Ενας «ψυχρός πόλεμος»

Η καινούργια χρονιά θα είναι καθοριστική αλλά όχι τόσο για τον κορωνοϊό, ο οποίος αργά ή γρήγορα θα τεθεί υπό έλεγχο. Θα είναι καθοριστική κυρίως για τις σχέσεις με την Τουρκία – η οποία δεν δείχνει καμία διάθεση να ελεγχθεί. Να προσδιορίσουμε τέσσερα δεδομένα.

Δεδομένο πρώτο. Η κυβέρνηση (όχι μόνο η σημερινή αλλά και καμία άλλη ελληνική κυβέρνηση…) δεν έχει τη δυνατότητα να αποδεχθεί ή να διαπραγματευτεί αυτό που η Τουρκία επιδιώκει. Την επικυριαρχία της στην περιοχή.

Η επιδίωξη αυτή διατυπώνεται όλο και πιο ανοιχτά, είτε μέσω επιθετικών ενεργειών και δηλώσεων είτε μέσα από αιτήματα για επαναδιαπραγμάτευση της Συνθήκης της Λωζάννης (δηλώσεις υπουργού Ενέργειας Φατίχ Ντονμέζ, 28/12) και αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Αιγαίου (NAVTEX, 14/12). Αποτελεί πλέον στρατηγικό δόγμα της Αγκυρας.

Δεδομένο δεύτερο. Η κυβέρνηση δεν έχει τη δυνατότητα να προχωρήσει ακόμη και σε οιασδήποτε μορφής άτυπο διάλογο επί ζητημάτων που απορρέουν από την επιδίωξη επικυριαρχίας της Τουρκίας. Θα νομιμοποιούσε την επιδίωξη.

Και ασφαλώς δεν μπορεί να προχωρήσει σε διερευνητικές συζητήσεις όσο παρατείνεται το κλίμα απειλών και πιέσεων που η Τουρκία έχει αναίτια καλλιεργήσει. Θα νομιμοποιούσε το κλίμα.

Δεδομένο τρίτο. Η τουρκική κυβέρνηση έχει ανεβάσει τόσο πολύ τον πήχη των απαιτήσεων και των προσδοκιών της ώστε θα δυσκολευτεί πολύ να τις διαχειριστεί. Μόλις προ ημερών ο τούρκος ΥΠΕΞ Μ. Τσαβούσογλου δήλωνε ότι αρνείται ακόμη και να διαπραγματευτεί με την Κυπριακή Δημοκρατία – υποθέτω πως η άλλη λύση θα είναι να την καταλάβει… (29/12).

Τι σημαίνει όμως αυτό; Πως ακόμη και μια εύλογη συμβιβαστική λύση θα εκληφθεί ως ήττα ή έστω ως αβάσταχτη υποχώρηση για την τουρκική πλευρά. Και φυσικά καμία τουρκική κυβέρνηση δεν θα αποδεχθεί κάτι τέτοιο, ιδίως όταν η ελληνική πλευρά δεν έχει την αντικειμενική δυνατότητα να αποδεχθεί κάτι που θα μπορούσε να εκληφθεί ως αντάλλαγμα. Δύσκολα λοιπόν θα βρει η Τουρκία έναν τρόπο να σώσει έστω τα προσχήματα και δεν βλέπω ποιος στην Ελλάδα θα μπορούσε να της τον προσφέρει. Αυτό (το λέω για τους δικούς μας κουφιοκεφαλάκηδες…) δεν το εμποδίζει ο ελληνικός αλλά ο τουρκικός μαξιμαλισμός.

Δεδομένο τέταρτο. Δεν ξέρω αν η Τουρκία είναι «απομονωμένη» (δεν το πιστεύω…), αλλά δεν είναι και στα καλύτερά της. Ούτε πολιτικά ούτε οικονομικά ούτε διπλωματικά. Για την ακρίβεια, βρίσκεται στη χειρότερη κατάσταση της τελευταίας εικοσαετίας, κι αυτό είναι καλό για εμάς αλλά κακός σύμβουλος για εκείνη. Για να συνοψίσω σε απλά ελληνικά. Κάποιος πρέπει να πάρει τον μουτζούρη. Αλλά δεν βλέπω κανέναν στη μια ή στην άλλη πλευρά του Αιγαίου διατεθειμένο να το κάνει. Ο λόγος είναι απλός. Με τα σημερινά δεδομένα δεν υπάρχει περιθώριο «έντιμου συμβιβασμού» ή win-win λύσης ή «καζάν-καζάν» που θα έλεγε κι ο Ερντογάν. Κι αυτό επειδή τα ορατά οφέλη ενός τέτοιου συμβιβασμού είναι σαφώς μικρότερα από το κόστος του – και για τις δύο πλευρές… Τα υπόλοιπα θα τα δείξει ο χρόνος.

Το μόνο βέβαιο είναι ότι έχουμε μπροστά μας την προοπτική ενός παρατεταμένου περιφερειακού «ψυχρού πολέμου», άλλοτε έτσι κι άλλοτε αλλιώς, στον οποίο θα επικρατήσει μόνο όποιος τον κατανοήσει και αφομοιώσει έγκαιρα τη λογική του. Τα υπόλοιπα είναι για να κοροϊδευόμαστε μεταξύ μας. Και πρωτοχρονιάτικα δεν μου αρέσουν οι κοροϊδίες.