Ο πολιτισμός, η μεγάλη κρίση για τους καλλιτέχνες και τα πνευματικά δικαιώματα

Ο πολιτισμός ήταν από τους μεγάλους χαμένους της περίοδο της πανδημίας δημιουργώντας ασφυκτικές πιέσεις στον ήδη επιβαρυμένο τομέα των πνευματικών δικαιωμάτων.  Ο Μανόλης Δημητριάδης , head of Operations & IT και ο Βασίλης Χαραλαμπόπουλος  Business Process Manager, στην «Αυτοδιαχείριση» μιλούν για τις δυσκολίες και τις προοπτικές  εντός μεγάλου στοιχήματος.

Η πολύμηνη διακοπή κάθε καλλιτεχνικής δραστηριότητας λόγω COVID-19 έχει στερήσει τα κύρια μέσα βιοπορισμού από τους δημιουργούς και τους καλλιτέχνες. Σε ποιες ενέργειες προχώρησε η Αυτοδιαχείριση για να αντιμετωπίσει την κρίση, όσον αφορά τα έσοδα των μελών της, ως φορέας εκπροσώπησης των δικαιωμάτων τους;

Μανόλης Δημητριάδης: Η Αυτοδιαχείριση μερίμνησε από το ξεκίνημα της πανδημίας, όχι μόνο για τα συμφέροντα των δικών της μελών, δημιουργών μουσικών έργων και  λοιπών δικαιούχων, αλλά και όλων των πνευματικών δημιουργών και καλλιτεχνών, πραγματοποιώντας κατ’ επανάληψιν διαβήματα με συγκεκριμένα αιτήματα προς την Πολιτεία.

Ειδικότερα, ζητήσαμε αφενός την οικονομική ενίσχυση με μορφή επιδόματος όλων των συνθετών, στιχουργών και κληρονόμων δικαιωμάτων –ακόμα και δικαιούχων με τίτλους κτήσης- και αφετέρου την στήριξη των Οργανισμών Συλλογικών Διαχείρισης (ΟΣΔ) πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων, από τους οποίους εξαρτάται άμεσα ο βιοπορισμός τους, υπό τη μορφή δέσμης οικονομικών/φορολογικών μέτρων ενίσχυσης. Παράδειγμα είναι η διακοπή πληρωμής ΦΠΑ στα δικαιώματα για τα έτη 2020 & 2021 και η μόνιμη υπαγωγή στο 6% του ΦΠΑ, για όλο τον κλάδο και τις δραστηριότητες που αφορούν τη Μουσική. Εξίσου σημαντική και επιθυμητή είναι η ρύθμιση που διακόπτει, τουλάχιστον για τα έτη 2019 & 2020, την καταβολή από τους ΟΣΔ, του 1% επί των πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων στον ΟΠΙ.

Επίσης, εισηγηθήκαμε στο Κράτος τη δημιουργία έκτακτου Ταμείου Υποστήριξης των απασχολουμένων στη μουσική αγορά και δικαιούχων πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων, με τη χρηματοδότηση πόρων του ευρύτερου δημοσίου τομέα ή και πολιτιστικών χορηγιών.

Βασίλης Χαραλαμπόπουλος :  «Δε σταματήσαμε εκεί, όμως, καθώς η κρίση είναι παγκόσμια και δεν επιλύεται σε τοπικό επίπεδο. Χρειάζεται διεθνής δικτύωση, συνεργασία και αλληλεγγύη. Οι δημιουργοί μουσικών έργων πρέπει να ενισχυθούν ποικιλοτρόπως από κάθε πηγή έκτακτης χρηματοδότησης που προβλέπεται από την ελληνική, αλλά και την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Έτσι, χάρη στη διαρκή επαφή που έχουμε με τις διεθνείς συνομοσπονδίες, τη CISAC και τη GESAC, καθώς και με τους συμβεβλημένους Οργανισμούς του εξωτερικού, οι οποίοι αντιμετωπίζουν τους ίδιους ακριβώς προβληματισμούς, επήλθε κοινός βηματισμός και απευθυνθήκαμε προς τα συναρμόδια Υπουργεία της ελληνικής κυβέρνησης.

