Οσκαρ και βατόμουρα

Την περίοδο του Κώστα Σημίτη ήταν ο αριθμός των «λοχαγών» στο κυβερνητικό σχήμα που έκριναν σε τι βαθμό η κυβέρνηση βασιζόταν στους ανθρώπους του Σημίτη. Μετά ήρθαν οι «λοχαγοί» του Κώστα Καραμανλή και των παραδοσιακών καραμανλικών για να μετρηθεί η απαγκίστρωση του προέδρου από το κόμμα και την κομματική φρουρά που είχε κληρονομήσει. Στην περίπτωση του Γιώργου Παπανδρέου αλλά και του Κυριάκου Μητσοτάκη η εικόνα ήταν εξαρχής πιο καθαρή: η κυβέρνηση από την αρχική συγκρότησή της είχε το δικό τους στίγμα – οι περισσότερες επιλογές φάνηκε να είχαν αποφασιστεί πριν από τις κάλπες.

Κάπως έτσι, και οι δύο έβγαλαν στο προσκήνιο πλειάδα εξωκοινοβουλευτικών, χωρίς διασύνδεση και ρίζες στον κομματικό μηχανισμό. Από τον Γερουλάνο, τον Δρούτσα και την Μπιρμπίλη έως τον Γεραπετρίτη, τον Πιερρακάκη και τον Σκέρτσο, υπάρχουν δύο λογικές που, ακόμη και αν δεν κινούνται παράλληλα, αναμφίβολα δεν συγκρούονται. Ισως δεν είναι συμπτωματικό, άλλωστε, πως αρκετά πρόσωπα που πρωταγωνιστούν σήμερα στην κεντρική πολιτική σκηνή, φορτωμένα και με κυβερνητικές ευθύνες, έχουν διαγράψει μια διαδρομή κοντά ή δίπλα και στους δύο αρχηγούς. Ανεξάρτητα από το εάν ο Παπανδρέου αναζητεί (και) σήμερα τον δρόμο μιας προοδευτικής διακυβέρνησης, τα πρόσωπα αυτά, πέραν των προσωπικών φιλοδοξιών, είναι προφανές ότι και στις δύο εποχές θεωρούν ότι πήραν τις ενδεδειγμένες αποφάσεις. Και σήμερα έχουν κομβικό ρόλο και τη δική τους συνεισφορά και στη διείσδυση του Κυριάκου Μητσοτάκη σε ένα προοδευτικό, κεντροαριστερό ακροατήριο – που άλλος αρχηγός της ΝΔ είναι αμφίβολο εάν θα μπορούσε να καταφέρει.

Είναι εξίσου πρόδηλο ότι η συνταγή αυτή στον επικείμενο ανασχηματισμό – είτε περισσότερο είτε λιγότερο δομικό από το φημολογούμενο – δεν θα αλλάξει. Μπορεί οι κινήσεις που θα στηριχθούν και στα πρόσωπα να στοχεύουν στην περαιτέρω συσπείρωση του συντηρητικού ακροατηρίου, αλλά βασικός στόχος του Μητσοτάκη θα εξακολουθήσει να αποτελεί ένα ευρύτερο ακροατήριο, πέραν των στενών κομματικών τειχών. Η διασάλευση της πολιτικής τάξης που επήλθε το 2012, άλλωστε, εξακολουθεί να διατηρεί μια κατάσταση ρευστότητας – και μένει να αποδειχθεί και στις επόμενες κάλπες εάν ένα νέο σκηνικό έχει πλέον παγιωθεί. Το μήνυμα είναι ότι τα παλαιά ακροατήρια δεν είναι πλέον ο οδηγός. Το 2012 η ΝΔ είχε φτάσει στο 18,5%, το ΠΑΣΟΚ εξανεμιζόταν και περίπου ένα 10% σκληρών συντηρητικών ψηφοφόρων χειροκροτούσε το σφιχταγκάλιασμα του Πάνου Καμμένου με τον Αλέξη Τσίπρα. Η μετάλλαξη έδειχνε πλήρης και το ακροατήριο διαφορετικό. Ο Τσίπρας δε, ακόμη κι αν είχε την ευκαιρία, δεν κατάφερε ποτέ να λειτουργήσει ως φυσικός διάδοχος στο τιμόνι μιας κοινωνικής πλειοψηφίας που συνδέεται διαχρονικά με τον λεγόμενο προοδευτικό χώρο.

Ο στόχος του Μητσοτάκη, λοιπόν, και μέσα από τον ανασχηματισμό, θα είναι να παγιώσει έναν καθοδηγητικό ρόλο σε αυτή τη νέα πλειοψηφία που διαμόρφωσε η μνημονιακή περίοδος. Η δεξιά ή αριστερή οπτική του παρελθόντος δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι σήμερα καθορίζει τις διαχωριστικές γραμμές. Απεναντίας, είναι απολύτως βέβαιο ότι οι διαδοχικές κρίσεις του 2020 – στο μέτωπο των ελληνοτουρκικών και του κορωνοϊού – διαμόρφωσαν ένα σκηνικό στο οποίο το πολιτικό πρόσημο δείχνει αποδυναμωμένο. Ποια είναι η δεξιά ή αριστερή ατζέντα σε ένα σκηνικό πολέμου στο ακριτικό Καστελλόριζο ή στη διαχείριση μιας παγκόσμιας πανδημίας; Και πόσες αλλαγές μπορείς να προωθήσεις ανάμεσα σε δύο καταιγίδες, ώστε να δοκιμαστεί μια δεξιά ή αριστερή ατζέντα;

Υπό αυτές τις συνθήκες, ο Κυριάκος Πιερρακάκης ήταν μάλλον εύκολο να βρει πεδίο ανοικτό για να ετοιμάσει έναν νέο χάρτη – που στο τέλος της χρονιάς προβάλλει και ως η μεγαλύτερη αλλαγή σελίδας στη χώρα. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός του κράτους είναι ένα στοίχημα που η κυβέρνηση Μητσοτάκη θα κάνει βασικό αφήγημα και στις κάλπες – οι οποίες, όποτε γίνουν, μπορεί να είναι διαδοχικές. Ο κορωνοϊός προφανώς βοήθησε να αναδειχθεί το σχέδιο και να γίνουν αντιληπτά από την πλατιά μάζα τα αποτελέσματά του, αλλά το πιθανότερο είναι πως το e-κράτος θα ήταν ορατό και χωρίς την πανδημία. Με τον ανασχηματισμό ο Πρωθυπουργός δεν θα μοιράζει Οσκαρ και χρυσά βατόμουρα, αλλά είναι κοινός τόπος στο κυβερνητικό στρατόπεδο πως ο Πιερρακάκης προαλείφεται για ειδικό βραβείο.