Κωστής Παλαμάς : Της ρήγισσας Πρωτοχρονιάς μεστό είναι το παλάτι

Πρωτοχρονιά

Αγάπες πρώιμες, όψιμες, αλαργινοί καιροί,
τώρα και χτες, πληγές χαρές, ω ριζικά του κόσμου,
κ’ εσείς που κάπου ζήσατε, και λιώνετε νεκροί,
κ’ εσείς με μάτια ολάνοιχτα που ζείτε ακόμα εμπρός μου,

πατρίδα μου, πατρίδες μου, θύμησες, τόποι, νιάτα,
κ’ εσείς ονείρατα άστρεχτα, κ’ η ελπίδα εσύ, και ο τρόμος
κ’ η ορμή, κ’ εσείς που απάντησα και σύντυχα στη στράτα,
ή καβαλάρης στης ζωής το διάβα ή πεζοδρόμος,

καρποί που μαραγκιάσατε κ’ εσείς βλαστοί δροσάτοι,
φαντάσματα και πλάσματα, χαρίστρα μου η ψυχή.
Της ρήγισσας Πρωτοχρονιάς μεστό είναι το παλάτι,
διάπλατα σας ανοίγεται, και πλούσιοι και φτωχοί.

Ρήγας κ’ εγώ, στο ερημικό νησί μου πάντα, ορίζω
το θησαυρό που δίνεται, και δε θε να στερέψει.
-Ξένοι, δικοί μου, φίλοι μου και οχτροί μου, σας χαρίζω
τη λυρική μου σκέψη!

(Κωστής Παλαμάς, Άπαντα – Η πολιτεία και η μοναξιά, Γκοβόστης)

Πηγή: www.elia.org.gr

Ο Κωστής Παλαμάς, ένας από τους κορυφαίους ποιητές και τους σημαντικότερους πνευματικούς ανθρώπους του νεότερου ελληνισμού, γεννήθηκε στην Πάτρα το 1859 και έμεινε ορφανός και από τους δύο γονείς σε ηλικία επτά ετών.

Ακολουθώντας το επάγγελμα του πατέρα του, στράφηκε προς τη νομική επιστήμη (ενεγράφη στη Νομική Σχολή της Αθήνας), την οποία όμως εγκατέλειψε γρήγορα για να ασχοληθεί με τη λογοτεχνία.

Το πρώτο του έργο με τίτλο «Ερώτων έπη», γραμμένο σε αμιγή καθαρεύουσα, δημοσιεύτηκε το 1876.

Το 1886 κυκλοφόρησε η πρώτη συλλογή του Παλαμά στη δημοτική («Τραγούδια της πατρίδος μου») και το 1889 δημοσιεύτηκε το βραβευμένο ποιητικό έργο του «Ύμνος εις την Αθηνάν».

Το 1892 δημοσιεύτηκε η επίσης βραβευμένη συλλογή του «Τα μάτια της ψυχής μου».

Το 1897 ο Παλαμάς διορίστηκε γραμματέας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, εξασφαλίζοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τα οικονομικά μέσα για να συνεχίσει το έργο του.

Το 1898 δημοσιεύτηκε η ποιητική σύνθεση «Τάφος», μετά το θάνατο του τετράχρονου γιου του, Άλκη.

Ακολούθησαν τα έργα που αποτέλεσαν τους εμπνευσμένους καρπούς μιας εξόχως δημιουργικής περιόδου: «Οι χαιρετισμοί της ηλιογέννητης» (1900), «Η ασάλευτη ζωή» (1904) , «Ο δωδεκάλογος του γύφτου» (1907), «Η φλογέρα του βασιλιά» (1910), «Τα δεκατετράστιχα» (1919).

Ο Παλαμάς τιμήθηκε με το Εθνικό Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών, ενώ αποτέλεσε μέλος της Ακαδημίας Αθηνών από ιδρύσεώς της, το 1926.

Το 1928 δημοσιεύτηκαν οι «Δειλοί και σκληροί στίχοι» του Παλαμά.

Το 1930 ο Παλαμάς αναγορεύτηκε πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών.

Ο Κωστής Παλαμάς, αυτός ο κολοσσός των ελληνικών γραμμάτων, απεβίωσε στην Αθήνα στις 27 Φεβρουαρίου 1943.

Η πάνδημη κηδεία του στο Α’ Νεκροταφείο έλαβε χαρακτήρα αντικατοχικής εκδήλωσης.

*Η κεντρική φωτογραφία του άρθρου, στην οποία εικονίζεται ο Κωστής Παλαμάς το 1912, προέρχεται από αφιερωματικό τεύχος του περιοδικού «Η λέξη» 114 (1993).