Αναχαιτίστηκαν οι επιπτώσεις της πανδημίας στην αγορά εργασίας

του Γιάννη Βρούτση*

Αναμφίβολα η εργασία ήταν το μεγαλύτερο θύμα της οικονομικής κρίσης της πανδημίας της Covid-19 μετά την υγεία. Ολες οι παγκόσμιες οικονομίες δέχτηκαν ισχυρά πλήγματα, με συνέπεια στις περισσότερες από αυτές να αλλάξουν επί τα χείρω κρίσιμα δημοσιονομικά μεγέθη, να απορρυθμιστεί η αγορά εργασίας και να ξεσπάσουν πρωτοφανή κύματα απολύσεων.

Στην Ελλάδα, παρ’ όλο που οι επιπτώσεις της πανδημίας ήταν το ίδιο ισχυρές, η ελληνική κυβέρνηση έλαβε έγκαιρα και αποτελεσματικά δέσμες μέτρων που αποτέλεσαν τον οδικό χάρτη προστασίας των εργαζομένων, των επιχειρήσεων, των ανέργων και όλων των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων από την πανδημία αυτή. Συνδυαστικά, μάλιστα, με τα υπόλοιπα μέτρα της κυβέρνησης αποτέλεσαν την ασπίδα της ελληνικής οικονομίας απέναντι σε έναν αόρατο, ύπουλο και πρωτόγνωρο εχθρό.

Τα νούμερα είναι αδιάψευστος μάρτυρας των παραπάνω. Στη χώρα μας, ο δείκτης της ανεργίας σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ έφτασε τον Μάρτιο του 2020, τον μήνα που πραγματοποιήθηκε το πρώτο lockdown, στο χαμηλότερο σημείο από το 2011, στο 15,6%. Ενα ποσοστό που δεν ήρθε τυχαία αλλά με σημαντικές μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας, ειδικότερα στο δεύτερο εξάμηνο του 2019. Με το ξέσπασμα της κρίσης και ενώ θα περίμενε κανείς ότι θα δεχθούμε πολύ ισχυρό πλήγμα στην αγορά εργασίας, το προστατευτικό πλαίσιο στήριξης των εργαζομένων και των επιχειρήσεων που διαμορφώσαμε για εργαζομένους και επιχειρήσεις περιφρούρησε την αγορά εργασίας, συγκράτησε τις υπάρχουσες θέσεις εργασίας και έδωσε σημαντικές ανάσες στις επιχειρήσεις για να συνεχίσουν τη δραστηριότητά τους. Τα ισοζύγια μισθωτής απασχόλησης του Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ στους μήνες μετά το πρώτο lockdown έδειξαν αυξομειώσεις των ροών απασχόλησης.

Ειδικότερα, τους καλοκαιρινούς μήνες παρατηρήθηκε μία αισθητή μείωση της τάσης των προσλήψεων στις θέσεις του τουρισμού λόγω πανδημίας, αλλά το σημαντικότερο είναι ότι δεν υπήρξε κύμα απολύσεων που θα μπορούσε να συμπαρασύρει αρνητικά ως αλυσιδωτή αντίδραση το σύνολο της οικονομίας.

Ο δείκτης της ανεργίας της ΕΛΣΤΑΤ διατηρήθηκε στα επίπεδα του 2019, φτάνοντας τον Αύγουστο του 2020 στο 16,8, λιγότερο κατά 0,1% από το αντίστοιχο ποσοστό του Αυγούστου 2019. Δυνητικά, μάλιστα, σύμφωνα και με το Προσχέδιο του Προϋπολογισμού που κατατέθηκε πριν λίγες μέρες στη Βουλή, η ανεργία για το 2021, με την επανεκκίνηση της οικονομικής δραστηριότητας, θα κυμανθεί περίπου στα ίδια επίπεδα με το 2019.

