Ουγγαρία : Ένα γλυπτό προκαλεί την οργή των ακροδεξιών οπαδών του Ορμπάν

Θα έχει μόλις ένα μέτρο ύψος και θα εκτεθεί μόνο για δύο εβδομάδες. Κι όμως, το προγραμματισμένο εικαστικό installation, αφιερωμένο στο κίνημα Black Lives Matter έχει δημιουργήσει εντάσεις στη Βουδαπέστη, όπου η ακροδεξιά, εθνικιστική κυβέρνηση του Βίκτορ Ορμπάν έχει θέσει το κίνημα και όλα όσα εκπροσωπεί στο στόχαστρό του.

Το installation κέρδισε πρόσφατο διαγωνισμό για δημόσια έκθεση στην ένατη διοικητική περιφέρεια της Βουδαπέστης, μια περιοχή στην πλευρά της Πέστης που συνδυάζει εντυπωσιακές αρχιτεκτονικές δημιουργίες του περασμένου αιώνα με τα τεράστια κτίρια της κομμουνιστικής περιόδου.

«Οι στόχοι του BLM να καταγγείλει τον ρατσισμό και την αστυνομική βία είναι εξίσου σημαντικοί για την Ουγγαρία όσο και για οποιοδήποτε άλλο μέρος του κόσμου», δήλωσε στον Guardian η Κριστίνα Μπαρανί, δήμαρχος της ένατης διοικητικής περιφέρειας, παραπέμποντας στην ανελέητη δράση της κυβέρνησης Ορμπάν εναντίον των μεταναστών και των προσφύγων, αλλά και στις συστημικές διακρίσεις εναντίον της κοινότητας των Ρομά της Ουγγαρίας.

Συνολικά, επιλέχθηκαν επτά εκθέματα που θα παρουσιαστούν για περιόδους δύο εβδομάδων στη διάρκεια της ερχόμενης άνοιξης σε διαφορετικά σημεία της πόλης, όμως τα πρωτοσέλιδα έχει απασχολήσει μόνο το γλυπτό που είναι αφιερωμένο στο BLM.

Το ζήτημα ήρθε στο προσκήνιο από κυβερνητικούς αξιωματούχους, αλλά και τα κατευθυνόμενα ΜΜΕ της κυβέρνησης. «Το Black Lives Matter είναι ουσιαστικά ένα ρατσιστικό κίνημα. Ρατσιστής δεν είναι εκείνος που αντιτίθεται στο γλυπτό για το BLM, αλλά εκείνος που το εγείρει», δήλωσε ο επικεφαλής προσωπικού του Ορμπάν, Γκεργκέλι Γκούλιας.

Σχολιαστές στα κυβερνητικά κανάλια απείλησαν στη διάρκεια talk shows ότι θα κατακρημνίσουν το άγαλμα αν αυτό εκτεθεί και το συνέκριναν με την ανέγερση ενός μνημείου για τον Αδόλφο Χίτλερ. Άλλοι γέλασαν λέγοντας ότι πρόκειται για παραλογισμό, από τη στιγμή που οι μαύροι πολίτες της Βουδαπέστης είναι ελάχιστοι.

Σχεδόν κανείς δεν ασχολήθηκε με τις λεπτομέρειες του πρότζεκτ. Είναι αξιοσημείωτο ότι η φιλοκυβερνητική κάλυψη δεν στάθηκε καθόλου στο γεγονός ότι το γλυπτό θα εκτεθεί μόλις για δύο εβδομάδες και δεν θα αποτελέσει μόνιμη προσθήκη στον δημόσιο χώρο της πόλης.

«Όλο αυτό το σκάνδαλο είναι χαρακτηριστικό του τρόπου που λειτουργούν τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ στην Ουγγαρία. Όλοι έχουν θυμώσει για αυτό, ενώ στην πραγματικότητα κανείς δεν γνωρίζει τίποτα», εξηγεί η Μπαρανί.

Η ίδια, έχοντας εκλεγεί ανεξάρτητα ως δήμαρχος της περιοχής στα τέλη της περσινής χρονιάς, στις δημοτικές εκλογές που έπληξαν το μονοπώλιο του κόμματος Fidesz του Ορμπάν στη Βουδαπέστη, δίνοντας τις περισσότερες περιφερειακές ενότητες της πόλης στην αντιπολίτευση.

Με τις κοινοβουλευτικές εκλογές του 2022 να πλησιάζουν, η κυβέρνηση λαμβάνει όλο και πιο συντηρητικές θέσεις. Ακόμη και στη χρονιά της πανδημίας, η κυβέρνηση αφιέρωσε την ενέργειά της στην ψήφιση νομοθεσίας που θα ενισχύσει περαιτέρω τη θέση της ως «πρωτοπόρου» στην Ευρώπη σε ό,τι αφορά τις ακροδεξιές «παραδοσιακές αξίες» και τη μάχη απέναντι σε αυτούς που ο Ορμπάν αποκαλεί «τρελούς φιλελεύθερους».

Στα μέσα Δεκεμβρίου, η κυβέρνησή του τροποποίησε το σύνταγμα για να διευκρινίσει ότι σε μια οικογένεια, «η μητέρα είναι μια γυναίκα και ο πατέρας είναι ένας άνδρας» και για να αποσαφηνίσει ότι μόνο τα ετερόφυλα ζευγάρια έχουν το δικαίωμα να υιοθετήσουν παιδιά.

Η υπουργός οικογένειας, Κατάλιν Νόβακ, δημοσίευσε βίντεο στο οποίο λέει στις γυναίκες ότι «δεν θα πρέπει να ανταγωνίζονται τους άνδρες», ούτε να περιμένουν ότι θα έχουν ίδιους μισθούς με εκείνους. Τον Μάιο, η Ουγγαρία έδωσε τέλος στην νομική αναγνώριση της φυλομετάβασης των τρανς ατόμων.