Ζητήσαμε να μεριμνήσουν ώστε το εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο να δεσμεύσει ποσοστό τουλάχιστον 2% επί του προϋπολογισμού για τις ανάγκες επανάκαμψης του πολιτιστικού και δημιουργικού τομέα, στον οποίο δραστηριοποιούνται και οι ΟΣΔ πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων και τα μέλη τους. Επιπλέον, ζητήσαμε από τα συναρμόδια Υπουργεία να χαράξουν συγκεκριμένο και αναλυτικό σχέδιο αξιοποίησης των προβλεπόμενων πόρων από τους ευρωπαϊκούς Μηχανισμούς Στήριξης για την ανάκαμψη του κλάδου μας -όπως είναι και το ευρωπαϊκό πρόγραμμα REACT-EU-, έτσι ώστε και οι δικαιούχοι των ΟΣΔ, μεταξύ άλλων, να ενταχθούν σε αυτό το σχέδιο και να επωφεληθούν από τα σχετικά προγράμματα χρηματοδότησης».

Ταυτόχρονα, όμως, οι χρήστες μουσικής, το λιανεμπόριο, η εστίαση, τα ξενοδοχεία, καταγράφουν μεγάλες ζημίες σωρευτικά από την άνοιξη του 2020 και εντεύθεν. Πώς αντιμετωπίσατε τη δύσκολη αυτή κατάσταση που πλήττει και τα δικά σας έσοδα;

Β.Χ : « Καταρχάς, η διεύθυνση του Οργανισμού, πάντα σε συνεργασία με το Διοικητικό Συμβούλιο, προχώρησε σε ρυθμίσεις οφειλών και διευκολύνσεις πληρωμών προς τους χρήστες και τις επιχειρήσεις με τους οποίους πάντα επιδιώκουμε υγιή και διαφανή συνεργασία. Μάλιστα, όλα αυτά τα έκτακτα μέτρα ανακούφισης προς τους επαγγελματίες έγιναν ευρέως γνωστά με ενημερωτική εκστρατεία που υλοποιήσαμε κατά τους μήνες της καραντίνας στην τηλεόραση και τα κοινωνικά δίκτυα.

Παράλληλα, εισηγηθήκαμε, με διάβημά μας προς την Πολιτεία, την επιδότηση όλων των επιχειρήσεων HORECA, που έκλεισαν υποχρεωτικά λόγω των μέτρων, ώστε να ανταποκριθούν στην πληρωμή δικαιωμάτων προς τους ΟΣΔ. Τονίσαμε ότι οι κρατικοί και δημοτικοί φορείς των πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων πρέπει να καταβάλουν προς τους ΟΣΔ τις ετήσιες εύλογες αμοιβές και βέβαια, όλοι οι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς που συνεχίζουν απρόσκοπτα να μεταδίδουν πρόγραμμα, να λάβουν τις απαιτούμενες άδειες χρήσης και να καταβάλουν άμεσα την οφειλόμενη αμοιβή των δικαιωμάτων στους Οργανισμούς αυτούς.

Τέλος, την ίδια στιγμή, σε επιχειρησιακό επίπεδο,  υλοποιούμε την περαιτέρω ανάπτυξη των μηχανογραφικών συστημάτων μας και ολοκληρώνουμε σημαντικές συνεργασίες με εξειδικευμένους φορείς σχετικά με τα δικαιώματα από το διαδίκτυο, λόγω της ραγδαίας αύξησης της ψηφιακής χρήσης μουσικής τους τελευταίους μήνες διεθνώς (π.χ. live streaming events)».