Την αποτελεσματικότητα των προστατευτικών μέτρων που λάβαμε, επικρότησαν με τον πιο εμφατικό τρόπο και αδιαμφισβήτητες διεθνείς εκθέσεις όπως:

1. Η 8η Εκθεση Αξιολόγησης της Κομισιόν που δημοσιεύτηκε τον Νοέμβριο και η οποία στέκεται ιδιαίτερα στα αποτελεσματικά οικονομικά μέτρα στήριξης της κυβέρνησης για τα νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις, την απασχόληση και την προστασία των θέσεων εργασίας.

2. Η πρόσφατη έκθεση της Eurostat, σύμφωνα με την οποία η χώρα μας κατατάσσεται ευρωπαϊκά στις χώρες που είχαν τη μικρότερη απώλεια θέσεων εργασίας εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, που χτύπησε ανεξαιρέτως όλες τις ευρωπαϊκές οικονομίες.

3. Εκθεση της ιδιαιτέρα αξιόπιστης διεθνούς οικονομικής ιστοσελίδας VOX EU με τίτλο «Πώς να προστατεύσεις θέσεις εργασίας την εποχή του κορωνοϊού, μαθήματα από την Ελλάδα», την οποία συνυπογράφουν καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Οτάβα και υψηλόβαθμο οικονομικό στέλεχος της Παγκόσμιας Τράπεζας.

Η έκθεση παρουσιάζει το θετικό μοντέλο της Ελλάδας ως προς την αντιμετώπιση των συνεπειών της υγειονομικής κρίσης στην αγορά εργασίας αλλά και ως προς τις πολιτικές διατήρησης των θέσεων εργασίας σε σχέση με άλλες χώρες που ήρθαν αντιμέτωπες με κύματα απολύσεων και ραγδαία αύξηση του δείκτη ανεργίας.

Μάλιστα, γίνεται ειδική αναφορά στο καινοτόμο ελληνικό Πληροφοριακό Σύστημα ΕΡΓΑΝΗ, το οποίο θυμίζω ότι ως κεντρικός πυλώνας υλοποίησης του κυβερνητικού σχεδίου για τη στήριξη των εργαζομένων αποτέλεσε το αποτελεσματικότερο εργαλείο διαχείρισης των πληρωμών των αποζημιώσεων ειδικού σκοπού και άλλων έκτακτων οικονομικών ενισχύσεων στους πληττόμενους κλάδους της αγοράς εργασίας εν μέσω πανδημίας.

Συγκεκριμένα, το 2020 το Υπουργείο Εργασίας διά μέσου της ΕΡΓΑΝΗ ξεπέρασε τις 3,5 εκατ. πληρωμές σε εργαζομένους, σε 190.000 επιχειρήσεις με ποσό ύψους που πλησιάζει τα 3 δισ. ευρώ. Την ίδια στιγμή ο ΟΑΕΔ έχει προβεί σε δίμηνη παράταση της τακτικής επιδότησης σε ανέργους και μακροχρόνια ανέργους αλλά και σε καταβολή έκτακτων ενισχύσεων και στις δύο κατηγορίες. Συγκεκριμένα, έχουν καταβληθεί εντός του 2020 σε 280.000 μακροχρόνια ανέργους 112 εκατ. ευρώ και σε 373.000 ανέργους 300 εκατ. ευρώ, ενώ έχουν δοθεί και 20 εκατ. ευρώ σε 40.000 εποχικούς εργαζομένους.

Το Υπουργείο Εργασίας και συνολικά η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί ότι όσο διαρκεί η οικονομική κρίση που έφερε η πανδημία του ιού δεν θα αφήσει κανέναν πολίτη ακάλυπτο και απροστάτευτο. Η επανεκκίνηση της αγοράς όταν το επιτρέψουν τα επιδημιολογικά δεδομένα θα πραγματοποιηθεί, πλέον, με πολύ καλύτερους οικονομικούς όρους. Με σημαντικά εργαλεία από τους ευρωπαϊκούς πόρους σε συνδυασμό με το νεοσύστατο Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης αλλά και με τη συνέχιση του μεταρρυθμιστικού έργου της κυβέρνησης, δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για μία δυναμική οικονομική ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας μέσα στο έτος 2021.

Ο κ. Γιάννης Βρούτσης είναι υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων