Κοινωνική εργασία αντί φυλάκισης – Το σχέδιο για την αποσυμφόρηση των φυλακών

Την αποσυμφόρηση των φυλακών, από σχεδόν 1.500 κρατούμενους με ποινές για αδικήματα χαμηλής επικινδυνότητας, σχεδιάζει η Γενική Γραμματεία Αντεγκληματικής Πολιτικής σε συνεργασία με το υπουργείο Δικαιοσύνης. Σύμφωνα με ρεπορτάζ της Καθημερινής, θα υπάρξει νομοθετική ρύθμιση για την υποχρεωτική παροχή κοινωφελούς εργασίας κυρίως σε δομές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Σχετική πρόβλεψη υπάρχει και στην ισχύουσα νομοθεσία, ωστόσο, σύμφωνα με αρμόδιους κυβερνητικούς αξιωματούχους, η εφαρμογή του θεσμού είναι περιορισμένη.

Οι αλλαγές θα γίνουν στο πλαίσιο αναμόρφωσης του σωφρονιστικού κώδικα που προωθείται από το υπουργείο Δικαιοσύνης και τη Γενική Γραμματεία Αντεγκληματικής Πολιτικής. Η αρμόδια νομοπαρασκευαστική επιτροπή αναμένεται να συγκροτηθεί το αμέσως επόμενο διάστημα και σε αυτή θα συμμετέχουν δικαστές, εισαγγελείς, ακαδημαϊκοί καθώς και διοικητικά στελέχη φυλακών. Σύμφωνα με συνεργάτες της γενικής γραμματέως Αντεγκληματικής Πολιτικής Σοφίας Νικολάου, στόχος είναι η νέα ρύθμιση να τεθεί σε ισχύ το πρώτο εξάμηνο του 2021. Το αρχικό σχέδιο προβλέπει ότι χρήση της δυνατότητας κοινωφελούς εργασίας θα μπορούν να κάνουν καταδικασμένοι για οικονομικές υποθέσεις και αδικήματα μικρής «επικινδυνότητας», όπως απάτες, ακάλυπτες επιταγές, χρέη προς το Δημόσιο. «Κάποιος που καταδικάστηκε για απάτη με ΦΠΑ δεν έχει θέση στη φυλακή», σχολιάζουν τα στελέχη της γ.γ. Αντεγκληματικής Πολιτικής.

Μικρές ποινές

Ενα από τα πιθανά ενδεχόμενα είναι η ρύθμιση να «πιάσει» καταδικασθέντες, στους οποίους έχουν επιβληθεί ποινές έως 6 έτη, τους λεγόμενους «μικροποινίτες». Ο πληθυσμός τους στα σωφρονιστικά καταστήματα της χώρας υπολογίζεται σε 1.500 άτομα. Σήμερα, το άρθρο 104Α του Ποινικού Κώδικα προβλέπει μετατροπή της ποινής σε παροχή κοινωφελούς εργασίας στις περιπτώσεις που επιβάλλεται ποινή φυλάκισης έως τρία έτη, εκτός αν το δικαστήριο κρίνει διαφορετικά. Ακόμα, υπάρχει σκέψη να δοθεί δυνατότητα για κοινωφελή εργασία και σε όσους έχουν συσσωρεύσει πολλές πλημμεληματικές ποινές, δεν έχουν δικαίωμα αναστολής και λόγω της οικονομικής τους κατάστασης δεν μπορούν να ανταποκριθούν στην καταβολή των χρηματικών ποινών. Σε όλες τις φυλακές της χώρας βρίσκονται σήμερα 11.400 κρατούμενοι, αντί 9.700 που είναι η μέγιστη χωρητικότητά τους.

Η Σοφία Νικολάου «τρέχει» το σχέδιο για την κοινωνική εργασία

Η κοινωνική εργασία θα γίνεται κυρίως στους δήμους. Στην καθαριότητα και σε υπηρεσίες που έχουν ανάγκη από «χέρια», όπως ο καλλωπισμός πάρκων ή πλατειών. Για αυτό εξάλλου υπάρχει σκέψη να δοθούν κίνητρα στους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης προκειμένου να στηρίξουν το μέτρο. Επιπλέον, εξετάζεται το ενδεχόμενο στον μηχανισμό να μετάσχουν επιπλέον Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου και φορείς συνδεδεμένοι με το Δημόσιο, όπως είναι για παράδειγμα τα γηροκομεία και οι δομές φιλοξενίας ΑμεΑ. Οι κρατούμενοι θα εργάζονται κανονικά και θα επιστρέφουν σπίτι τους. Θα τηρείται απουσιολόγιο, ενώ θα καθιερωθεί και σύστημα αξιολόγησης της εργασίας των καταδικασθέντων. Σε περίπτωση που αυτή κρίνεται ελλιπής, τότε θα παύει το ευεργέτημα της κοινωφελούς εργασίας. Η χρήση ή μη της δυνατότητας κοινωφελούς εργασίας θα αποφασίζεται από το δικαστήριο και θα ανακοινώνεται στη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας.

Η δήλωση της κ. Νικολάου

«Υπάρχουν φυλακισμένοι οι οποίοι δεν έχουν καμιά θέση στα καταστήματα κράτησης. Θα είναι πλέον σε θέση να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους υπέρ του κοινωνικού συνόλου, εκτίοντας την ποινή τους μακριά από κελιά και κυρίως αποφεύγοντας τον κοινωνικό στιγματισμό και την αποσύνδεση από την οικογένειά τους. Η αποσυμφόρηση των φυλακών πρέπει να είναι κεντρική πολιτική επιλογή κάθε κυβέρνησης. Οι αλλαγές, όμως, δεν μπορούν να γίνονται με προχειρότητα και με ρυθμίσεις – κουρελού που εξυπηρετούν συγκεκριμένες σκοπιμότητες. Οπως για παράδειγμα ο νόμος Παρασκευόπουλου με τον οποίο “αποσυμφορήθηκαν” οι φυλακές και από εγκληματίες του κοινού ποινικού δικαίου, με πολύ σοβαρά αδικήματα», επισημαίνει η Σοφία Νικολάου,