Με ποιον τρόπο συνεχίζετε τη δραστηριότητά σας δεδομένης της πολυμέτωπης κρίσης την περίοδο που διανύουμε; Ποιους στόχους υλοποιείτε;

 Μ. Δ :  « Η Αυτοδιαχείριση καθημερινά μέσα από συζητήσεις και συνεργασίες με όλους τους χρήστες, επιδιώκει με κάθε τρόπο την προστασία των συμφερόντων των μελών της, με στόχο την εδραίωση του σεβασμού προς το πνευματικό δικαίωμα, ειδικά σε μία τόσο δύσκολη περίοδο και ακολούθως την αδιαμφισβήτητη και δίκαιη αμοιβή των δημιουργών μουσικών έργων, τα οποία μας συντροφεύουν καθημερινά και μας δίνουν δύναμη απέναντι στην δύσκολη καθημερινότητα.

Έτσι, μετά από διαρκή ενημέρωση, επαφές και διαπραγματεύσεις με όλο το φάσμα της αγοράς, βλέπουμε με χαρά το τελευταίο διάστημα ολοένα και περισσότερα επαγγελματικά σωματεία και ενώσεις χρηστών από τον κλάδο τουρισμού, της εστίασης και της ψυχαγωγίας σε όλη τη χώρα, να συνάπτουν αμοιβαία επωφελείς συνεργασίες με τον Οργανισμό μας.

Επιπλέον, ολοκληρώνονται ή είναι σε εξέλιξη μια σειρά στρατηγικών συνεργασιών με κορυφαίους παρόχους ελεύθερων και συνδρομητικών υπηρεσιών τηλεόρασης και ραδιοφώνου, κλάδο στον οποίο έχουμε εστιάσει το τελευταίο διάστημα, καθώς αποτελεί σταθερή και σημαντική πηγή εσόδων για τον Οργανισμό μας, κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Με ποιες αρχές και διαδικασίες εξασφαλίζει ο Οργανισμός τη διαφάνεια στις διανομές του προς όλους τους δικαιούχους;

Μ.Δ: « Ο Οργανισμός μας αναπτύσσει διαρκώς τις μηχανογραφικές του υποδομές και εξελίσσει τα συστήματά του, πάντα με βάση τους επαγγελματικούς κανόνες της Παγκόσμιας Συνομοσπονδίας των ΟΣΔ (CISAC) και τα διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα. Η κάθε διανομή ακολουθείται από αναλυτική αποτύπωση των οικονομικών της αποτελεσμάτων για τους δικαιούχους, με αναφορά στο σύνολο των χρήσεων του ρεπερτορίου τους, ανά είδος χρήσης, χρονική περίοδο και πηγή εσόδου. Επίσης, παρέχονται στοιχεία ανάλυσης, όπως ημερομηνία χρήσης και χρονική διάρκεια χρήσης. Όλα τα παραπάνω, σε συνδυασμό με τον εγκεκριμένο από την Γενική Συνέλευση των Μελών του Οργανισμού Κανονισμό Διανομής, ο οποίος είναι αναρτημένος στην ιστοσελίδα του, εξασφαλίζουν τη διαφάνεια σε όλες τις διαδικασίες και κυρίως στις διανομές προς τα μέλη και τους συμβεβλημένους Οργανισμούς του εξωτερικού.

Τι σημαίνει να είστε μέλος διεθνών Ενώσεων του κλάδου; Τι προσφέρει αυτό πρακτικά στα μέλη της Αυτοδιαχείρισης;

