Προγράμματα ευεξίας στο χώρο εργασίας βελτιώνουν την υγεία και την αποδοτικότητα των εργαζομένων

Διάφορες επιστημονικές μελέτες μέχρι σήμερα έχουν δείξει πως η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας – άσκησης, η υιοθέτηση «ανθυγιεινών συμπεριφορών», οι «ακατάλληλες» συνθήκες εργασίας και τα υψηλά επίπεδα εργασιακού στρες, που παρατηρούνται σε πολλούς εργασιακούς χώρους, συνδέονται με υποβάθμιση της ποιότητας ζωής και της υγείας των εργαζόμενων, μείωση της παραγωγικότητας στην εργασία, αύξηση της πρόωρης συνταξιοδότησης και αύξηση της δαπάνης για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.

Τι έδειξαν όμως τα αποτελέσματα ερευνών για την υγεία και την ποιότητα ζωής των εργαζομένων στην Περιφέρεια Θεσσαλίας;

Όπως τονίζει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ο δρ Βασίλειος Γεροδήμος, καθηγητής Προπονητικής του Τμήματος Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, αποθαρρυντικά είναι τα πρώτα αποτελέσματα για την υγεία και την ποιότητα ζωής των ατόμων που κάνουν καθιστική εργασία στην Περιφέρεια Θεσσαλίας.

Σύμφωνα με έρευνες που πραγματοποιήθηκαν σε περισσότερους από 300 «καθιστικά» εργαζόμενους από το ΤΕΦΑΑ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας παρατηρήθηκε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των εργαζομένων (80%) παρουσιάζει μυοσκελετικά προβλήματα – ενοχλήσεις σε διάφορες περιοχές του σώματος (υψηλότερα ποσοστά εμφάνισης σε αυχένα, οσφυϊκή μοίρα και άνω άκρα), τα οποία επηρεάζουν αρνητικά την εκτέλεση καθημερινών δραστηριοτήτων στην εργασία και αυξάνουν τις ημέρες απουσίας των εργαζομένων από τη δουλειά.

Επίσης, ένα μεγάλο ποσοστό των εργαζομένων (>60%) υιοθετεί «ανθυγιεινές συμπεριφορές» στην καθημερινότητά του (όσον αφορά τη φυσική δραστηριότητα, τη διατροφή, το κάπνισμα, το αλκοόλ κ.ά.) και παρουσιάζει υψηλά επίπεδα εργασιακού στρες.

Η πιο αποτελεσματική λύση, όπως αναφέρει η δρ Κωνσταντίνα Καρατράντου, μεταδιδακτορική ερευνήτρια και διδάσκουσα στο ΤΕΦΑΑ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, είναι ο σχεδιασμός και η εφαρμογή κατάλληλων προγραμμάτων ευεξίας στο χώρο εργασίας (workplace wellness programs).

Στο πλαίσιο αυτό σχεδιάστηκε το πρόγραμμα HealPWorkers, το οποίο χρηματοδοτείται από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ) και το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ.) και υλοποιείται στο Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας με επιστημονικά υπεύθυνη τη δρα Καρατράντου Κωνσταντίνα και επόπτη καθηγητή το δρα Βασίλειο Γεροδήμο.

Ο κύριος στόχος του προγράμματος ήταν να σχεδιάσει, να εφαρμόσει και να αξιολογήσει την αποτελεσματικότητα ενός πολυπαραγοντικού προγράμματος ευεξίας διάρκειας 6 μηνών στο χώρο εργασίας, σε διάφορους δείκτες: υγείας, μυοσκελετικών πόνων, καθημερινών συνηθειών και συμπεριφορών (διατροφικές συνήθειες, κάπνισμα, αλκοόλ, καθιστικές συνήθειες κ.ά.), ψυχικής υγείας, ποιότητας ζωής, εργασιακού στρες και αποδοτικότητας, παραγωγικότητας στην εργασία ατόμων που κάνουν καθιστική εργασία.

Το πρόγραμμα ευεξίας HealPWorkers περιελάμβανε εξειδικευμένα προγράμματα άσκησης και εκπαιδευτικές – βιωματικές δράσεις.

