Πέντε «καυτά» μέτωπα για χιλιάδες μισθωτούς και συνταξιούχους

Αλλαγές σε μισθούς και συντάξεις και ανατροπές σε ωράρια εργασίας έρχονται τους επόμενους μήνες. Πρόκειται, μεταξύ άλλων, για αποφάσεις αλλά και μεταρρυθμίσεις που περιλαμβάνονται στην ατζέντα του υπουργείου Εργασίας, η οποία συμπυκνώνεται σε πέντε «καυτά» μέτωπα που αναμένεται να ανοίξουν το αμέσως επόμενο διάστημα.

Η αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού, το νέο σύστημα για τις επικουρικές συντάξεις, η λύση στον γόρδιο δεσμό των 300.000 εκκρεμών συντάξεων που εξακολουθούν να αυξάνονται αλματωδώς και οι αλλαγές στα εργασιακά, που αφορούν μεταξύ άλλων τις υπερωρίες και τον συνδικαλιστικό νόμο, μαζί με τις αυξήσεις στις κύριες συντάξεις που προβλέπει ο νέος ασφαλιστικός νόμος συνθέτουν το πλέγμα των αποφάσεων που θα πρέπει να λάβει η νέα ηγεσία του υπουργείου Εργασίας. Κρίσιμη θα είναι, επίσης, η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για τα αναδρομικά στους παλιούς συνταξιούχους από επικουρικές και δώρα στη δίκη που πρόκειται να γίνει την επόμενη Παρασκευή.

Οι στόχοι και οι προθέσεις σε καθένα από τα μέτωπα αυτά, που αφορούν εκατοντάδες χιλιάδες μισθωτούς και συνταξιούχους, έχουν προαναγγελθεί από την κυβέρνηση, αλλά θα δοκιμαστούν στην πράξη καθώς τώρα φθάνει η ώρα των οριστικών αποφάσεων. Τα μέτωπα αυτά είναι:

1.ΚΑΤΩΤΑΤΟΣ

Το νέο χρονοδιάγραμμα του υπουργείου Εργασίας προβλέπει ότι το τελευταίο 10ήμερο του Μαρτίου θα αρχίσει η διαδικασία του διαλόγου με τις εργατικές και εργοδοτικές οργανώσεις για να υποβάλουν τις προτάσεις τους σχετικά με την αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού. Το τελευταίο 15ήμερο του Ιουλίου, ο υπουργός Εργασίας θα πρέπει να εισηγηθεί στο Υπουργικό Συμβούλιο τον νέο κατώτατο μισθό, «λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και τις προοπτικές της για ανάπτυξη». Σημειώνεται ότι σήμερα ο κατώτατος μισθός ανέρχεται στα 650 ευρώ και έως τώρα έχουν προηγηθεί διαδοχικές αναβολές στη διαδικασία επαναπροσδιορισμού του. Δεδομένων των επιπτώσεων που έχει προκαλέσει η πανδημία στην οικονομία και της αβεβαιότητας για την επόμενη μέρα, όλα τα σενάρια είναι ανοικτά σχετικά με τον προσδιορισμό του νέου κατώτατου. Σε ό,τι αφορά το σύνολο των μισθών, ήδη από τις αρχές του έτους «τρέχει» η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες που οδηγεί σε αυξήσεις των μηνιαίων αποδοχών 8 ευρώ τον μήνα για όσους λαμβάνουν τον κατώτατο μισθό και φθάνουν τα 23 ευρώ για μισθούς της τάξης των 2.000 ευρώ.

2. ΧΡΟΝΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Οι αλλαγές στον τρόπο διευθέτησης του χρόνου εργασίας αποτελούν ακόμη ένα μεγάλο στοίχημα, καθώς το νομοσχέδιο για τα εργασιακά είναι σχεδόν έτοιμο και αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή προς ψήφιση μέχρι το τέλος Ιανουαρίου με βάση τον σχεδιασμό. Στο νομοσχέδιο υπάρχουν αλλαγές που αφορούν τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας και των υπερωριών και την αύξηση του πλαφόν των νόμιμων υπερωριών. Το νέο μοντέλο διευθέτησης του χρόνου εργασίας έρχεται με πιλότο τους σχετικούς προηγούμενους νόμους. Οι επιχειρήσεις αναμένεται να μπορούν να απασχολούν, με συγκεκριμένες προϋποθέσεις, εργαζομένους ως 10 ώρες ημερησίως κατά μέγιστο, χωρίς πρόσθετη αμοιβή, εφόσον εντός 6μήνου εξοφλούν τις επιπλέον 2 ώρες πέραν του 8ώρου, με αντίστοιχη μείωση ωρών σε άλλες εργάσιμες ημέρες ή με ρεπό ή με ημέρες άδειας.

