Κοροναϊός : Χωρίς ανοσία ο παγκόσμιος πληθυσμός απέναντι στο τρίτο κύμα

Αντιλαμβανόμενος ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ότι ο ρυθμός διανομής των εμβολίων κατά του κοροναϊού είναι αντιστρόφως ανάλογος του ρυθμού παρασκευής του, προειδοποίησε ότι η ανθρωπότητα δεν θα καταφέρει να αποκτήσει συλλογική ανοσία μέσα στη χρονιά.

«Δεν θα επιτύχουμε (…) τη συλλογική ανοσία το 2021», είπε η επιστημονική σύμβουλος του ΠΟΥ, Σούμια Σουαμινάθαν, υπογραμμίζοντας ότι είναι σημαντικό να συνεχίσουν να τηρούνται τα μέτρα προστασίας, όπως το πλύσιμο των χεριών, η χρήση μάσκας και οι αποστάσεις, ώστε να τεθεί υπό έλεγχο η πανδημία.

Η Σουαμινάθαν χαιρέτισε την «απίστευτη πρόοδο» που πέτυχαν οι επιστήμονες, οι οποίοι κατάφεραν να αναπτύξουν πολλά ασφαλή και αποτελεσματικά εμβόλια σε διάστημα μικρότερο του ενός έτους. «Όμως για τη διανομή τους θα χρειαστεί αρκετός καιρός». Χρειάζεται χρόνος για να παραχθούν οι δόσεις σε μεγάλη κλίμακα, δεν μιλάμε για εκατομμύρια αλλά για δισεκατομμύρια», πρόσθεσε, ζητώντας από όλους «να κάνουν λίγη υπομονή».

Δεν καλύπτονται οι ανάγκες

Τα εμβόλια τελικά θα φτάσουν σε όλες τις χώρες, διαβεβαίωσε. «Αλλά, όσο περιμένουμε, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι υπάρχουν μέτρα που λειτουργούν», υπενθύμισε. Σύμφωνα με τη Σουαμινάθαν, θα χρειαστεί να τηρούνται τα υγειονομικά και κοινωνικά μέτρα για να ανακοπεί η εξάπλωση του νέου κορονοϊού «τουλάχιστον μέχρι το τέλος της φετινής χρονιάς».

Οι προσδοκίες του κόσμου που αναπτερώθηκαν στο τέλος της περασμένης χρονιάς, όταν τελείωσαν επιτυχώς οι κλινικές δοκιμές των πρώτων εμβολίων κατά του κοροναϊού, τώρα μετριάζονται καθώς ο ρυθμός παραγωγής δεν υπερκαλύπτει τις ανάγκες. Την ίδια στιγμή όμως ο ιός που έχει προκαλέσει εκατομμύρια θανάτους σε όλο τον κόσμο, δείχνει μία αξιοθαύμαστη προσαρμοστικότητα και αποκτά μεταλλάξεις σε διάφορες χώρες, η παθογένεια των οποίων δεν έχει εξακριβωθεί πλήρως ούτε έχει συσχετιστεί με κλινικά περιστατικά.

Εκτός από την περίπτωση της Βρετανίας, που είναι η περισσότερο γνωστή, τη Δευτέρα, ο ΠΟΥ ανακοίνωσε ότι ενημερώθηκε από την Ιαπωνία για μια νέα παραλλαγή του κοροναϊού που εντόπισαν εκεί επιστήμονες.

Παραλλαγή στην Ιαπωνία

Το υπουργείο Υγείας της Ιαπωνίας ανέφερε την Κυριακή ότι εντόπισε μια παραλλαγή του ιού σε τέσσερις ταξιδιώτες από την Πολιτεία Αμαζόνας της Βραζιλίας. Η παραλλαγή αυτή φέρει 12 μεταλλάξεις, μεταξύ των οποίων και μία που υπάρχει και στις ιδιαίτερα μολυσματικές παραλλαγές του SARS-CoV-2 που έχουν εντοπιστεί στην Αγγλία και τη Νότια Αφρική. Οι μεταλλάξεις του κοροναϊού και μάλιστα στη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία, αποκτούν ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς υποκρύπτουν την ταυτοτικά στοιχεία της δράσης του και μπορεί να εγείρουν ερωτηματικά για την αποτελεσματικότητα των εμβολίων.

Ο ακαδημαϊκός και πρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών (ΙΙΒΕΑΑ), το οποίο αποτελεί κύριο κέντρο αλληλούχησης ιικών γονιδιωμάτων που προέρχονται από θετικά κρούσματα, κ. Δημήτριος Θάνος, κάνει ορισμένες ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις σχετικά με το βρετανικό στέλεχος του κοροναϊού.

Μιλώντας στο ΒΗΜΑ Science, παρατηρεί ότι εμφανίζει ιδιαίτερα βιολογικά χαρακτηριστικά, καθώς «έχει 17 μεταλλάξεις, οι οποίες οδηγούν στην ταυτόχρονη αλλαγή αμινοξέων στις πρωτεΐνες του, ένα χαρακτηριστικό που δεν έχει ποτέ περιγραφεί στον κορωναϊό. Οκτώ από αυτές τις αλλαγές συμβαίνουν στο γονίδιο που κωδικοποιεί την πρωτεΐνη-ακίδα η οποία βρίσκεται στην επιφάνεια του ιού και χρησιμοποιείται για να εισέλθει ο ιός στα ανθρώπινα κύτταρα».

Τρεις ανησυχητικές

Τρεις από αυτές τις μεταλλάξεις χαρακτηρίζονται ήδη ανησυχητικές. «Η πρώτη – N501Y – έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει τη δέσμευση της ακίδας στην πρωτεΐνη ACE2 των κυττάρων, η οποία χρησιμοποιείται ως το κύριο σημείο εισόδου του ιού στα ανθρώπινα κύτταρα. Η δεύτερη σημαντική μετάλλαξη είναι η έλλειψη 69-70del που οδηγεί στην απώλεια δύο αμινοξέων στην πρωτεΐνη-ακίδα και η οποία έχει επίσης συνδεθεί με αυξημένη μολυσματικότητα.

Η εμφάνιση νέων στελεχών ιών αποτελεί κοινό φαινόμενο στις πανδημίες, επισημαίνει ο κ. Θάνος, συμπληρώνοντας ωστόσο πως «με δεδομένο ότι το νέο στέλεχος Β1.1.7 αντικαθιστά γρήγορα άλλα στελέχη του ιού στον πληθυσμό, αυτό σημαίνει ότι έχει ένα σημαντικό πλεονέκτημα στη μετάδοσή του από άτομο σε άτομο. Το πλήθος των μεταλλάξεων που υπάρχουν στο νέο στέλεχος προκαλεί επίσης ερωτήματα για την αποτελεσματικότητα των εμβολίων. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας, καθώς τα εμβόλια, όπως και οι φυσικές λοιμώξεις, οδηγούν σε μια γενικευμένη ανοσοαπάντηση που στοχεύει πολλά μέρη του ιού. Θα ήταν πραγματική πρόκληση ένας ιός να καταφέρει να ξεφύγει από αυτό»

Το αίνιγμα του ιού

Μέχρι στιγμής πάντως, όπως τονίζει ο κ. Θάνος, δεν έχει εντοπιστεί κάποια μεγάλη μετάλλαξη η οποία δείχνει να επηρεάζει την παθογένεια του ιού. «Δεν πιστεύω ότι θα συμβεί κάτι τέτοιο, με βάση τις επιταγές της θαυμαστής Βιολογίας. Διότι αν ο ιός αυξήσει την παθογένειά του, θα αυξήσει και τη θνητότητα, που αυτή τη στιγμή είναι χαμηλή. Και αν αυξήσει τη θνητότητα, θα στρέψει την κατάσταση εναντίον του, αφού δεν θα έχει πλέον άφθονους ξενιστές για να συνεχίσει να επιβιώνει». Οπως μαρτυρεί λοιπόν η θαυμαστή Βιολογία, σε αυτή τη μάχη της επιβίωσης ιού και ανθρώπου, με το άρτι αφιχθέν «υπερόπλο» που δεν είναι άλλο από το εμβόλιο, θα καταφέρουμε όταν πλέον έχει εμβολιαστεί ικανό μέρος του πληθυσμού να σβήσουμε αυτόν τον ιό που… μετάλλαξε τόσο πολύ και για τόσο μεγάλο διάστημα τη ζωή μας.

Η κατάσταση με τον εμβολιασμό στην Ελλάδα

Η Ελλάδα έχει εξασφαλίσει 26.090.000 δόσεις, που αντιστοιχούν σε εμβολιασμό 15.450.000 πολιτών, είπε ο γ.γ. Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας.   Όπως ανέφερε ο κ. Θεμιστοκλέους, προχωρά κανονικά ο αρχικός σχεδιασμός. Έχουν ξεκινήσει οι εμβολιασμοί σε 106 νοσοκομεία του ΕΣΥ και 5 στρατιωτικά και σε πολλά έχει ήδη ολοκληρωθεί ο εμβολιασμός των υγειονομικών με την πρώτη δόση του εμβολίου και ως αύριο ολοκληρώνονται οι παραδόσεις σε 19 σημεία της νησιωτικής χώρας. Κανονικά προχωρά και ο εμβολιασμός εργαζομένων και φιλοξενουμένων σε κλειστές δομές.

Σήμερα μέχρι τις 5 μ.μ. το απόγευμα, έγιναν 4.773 εμβολιασμοί και στο σύνολο από 27 Δεκεμβρίου έχουν γίνει 49.661 εμβολιασμοί, δηλαδή έχει επιτευχθεί ο εμβολιασμός του 0,46 % του πληθυσμού.

Αυτή την εβδομάδα θα ξεκινήσει ο εμβολιασμός του υγειονομικού προσωπικού σε ιδιωτικά νοσοκομεία, και τις επόμενες ημέρες ο εμβολιασμός των ιδιωτών ελευθεροεπαγγελματιών γιατρών, οδοντίατρων και φαρμακοποιών. Μέχρι τα μέσα Φεβρουαρίου αναμένεται να έχουν μεταφερθεί τα εμβόλια σε όλα τα σημεία της χώρας.

Άνοιξε η πλατφόρμα των ραντεβού

Σημαντικό τμήμα προόδου για τους εμβολιασμούς αποτελεί το σημερινό άνοιγμα της πλατφόρμας των ραντεβού για άνω των 85 ετών, είπε η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών Μαρία Θεοδωρίδουκ. Η πρώτη ομάδα που θα εμβολιαστεί μετά τους υγειονομικούς και τις κλειστές δομές, είναι τα άτομα ηλικίας άνω των 85 ετών. Η καθηγήτρια εξήγησε ότι η ηλικία αποτελεί αυξημένο παράγοντα κινδύνου και γι αυτό έγινε και η προτεραιοποίηση, όπως άλλωστε γίνεται και σε όλα τα προγράμματα εμβολιασμού άλλων χωρών.

Η σημασία των δύο δόσεων του εμβολιασμού

Ο εμβολιασμός θα γίνει σε δύο δόσεις, όπως υπαγορεύουν τα επιδημιολογικά δεδομένα και η παρασκευάστρια εταιρία. Η κ. Θεοδωρίδου εξήγησε ότι η πρώτη δόση εμβολιασμού, η λεγόμενη πρωτογενής ανοσοποίηση, είναι αυτή που γνωρίζει στο ανοσολογικό σύστημα το αντιγόνο του εμβολίου και έτσι αναπτύσσονται αντισώματα. Μετά από 21 μέρες γίνεται η δεύτερη δόση για το εμβόλιο της Pfizer και υπάρχει μία ετοιμότητα παραγωγής περισσότερων αντισωμάτων.

Επομένως, είπε η κ. Θεοδωρίδου, οι δύο δόσεις για τον εμβολιασμό στοχεύσουν στην πλήρη ανοσοποίηση, κι αν περιοριστεί κανείς σε μία δόση, ο εμβολιασμός είναι ανεπαρκής. «Είναι δικαιολογημένη κάποια αναβολή κάποιων ημερών, αν υπάρξει πρόβλημα, ποτέ δεν χάνεται η πρώτη δόση, αλλά οπωσδήποτε πρέπει να γίνει και η δεύτερη δόση».