Η κυβέρνηση πρόσφατα ξεκίνησε και μια καμπάνια με αφίσες που φέρουν το σύνθημα «Όλες οι ζωές έχουν σημασία» στα ουγγρικά.

Το συγκεκριμένο σύνθημα αποτελεί την συντηρητική αντίδραση στο «Black Lives Matter», το οποίο αποτελεί μια διαμαρτυρία απέναντι στις αναίτιες δολοφονίες μαύρων πολιτών από αστυνομικούς στις ΗΠΑ. Υποτίθεται ότι οι ουγγρικές αφίσες αναφέρονται στη μάχη κατά του κοροναϊού, όμως το πιθανότερο είναι ότι ο Ορμπάν το χρησιμοποιεί για να «κλείσει το μάτι» στον «πολιτισμικό πόλεμο» που πιστεύουν ότι εκτυλίσσεται οι οπαδοί του. Η αίσθηση αυτή κλίνει προς τη βεβαιότητα, λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι ο ίδιος ο ακροδεξιός πρωθυπουργός εμφανίζεται σε βίντεο στον λογαριασμό του στο Instagram να λέει το συγκεκριμένο σύνθημα στα αγγλικά.

Ο Πέτερ Σάλαϊ, ο γλύπτης πίσω από το άγαλμα για το BLM, δήλωσε ότι από τη στιγμή που ξεκίνησαν τα σχετικά δημοσιεύματα έχει λάβει απειλητικό e-mail από γνωστή φιγούρα της ουγγρικής ακροδεξιάς, στο οποίο του υπόσχεται ότι θα «τιμωρηθεί» αν δεν ακυρώσει την έκθεση.

Το γλυπτό, το οποίο θα κατασκευαστεί σε 12 κομμάτια με τη χρήση τρισδιάστατης εκτύπωσης, που στη συνέχεια θα ενωθούν με τη χρήση μαγνητών είναι μια «παράφραση του Αγάλματος της Ελευθερίας», σύμφωνα με τον Σάλαϊ. Η φιγούρα είναι γονατιστή, σηκώνει το δεξί της χέρι σε γροθιά και κρατά μια πλάκα με την επιγραφή «Black Lives Matter». Παράλληλα, τίθεται υπέρ των ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιωμάτων, καθώς το γλυπτό χρησιμοποιεί τα χρώματα του ουράνιου τόξου.

Ο Σάλαϊ δήλωσε ότι παρά την κυβερνητική αντίδραση, η δουλειά του δεν στοχεύει να υποστηρίξει το BLM. «Δεν θέτει τον εαυτό του στην πλευρά του BLM. Σύμφωνα με τους δικούς μου καλλιτεχνικούς σκοπούς, λικνίζεται αναποφάσιστα ανάμεσα στις δύο αναγνώσεις».

Ο καλλιτεχνικός διαγωνισμός οργανώθηκε από την αντιδήμαρχο της περιφερειακής ενότητας, Σούζι Ντάντα, η οποία εξελέγη με το σατιρικό κόμμα του Σκύλου με τις Δύο Ουρές.

Η ίδια δήλωσε στον Guardian ότι επιθυμούσε να ξεκινήσει μια παράδοση δημόσιας τέχνης, κάτι που λείπει από τη σημερινή κυβέρνηση. «Για το Fidesz οι πολιτισμικές πολιτικές αφορούν αποκλειστικά την ιστορική μνήμη και τα μνημεία, τη σχετικοποίηση του ρόλου της Ουγγαρίας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την παρουσίαση του λαού ως θύματος», εξηγεί.

Από την πλευρά της, η Μπαρανί αναφέρει ότι από τη στιγμή που ανέλαβε τα καθήκοντά της, αντιμετωπίζει εμπόδια στη χάραξη νέων πολιτικών, τόσο εξαιτίας της πανδημίας όσο και λόγω των περικοπών της κυβερνητικής χρηματοδότησης, που εκτιμά ότι μείωσαν τον προϋπολογισμό της περιφερειακής ενότητας κατά ένα τρίτο. Στα μέσα Δεκεμβρίου, ενεπλάκη σε ένα ακόμη σκάνδαλο, όταν κυκλοφόρησε ηχογράφηση στην οποία ακούγεται να χρησιμοποιεί αντισημιτική γλώσσα. Η ίδια ισχυρίζεται ότι τα λεγόμενά της αποσπάστηκαν από το συγκείμενό τους, ενώ έχει δηλώσει ότι πρόκειται να μηνύσει τη δημόσια τηλεόραση.

Αναφορικά με το διαβόητο έκθεμα, η Μπαρανί υποστηρίζει ότι συνειδητοποίησε πόσο καλά λειτουργεί η κυβερνητική προπαγάνδα, όταν πήρε ταξί μία από τις τελευταίες ημέρες.

Ο οδηγός, μη γνωρίζοντας ποια ήταν η επιβάτης του, άρχισε να μονολογεί για ώρα χρησιμοποιώντας χυδαία γλώσσα εναντίον της Μπαρανί και λέγοντας ότι άκουσε πως ετοιμαζόταν να ανεγείρει μνημείο υπέρ των γκέι μαύρων ανθρώπων.

«Προσπάθησα να του εξηγήσω ποια ήταν η πραγματική ιστορία και το καταπληκτικό ήταν ότι δεν με πίστευε, παρά το γεγονός ότι του εξήγησα ότι ήξερα για ποιο πράγμα μιλούσε. Μου είπε ότι ήξερε ότι είχε δίκιο, επειδή το είχε διαβάσει στην εφημερίδα», τονίζει μιλώντας στον Guardian.