Αλλαγές προβλέπεται ότι θα υπάρξουν και στο πλαφόν των νόμιμων υπερωριών σε όλο το φάσμα της οικονομίας. Σήμερα, το ανώτατο όριο υπερωριακής απασχόλησης είναι 48 ώρες ανά 6μηνο και 90 ώρες το έτος προκειμένου για εργαζομένους σε βιομηχανικές, βιοτεχνικές επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις, και 120 ώρες το έτος στους υπόλοιπους κλάδους της οικονομίας. Με το ίδιο νομοσχέδιο θα προστεθούν επιχειρήσεις και εργασίες στη λίστα με αυτές για τις οποίες ήδη επιτρέπεται η εργασία την Κυριακή, ενώ θεσμοθετείται το δικαίωμα του εργοδότη να αξιώνει να μην προσέρχεται ο εργαζόμενος στην εργασία αλλά να μισθοδοτείται, μετά την προειδοποίηση για απόλυση και μέχρι αυτήν. Σημαντικές παρεμβάσεις έρχονται και στον συνδικαλιστικό νόμο.

3. ΝΕΕΣ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΕΣ

Ερχονται οι επικουρικές συντάξεις α λα καρτ από το 2022 με τη δημιουργία ενός «ατομικού κουμπαρά» για τον κάθε νέο ασφαλισμένο. Το σχετικό νομοσχέδιο που ετοιμάζεται προγραμματίζεται να δοθεί σε δημόσια διαβούλευση έως τον Μάιο. Το νέο σύστημα των επικουρικών συντάξεων θα νομοθετηθεί φέτος. Από το υπουργείο Εργασίας διευκρινίζεται ότι το νέο σύστημα δεν επιφέρει καμία αλλαγή, δεν θίγει τις συντάξεις όσων έχουν ήδη βγει στη σύνταξη και επίσης δεν επιφέρει καμία αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων των σημερινών εργαζομένων που παραμένουν στο ισχύον σύστημα επικουρικής ασφάλισης.

4. ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΑ

Μέχρι τον Απρίλιο αναμένεται να καταβληθούν οι αυξήσεις στις κύριες συντάξεις και τα αναδρομικά στους συνταξιούχους που έχουν περισσότερα από 30 χρόνια ασφάλισης, όπως προβλέπει ο νέος ασφαλιστικός νόμος. Οι αυξήσεις φθάνουν έως και τα 252 ευρώ τον μήνα και σε ποσοστό έως 11,8%. Μένει να αποφασιστεί ο ακριβής χρόνος καταβολής των αυξήσεων αυτών και των αναδρομικών που δικαιούται η συγκεκριμένη μεγάλη κατηγορία συνταξιούχων, καθώς η όλη διαδικασία έχει καθυστερήσει σημαντικά.
Επίσης στις 15 Ιανουαρίου, στην πιλοτική δίκη του ΣτΕ, θα κριθεί η υπόθεση με τα νέα αναδρομικά ύψους 2,5 δισ. ευρώ που διεκδικούν οι παλαιοί συνταξιούχοι (πριν από τον νόμο Κατρούγκαλου). Πρόκειται για τα αναδρομικά που αφορούν επικουρικές συντάξεις και δώρα που είχαν κοπεί το 2012. Το ύψος τους εξαρτάται από το Ταμείο και το ποσό της σύνταξης και κυμαίνεται από 590 έως 3.290 ευρώ. Μία μέρα νωρίτερα, στις 14 Ιανουαρίου, ξεκινά αντίστοιχη διαδικασία και στο Ελεγκτικό Συνέδριο για τις συντάξεις Δημοσίου.

5. ΕΚΚΡΕΜΕΙΣ ΑΙΤΗΣΕΙΣ

Μεγάλο αγκάθι για την κυβέρνηση είναι οι εκκρεμείς κύριες συντάξεις που αριθμούν περίπου 170.000, ενώ στην αναμονή είναι και 120.000 αιτήσεις για επικουρικές. Οι εκκρεμότητες εμφανίζουν διαρκή και αμείωτη αύξηση από τον Ιανουάριο του 2019 έως και τον Ιούλιο του 2020, ενώ αυξητικά κινούνται και οι νέες αιτήσεις. Για το 2020 εκτιμάται ότι το πλήθος των νέων αιτήσεων κύριας σύνταξης ανέρχεται περίπου στις 160.000 συνολικά. Μπροστά σε αυτόν τον γολγοθά το υπουργείο Εργασίας προωθεί το σύστημα της ψηφιακής σύνταξης και έχει νομοθετήσει πρόσφατα σειρά μέτρων σε μια προσπάθεια να μειωθεί ο τεράστιος όγκος των εκκρεμών συντάξεων καθώς και αυτών που θα ακολουθήσουν. Οι βασικοί άξονες του σχεδίου επιτάχυνσης της απονομής των εκκρεμών συντάξεων περιλαμβάνουν υποχρεωτικές 6μηνες αποσπάσεις υπαλλήλων στον ΕΦΚΑ από άλλους φορείς του Δημοσίου, ομάδες εργασίας με ποσοτικούς στόχους και «πριμ παραγωγικότητας» έως 7.200 ευρώ τον χρόνο, διάθεση προσωπικού από επιστημονικά επιμελητήρια, αλλά και «προσκλητήριο» σε έμπειρους συνταξιούχους πρώην υπαλλήλους ασφαλιστικών ταμείων (με 8μηνες συμβάσεις έργου) προκειμένου να συνδράμουν στις διαδικασίες απονομής.