Με διαφορετική ατζέντα στις διερευνητικές Ελλάδα και Τουρκία – Η «διαμεσολάβηση» Ράμα

Μετά από πέντε χρόνια, Ελλάδα και Τουρκία θα ξανακαθίσουν και πάλι στο τραπέζι των διερευνητικών επαφών προκειμένου να συζητήσουν. Το ερώτημα τι θα συζητήσουν παραμένει ανοιχτό καθώς από τη μια η Αθήνα επιμένει ότι μόνο αντικείμενο των συνομιλιών είναι η οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών (ΑΟΖ, υφαλοκρηπίδα), ενώ την ίδια στιγμή η Άγκυρα (το επανέλαβε και σήμερα ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου) μιλούν για διάλογο χωρίς προϋποθέσεις και προαπαιτούμενα.

«Τα προγνωστικά στο τέλος του αγώνα μόνο»

Γεγονός πάντως είναι ότι απόψε ερρίφθη επισήμως ο κύβος και οι δύο πλευρές θα καθίσουν σε ένα θεσμοθετημένο τραπέζι διαλόγου με το πρώτο ραντεβού στην Κωνσταντινούπολη να είναι σε δύο εβδομάδες (25 Ιανουαρίου).

Τι θα προκύψει από αυτές τις επαφές; Ουδείς μπορεί να το προδικάσει εκ των προτέρων. Ο ίδιος ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών στην πρόσφατη συνέντευξή του στην «Καθημερινή» είχε τονίσει με νόημα ότι «τα προγνωστικά στο τέλος του αγώνα μόνο» προσθέτοντας ότι «η Τουρκία του 2021 δεν είναι η Τουρκία του 2016, όταν και έγινε ο τελευταίος γύρος των διερευνητικών επαφών. Και αντίστοιχα η σημερινή Τουρκία αποκλίνει από την Τουρκία των αρχών της δεκαετίας του 2000, όταν προσέβλεπε στην ευρωπαϊκή ένταξη».

Υπό την έννοια αυτή και στο πλαίσιο της ως τώρα στάσης της και της στρατηγικής που ακολουθεί στην Ανατολική Μεσόγειο στο πλαίσιο της «Γαλάζιας Πατρίδας» (μέρος του οποίας είναι οι «γκρίζες ζώνες» και η αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Αιγαίου) η Τουρκία είναι φανερό ότι θα επιδιώξει όχι απλώς να συνομιλήσει και να συμφωνήσει στο πλαίσιο ενός αμοιβαίου, δίκαιου και έντιμου συμβιβασμού με την Ελλάδα αλλά να οδηγήσει τη χώρα μας σε υποχωρήσεις τέτοιες που θα κατοχυρώνουν τις ευρύτερες γεωπολιτικές βλέψεις της Τουρκίας, οι οποίες όπως άλλωστε έχει φανεί τους προηγούμενους μήνες βρίσκονται σε πλήρη αντιπαράθεση με ότι η Ελλάδα θεωρεί κυριαρχικό της δικαίωμα στην περιοχή.

Αυτό άλλωστε είναι και το βαθύτερο νόημα των όσων ουσιαστικά περιγράφει ο Νίκος Δένδιας συγκρίνοντας τη σημερινή Τουρκία με την Τουρκία προηγούμενων ετών και δεκαετιών.

ΗΠΑ, Γερμανία και ΕΕ

Αξίζει να σημειωθεί πάντως τις προηγούμενες μέρες είχε προλειανθεί το έδαφος για την εκτός πρωτοκόλλου πρόσκληση του Μεβλούτ Τσαβούσογλου που επισημοποιήθηκε και οριστικοποιήθηκε η έναρξη των διερευνητικών επαφών μετά την απάντηση Μητσοτάκη ότι θα πρέπει «να σταματήσουμε να παίζουμε τις κουμπάρες και να ορίσουμε ημερομηνίες».

Το έδαφος προλειάνθηκε πάντως μέσω των διεθνών διπλωματικών καναλιών όπως έδειξε η κινητικότητα των τελευταίων εβδομάδων με τον Ταγίπ Ερντογάν να έχει επαφές με την πρόεδρο της Κομισιόν Ο. Λάιεν και τον ύπατο εκπρόσωπο Εξωτερικών της ΕΕ Ζ. Μπορέλ καθώς και των επαφών Τσαβούσογλου με τον προεδρεύοντα της ΕΕ Αντόνιο Κόστα, με τον οποίο μάλιστα σήμερα ο κ. Μητσοτάκης είχε συνομιλίες στη Λισαβόνα.

Ο ίδιος μάλιστα ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου δήλωσε ότι «οι ΗΠΑ και η Γερμανία, προειδοποίησαν την Ελλάδα να ξεκινήσει διερευνητικές συνομιλίες το συντομότερο δυνατόν», ενώ την ίδια στιγμή ο εκπρόσωπος της Κομισιόν Πήτερ Στάνο δήλωνε ότι η ΕΕ περιμένει την έναρξη των συνομιλιών ενώ ο Πορτογάλος πρωθυπουργός κ. Κόστα έχοντας δίπλα του τον κ. Μητσοτάκη ξεκαθάρισε ότι στόχος της πορτογαλικής προεδρίας της ΕΕ είναι το Μάρτιο στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να έχει αλλάξει το κλίμα και η συζήτηση για τις ευρωτουρκικές σχέσεις να μην γίνει στη βάση της επιβολής κυρώσεων αλλά μιας άλλης ατζέντας και σχέσης με την Τουρκία.

Ο ρόλος της Αλβανίας και του Ράμα

Από την άλλη μεριά πρέπει να επισημανθεί ότι η Τουρκία επιχειρεί να χρησιμοποιήσει ως ενδιάμεσο την Αλβανία σε αυτή τη συζήτηση με την Ελλάδα. Ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου σήμερα επικαλέστηκε προσπάθεια από τον πρωθυπουργό της Αλβανίας Έντι Ράμα για συνάντηση στα Τίρανα μεταξύ του Νίκου Δένδια και Τούρκου ομολόγου του και επανέλαβε την πρόσκληση για συνάντηση στην Αλβανική πρωτεύουσα.

Υπενθυμίζεται δε, ότι o πρωθυπουργός της Αλβανίας βρέθηκε την Παρασκευή στην Αθήνα όπου είχε συνομιλίες με τον Κυριάκο Μητσοτάκη και το Νίκο Δένδια ερχόμενους ουσιαστικά από την Άγκυρα ύστερα από διήμερο ταξίδι κατά το οποίο είχε επαφές με τον Ταγίπ Ερντογάν και την τουρκική ηγεσία.

Επισημαίνεται παράλληλα ότι Ελλάδα και Αλβανία έχουν συμφωνήσει να προσφύγουν στην Χάγη για την οριοθέτηση της ΑΟΖ ενώ βρίσκεται στην ελληνική βουλή για κύρωση η επέκταση στο Ιόνιο των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια.

Η Κουμουνδούρου μάλιστα παράλληλα με τη στήριξή της στην έναρξη των διερευνητικών επαφών εξέφρασε ταυτόχρονα και απορίες για το περιεχόμενο των συνομιλιών που διεξήχθησαν μεταξύ Κυριάκου Μητσοτάκη και Έντι Ράμα.

Ομαλοποίηση και εξομάλυνση

«Για μια ακόμη φορά και παρότι έχουμε ζητήσει ενημέρωση για την επίσκεψη του Πρωθυπουργου της Αλβανίας, μαθαίνουμε από τον υπουργό εξωτερικών της Τουρκίας για ενδεχόμενη συνάντηση με τον Υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδας στα Τίρανα. Ποια είναι η θέση της Κυβέρνησης σε σχέση με μια τέτοια συνάντηση και για ποιο λόγο να πραγματοποιηθεί στα Τίρανα αντί πχ στις Βρυξέλλες;» ανέφερε ο ΣΥΡΙΖΑ.

Αυτό πάντως που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι η επίκληση Τσαβούσογλου τόσο στις ΗΠΑ όσο και στη Γερμανία για την έναρξη των διερευνητικών επαφών και μένει να αποδειχτεί στην πράξη τι ακριβώς εννοούν με την «ομαλοποίηση» και τημ «εξομάλυνση» των σχέσεων για την Τουρκία, οι κορυφαίοι αξιωματούχοι της ΕΕ, η οποία όπως έδειξε με τα συμπεράσματα του Δεκεμβρίου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπό την προεδρία της Άγκελας Μέρκελ έχει εναποθέσει στις ΗΠΑ υπό την ηγεσία Μπάιντεν τη «διευθέτηση» των σχέσεων Ελλάδας και Τουρκίας.