Πιο αναλυτικά, το πρόγραμμα άσκησης πραγματοποιήθηκε για χρονικό διάστημα 6 μηνών με συχνότητα προπόνησης 5 φορές την εβδομάδα (κάθε εργάσιμη ημέρα).

Κάθε ημέρα το πρόγραμμα άσκησης διαρκούσε 30 – 40 λεπτά και περιελάμβανε ασκήσεις για τη βελτίωση της κινητικότητας και της δύναμης των μυϊκών ομάδων που καταπονούνται από την πολύωρη καθιστική εργασία, ασκήσεις ισορροπίας, αναπνευστικές ασκήσεις και αερόβια άσκηση.

Όπως τονίζει η δρ Καρατράντου, όλοι οι εργαζόμενοι ολοκλήρωσαν με ασφάλεια το πρόγραμμα άσκησης χωρίς να προκληθεί κάποια ενόχληση ή κάποιος τραυματισμός κατά τη διάρκεια εφαρμογής του προγράμματος.

Εκτός από το πρόγραμμα άσκησης, κατά τη διάρκεια του προγράμματος ευεξίας εφαρμόστηκαν 24 εκπαιδευτικές – βιωματικές δράσεις (1 φορά/εβδομάδα, 30-40 λεπτά) σχετικές με την εργονομία, τη διατροφή, την υιοθέτηση υγιεινών συνηθειών και την ψυχική υγεία.

Οι εκπαιδευτικές – βιωματικές δράσεις περιελάμβαναν ομαδικές συζητήσεις, ατομική συμβουλευτική, πρακτική εξάσκηση σε ζητήματα εργονομίας και παρουσιάσεις χρησιμοποιώντας υλικό που κατασκευάστηκε όπως παρουσιάσεις, εκπαιδευτικά φυλλάδια, καρτέλες καθορισμού στόχων για αποφυγή ανθυγιεινών και υιοθέτηση υγιεινών συμπεριφορών κ.ά.

Όπως τονίζει πιο αναλυτικά η δρ Καρατράντου, τα πρώτα αποτελέσματα όσον αφορά τα μυοσκελετικά προβλήματα και την αποδοτικότητα των εργαζομένων είναι πολύ ενθαρρυντικά.

Πιο συγκεκριμένα, μετά τη λήξη του προγράμματος παρέμβασης μειώθηκαν σημαντικά η συχνότητα, η διάρκεια και η ένταση των μυοσκελετικών πόνων κατά 33-100%, οι ημέρες απουσίας από τη δουλειά λόγω μυοσκελετικών πόνων κατά 89% και οι αρνητικές επιπτώσεις των μυοσκελετικών πόνων στην εκτέλεση καθημερινών κινήσεων κατά 93%.

Επιπρόσθετα, το παρεμβατικό πρόγραμμα επέφερε σημαντική βελτίωση (15-80% ανάλογα με το δείκτη αξιολόγησης) σε επιλεγμένους δείκτες: διατροφικών συνηθειών, ανθυγιεινών συμπεριφορών (κάπνισμα, αλκοόλ), ψυχικής υγείας (επίπεδα στρες, άγχους, κατάθλιψης), λειτουργικής ικανότητας και ποιότητας ζωής.

Αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με τους στόχους, τις δραστηριότητες και το εκπαιδευτικό υλικό του προγράμματος είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα www.healpworkers.gr.

Τέλος, όπως τονίζει ο δρ Γεροδήμος, το πρόγραμμα ευεξίας HealPWorkers ήταν πολύ αποτελεσματικό για τη βελτίωση της υγείας, της ποιότητας ζωής και της αποδοτικότητας των εργαζομένων και θα μπορούσε να αποτελέσει μια «καλή πρακτική» για την εφαρμογή ανάλογων προγραμμάτων σε διάφορους εργασιακούς χώρους στην Ελλάδα.

Ωστόσο, χρειάζεται περισσότερη προσπάθεια, ώστε οι εργοδότες να κατανοήσουν τη σημασία τέτοιων προγραμμάτων στο χώρο εργασίας, να τα αποδεχτούν, να παρακινήσουν τους εργαζομένους τους να συμμετάσχουν και, αν χρειάζεται, να τα χρηματοδοτήσουν.

(Πηγή πληροφοριών: ΑΠΕ – ΜΠΕ)