγιονέζα είναι μουσικό όργανο;».