Β. Χ: « Καταρχάς, η ιδιότητα μέλους στις διεθνείς ενώσεις, όπως είναι η CISAC, η BIEM και η GESAC, σημαίνει μοναδική δικτύωση, ενεργό συμμετοχή και ενημέρωση από πρωτογενείς πηγές σε επίπεδο ευρωπαϊκών θεσμών και κέντρων λήψης αποφάσεων για τα μείζονα θέματα του κλάδου μας, όπως είναι λόγου χάρη οι ευρωπαϊκές Οδηγίες για τη μουσική στις ψηφιακές πλατφόρμες, την πειρατεία ή την εύλογη αμοιβή. Επίσης, σημαίνει διαπίστευση και συνεργασία με τα υπόλοιπα μέλη των ενώσεων αυτών που οδηγεί σε συμβάσεις αμοιβαιότητας με τους ομολόγους Οργανισμούς, το οποίο μεταφράζεται με τη σειρά του σε δικαιώματα που εισρέουν στον Οργανισμό μας από τη χρήση του εκπροσωπούμενου ελληνικού ρεπερτορίου στις επικράτειες του εξωτερικού, όπου δραστηριοποιούνται οι συνεργαζόμενοι Οργανισμοί (ΗΠΑ, Βρετανία, Γερμανία, Καναδάς, Γαλλία, Αυστραλία και άλλες 65 επικράτειες). Συμμετέχουμε σε πλήθος θεματικών και εξειδικευμένων τεχνικών συνεδρίων, webinars, forums και άλλων διαδικτυακών -τώρα πια- συναντήσεων.

Μ.Δ: « Η συμμετοχή του Οργανισμού μας στις Ενώσεις αυτές εξασφαλίζει αξιοπιστία και διαφάνεια ως προς τις ίδιες τις υπηρεσίες προς τα μέλη του. Οφείλουμε να ακολουθούμε και να συμμορφωνόμαστε με τους εγκεκριμένους, από το σύνολο της κοινότητας των Οργανισμών, κανόνες βέλτιστης επαγγελματικής πρακτικής και να αναπροσαρμόζουμε διαρκώς τη λειτουργία μας, με βάση τα υψηλότερα πρότυπα. Επιπροσθέτως, η ιδιότητα μέλους στις ενώσεις αυτές εξασφαλίζει στην Αυτοδιαχείριση πρόσβαση σε εργαλεία μοναδικά και απαραίτητα για τη σωστή τεκμηρίωση των μουσικών έργων, καθώς και για την διαχείριση και τη διανομή των δικαιωμάτων προς τα μέλη της. Συνεπώς η συμμετοχή σε αυτές συμβάλει στην διαρκή εξέλιξη του Οργανισμού, στην ανάπτυξη νέων εργαλείων και στην πρόσβαση σε πολύτιμη  τεχνογνωσία, προς όφελος των μελών μας».

Πέραν της κύριας δραστηριότητάς του Οργανισμού που είναι η είσπραξη και διανομή δικαιωμάτων, υπάρχουν πρόσθετες υπηρεσίες που απολαμβάνουν τα μέλη της ΑΥΤΟΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ;

Β. Δ: « Η προώθηση των έργων τους στην αγορά της μουσικής βιομηχανίας για τους δημιουργούς είναι ένα σημαντικό κομμάτι των υπηρεσιών της Αυτοδιαχείρισης. Ο Οργανισμός μέσα από δράσεις, συνεργασίες, αλλά και με το έμπειρο και εξειδικευμένο προσωπικό που διαθέτει, είναι σε θέση να προσφέρει συμβουλευτικές υπηρεσίες και λύσεις, σε συνεργασία με τους δημιουργούς και τις ειδικότερες ανάγκες τους, για την προώθηση των έργων τους σε διάφορους τομείς της μουσικής βιομηχανίας. Επιπλέον, μέσω του διαδικτυακού portal του Οργανισμού, τα Μέλη του είναι σε θέση να έχουν πλήρη εποπτεία του ρεπερτορίου τους, όπως αυτό απεικονίζεται στην βάση δεδομένων του Οργανισμού, καθώς και την δυνατότητα αποστολής δηλώσεων ρεπερτορίου ηλεκτρονικά. Προς το παρόν, ο Οργανισμός αναπτύσσει πρόσθετη λειτουργικότητα στη συγκεκριμένη εργαλειοθήκη, ώστε τα Μέλη του να έχουν πρόσβαση στα αποτελέσματα των διανομών τους, με δυνατότητες πολλαπλής απεικόνισης της παρεχόμενης πληροφορίας, για την εξαγωγή πολύτιμων συμπερασμάτων σχετικά με τον τρόπο χρήσης του ρεπερτορίου, τους χώρους χρήσης και άλλα».