Επιτάχυνση στην περιστροφή της Γης καταγράφηκε το 2020

Ακόμα και η Γη βιαζόταν να τελειώσει η ασυνήθιστη περυσινή χρονιά.

Η περιστροφή του πλανήτη επιταχύνθηκε το 2020, αντιστρέφοντας προσωρινά μια διαχρονική τάση επιβράδυνσης.

Λόγω της επιτάχυνσης, το προηγούμενο ρεκόρ της συντομότερης ημέρας καταρρίφθηκε 28 φορές στη διάρκεια της περυσινής χρονιάς, αναφέρει το Time and Date.

Μάλιστα η τάση αναμένεται να συνεχιστεί το 2021, το οποίο υπολογίζεται ότι θα διαρκέσει 19 χιλιοστά του δευτερολέπτου λιγότερο από το 2020.

Η μεταβολή πάντως δεν προκαλεί έκπληξη, δεδομένου ότι η περίοδος περιστροφής της Γης αυξομειώνεται διαρκώς λόγω μιας πληθώρας παραγόντων, από τα ρεύματα των ωκεανών και τους ανέμους μέχρι τις κινήσεις του γήινου πυρήνα.

Οι διακυμάνσεις της διάρκειας του ημερονυχτίου το 2020 (Πηγή: Time and Date)

Πριν από το 2020, η συντομότερη ηλιακή ημέρα ήταν η 5^η Ιουλίου 2005, η οποία ήταν μικρότερη κατά 1,0516 χιλιοστά του δευτερολέπτου σε σχέση με τον μέσο όρο των 24 ωρών.

Το 2020, το ρεκόρ καταρρίφθηκε 28 φορές. Η συντομότερη ημέρα του έτους ήρθε στις 19 Ιουλίου, όταν η Γη ολοκλήρωσε μια περιστροφή 1,4602 χιλιοστά του δευτερολέπτου πιο γρήγορα από τον μέσο όρο.

Αστρονομική και ατομική ώρα

Όταν ανακαλύφθηκαν τα ατομικά ρολόγια τη δεκαετία του 1960 οι χρονομέτρες παρατήρησαν ότι η διάρκεια του ημερονυχτίου δεν είναι σταθερή αλλά αυξομειώνεται κατά μερικά χιλιοστά του δευτερολέπτου από το ένα 24ωρο στο επόμενο.

Όμως, παρά τις ημερήσιες διακυμάνσεις, υπάρχει και μια μακροπρόθεσμη, διαχρονική τάση μείωσης της διάρκειας του ημερονυχτίου, καθώς η βαρυτική επίδραση της Σελήνης επιβραδύνει την περιστροφή της Γης. Πριν από 600 εκατομμύρια χρόνια, το ημερονύχτιο διαρκούσε μόνο 21 ώρες, ενώ πριν από έναν αιώνα η ημέρα ήταν 1,7 χιλιοστά του δευτερολέπτου συντομότερη από ό,τι σήμερα.

Σήμερα, η περίοδος περιστροφής της Γης ισούται με 24 ώρες ή 86.400 δευτερόλεπτα κατά μέσο όρο.

Για να προσδιορίσουν την ακριβή περίοδο περιστροφής, οι αστρονόμοι μετρούν τον χρόνο που χρειάζεται ένα σταθερό άστρο για να επανέλθει στην ίδια θέση κάθε ημέρα. Αυτός είναι ο λεγόμενος αστρονομικός χρόνος, γνωστός και ως Παγκόσμια Ώρα ή UT1.

Η UT1 συγκρίνεται στη συνέχεια με την Διεθνή Ατομική Ώρα (TAI), μια εξαιρετικά ακριβή χρονική κλίμακα που βασίζεται σε μετρήσεις από 400 ατομικά ρολόγια μοιρασμένα σε 69 εργαστήρια σε όλο τον κόσμο.

Από την ατομική ώρα υπολογίζεται στη συνέχεια η Παγκόσμια Συντονισμένη Ώρα (UTC) η οποία πρακτικά συμπίπτει με την Ώρα Γκρίνουιτς την οποία αντικατέστησε.

Εμβόλιμο δευτερόλεπτο

Όταν η αστρονομική ώρα αποκλίνει από την UTC κατά περισσότερο από 0,4 δευτερόλεπτα, η UTC χρειάζεται διόρθωση με την προσθήκη ή αφαίρεση ενός εμβόλιμου δευτερόλεπτου στο τέλος του έτους. Αυτό αποφασίζεται από την Διεθνή Υπηρεσία Περιστροφής της Γης και Συστημάτων Αναφοράς (IERS) με έδρα το Παρίσι.

Μέχρι σήμερα, οι περισσότερες διορθώσεις αφορούσαν την προσθήκη ενός εμβόλιμου δευτερόλεπτου, κάτι που συνέβη για τελευταία φορά το 2016.

Τώρα, όμως, η επιτάχυνση της Γης δημιουργεί για πρώτη φορά σκέψεις για ένα αρνητικό εμβόλιμο δευτερόλεπτο τα επόμενα χρόνια.

Όπως δήλωσε στην εφημερίδα The Telegraph ο Πίτερ Ουίμπερλεϊ του βρετανικού Εθνικού Εργαστηρίου Φυσικής, «είναι αρκετά πιθανό να απαιτηθεί ένα αρνητικό εμβόλιμο δευτερόλεπτο αν η ταχύτητα περιστροφής της Γης συνεχίσει να αυξάνεται. Είναι όμως πρόωρο να πούμε αν αυτό όντως θα συμβεί».

Σύμφωνα με τον ίδιο, η παρατηρούμενη επιτάχυνση της Γης δεν αποκλείεται να κρίνει την έκβαση της διαμάχης σχετικά με το αν πρέπει να καταργηθούν τα εμβόλιμα δευτερόλεπτα, τα οποία απαιτούν επανασυγχρονισμό των ατομικών ρολογιών.

«Είναι πιθανό ότι η ανάγκη ενός αρνητικού εμβόλιμου δευτερόλεπτου μπορεί να ωθήσει τη συζήτηση προς την οριστική κατάργηση των εμβόλιμων δευτερολέπτων» είπε ο Ουίμπερλεϊ.

Αν όντως ληφθεί μια τέτοια απόφαση, οι διορθώσεις της Συντονισμένης Παγκόσμιας Ώρας θα γίνονται πιο σπάνια με την προσθήκη ή αφαίρεση μιας ολόκληρης εμβόλιμης ώρας.