Οι μεγάλες δικαστικές υποθέσεις του 2021

Το απεχθές έτος 2020 έφυγε! Ωστόσο κατά τη διάρκεια του νέου έτους 2021 θα αξιολογηθούν από τη Δικαιοσύνη δύο μεγάλες δικαστικές υποθέσεις για τις οποίες θα άξιζε να διατυπώσουμε τις ακόλουθες παρατηρήσεις :

1 Υπόθεση φαρμακευτικής εταιρείας Novartis : Το θετικό μέγεθος είναι ότι η υπόθεση τούτη βρίσκεται πλέον «στα χέρια» αμιγώς δικαστικών οργάνων. Η αρεοπαγίτης- ανακρίτρια , σύμφωνα με το άρθρο 86 του Συντάγματος, θα περατώσει κάποια στιγμή την τακτική ανάκριση, και η υπόθεση θα αποσταλεί στο αρμόδιο Δικαστικό Συμβούλιο .

Το δικαιοδοτικό τούτο όργανο θα αξιολογήσει , εάν υπάρχουν επαρκείς ενδείξεις ενοχής (άρθρο 313 ΚΠΔ) για την παραπομπή του πρώην Υπουργού Δημήτρη Παπαγγελόπουλου στο Ειδικό Δικαστήριο (για το έγκλημα της ηθικής αυτουργίας σε κατάχρηση εξουσίας και για άλλα αδικήματα).

Το επιθυμητό είναι να αποτραπεί η περαιτέρω επικίνδυνη «πολιτικοποίηση» της επίμαχης πολύκροτης υπόθεσης. Μέσα στο πλαίσιο τούτο είναι απαραίτητο να αξιολογηθεί (ακραιφνώς δικονομικά) και ένα  σημαντικό ζήτημα.

Εάν δηλαδή οι τρείς περίφημοι μάρτυρες που είχαν κατηγορήσει πρώην Υπουργούς και Πρωθυπουργούς για δωροληψία από την ανωτέρω εταιρεία, είχαν αποκτήσει νομότυπα την ιδιότητα του μάρτυρα «δημόσιου συμφέροντος»-whistleblower (και παρεπόμενα και το καθεστώς της προστασίας , δηλαδή το ότι είχαν καταθέσει με «κεκαλυμμένο το  πρόσωπο τους» ή με  « κουκούλα» .

Είχα υποστηρίξει με την αρθρογραφία μου, ότι  οι τρείς ανωτέρω μάρτυρες δεν είχαν προσλάβει νομότυπα την ιδιότητα του μάρτυρα δημοσίου συμφέροντος (άρθρο 47 ΚΠΔ) , αφού είχαν καταθέσει για την υπόθεση τούτη και στην επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ και προσδοκούσαν «ίδιο όφελος».

Όλα αυτά είναι αναγκαίο να αξιολογηθούν  και σε κάθε περίπτωση είναι απαραίτητο να μάθουμε την αλήθεια και να μη μείνουμε με τη δυσάρεστη αίσθηση που είχε αποκομίσει η ανακρίτρια Eva Joly όταν ερευνούσε τo σκάνδαλο Elf στη Γαλλία.

Με άλλα λόγια ,ότι ο «νόμος εφαρμόζεται σε όλους πλην εκείνων που κατέχουν πολιτική ή οικονομική εξουσία» ( « Η δικαιοσύνη είναι υπόθεση όλων μας»)!

Και επιπλέον είναι αναγκαίο να μη στρεβλωθεί- λόγω της υπόθεσης τούτης- ο πολύ σημαντικός δικονομικός θεσμός του whistleblower (δηλαδή του μάρτυρα δημόσιου συμφέροντος).

Ας μη ξεχνούμε έτσι ότι whistleblower ήταν και ο Daniel Ellsberg  που είχε δημοσιοποιήσει τα περίφημα Pentagon papers , τα οποία απεκάλυπταν την εμπλοκή των ΗΠΑ στον πόλεμο του Βιετνάμ!

2 « Υπόθεση δολοφονίας Γρηγορόπουλου» . Το θετικό μέγεθος και στην υπόθεση τούτη είναι το ακόλουθο :

Δηλαδή το ότι ο Εισαγγελέας του ΑΠ κ. Πλιώτας έχει ασκήσει (ορθά) αναίρεση κατά της απόφασης του Μικτού Ορκωτού Εφετείου Λαμίας , η οποία είχε αντικαταστήσει τα ισόβια (που είχαν επιβληθεί πρωτοδίκως στον Επαμεινώνδα Κορκονέα) με 13 χρόνια κάθειρξη.

Και τούτο, παρά το γεγονός ότι το Εφετείο είχε αποδεχθεί πώς επρόκειτο για ανθρωποκτονία με άμεσο δόλο, δηλαδή για δολοφονία!

Και υπό την έννοια τούτη θα δοθεί η δυνατότητα να διευκρινιστεί επιτέλους (από δογματική άποψη) τι σημαίνει η ελαφρυντική περίσταση του «πρότερου σύννομου βίου» που εισήγαγε ο νέος Ποινικός Κώδικας (αντί του «πρότερου έντιμου βίου» του παλιού ΠΚ).

Η πιο έγκυρη άποψη που έχει διατυπωθεί μέχρι σήμερα υποστηρίζει , ότι «σύννομη είναι η ζωή ενός ατόμου , όταν αυτό  σέβεται τα έννομα αγαθά και συμμορφώνεται με τις επιταγές του νόμου , ώστε το έγκλημα που έχει τελέσει να εμφανίζεται ως μοναδική παραφωνία , κάτι που κανένας δεν περίμενε από το συγκεκριμένο δράστη» (« Συμεωνίδου-Καστανίδου, Ποινική Δικαιοσύνη 2020»).

Σέβομαι απόλυτα την άποψη τούτη.

Έχω όμως ορισμένες αμφιβολίες, γιατί ναι μεν δεν πρέπει να λαμβάνονται υπόψη (για την αποδοχή ή μη της συζητούμενης ελαφρυντικής περίστασης) αποκλίσεις από τα κατεστημένα πρότυπα της «έντιμης» ζωής, όπως είναι ο σεξουαλικός προσανατολισμός του ατόμου…

Ωστόσο πιστεύω , ότι κάποια «κοινωνικά μεγέθη» -από την προηγούμενη ζωή ενός καταδικασθέντος-  είναι απολύτως αναγκαίο να αξιολογούνται, όταν σταθμίζεται η επιβολή μιας ποινής!

Και στην περίπτωση του ειδικού φρουρού Κορκονέα , πιστεύω ότι θα έπρεπε να αξιολογηθεί το εμπειρικό μέγεθος της «συστηματικής αυταρχικότητας» που είχε επιδείξει στο παρελθόν κατά την άσκηση των καθηκόντων του (έναντι των νέων ανθρώπων)…

Και αυτό κατά τη γνώμη μου θα οδηγούσε στην απόρριψη της συζητούμενης ελαφρυντικής περίστασης και στη διατήρηση των ισοβίων που είχαν επιβληθεί από το πρωτόδικο δικαστήριο!

Το συμπέρασμα; Το έτος 2021 θα είναι το έτος της Δικαιοσύνης!

Γρηγόρης Καλφέλης – Καθηγητής  Νομικής Σχολής  του  Α.Π.Θ.

kalfelis@law.auth.gr