Ιρλανδία : Δίκτυο θρησκευτικών ιδρυμάτων κακοποιούσε ανύπαντρες μητέρες και τα παιδιά τους

Η σκοτεινή ιστορία ενός δικτύου θρησκευτικών ιδρυμάτων στην Ιρλανδία, που κακοποιούσε και εξευτέλιζε ανύπαντρες μητέρες και τα παιδιά τους για το μεγαλύτερο μέρος του 20ού αιώνα πρόκειται να αποκαλυφθεί άμεσα.

Μια δικαστική επιτροπή διερεύνησε τα κέντρα μητέρων και βρεφών της Ιρλανδίας και κατέγραψε σοκαριστικά ποσοστά θνητότητας και ακραία περιστατικά βαναυσότητας σε οργανισμούς που παρίσταναν τα ορφανοτροφεία και τις υπηρεσίες υιοθεσίας.

Η επιτροπή για τα κέντρα μητέρων και βρεφών πρόκειται να δημοσιεύσει την Τρίτη έκθεση 3.000 σελίδων για τα άτομα που κατάφεραν να επιβιώσουν από αυτό το νοσηρό σύστημα. Αιτία για την έναρξη της πενταετούς έρευνας στάθηκε η ανακάλυψη ενός μαζικού τάφου παιδιών και βρεφών στο Τουάμ της κομητείας Γκάλγουεϊ.

Ο τίσεχ (πρωθυπουργός) της χώρας, Μιχόλ Μάρτιν πρόκειται να απευθύνει επίσημη κρατική απολογία για το ζήτημα την Τετάρτη. Ο Μάρτιν, ο οποίος έχει ήδη διαβάσει την έκθεση, φέρεται να δήλωσε ότι το περιεχόμενό της ήταν σοκαριστικό σε βαθμό που να καθιστά δύσκολη την ανάγνωση.

Υπολογίζεται ότι 9.000 παιδιά έχασαν τη ζωή τους σε 18 ιδρύματα μεταξύ του 1922 και του 1998, όταν έκλεισε και το τελευταίο από αυτά τα κέντρα, σύμφωνα με διαρροή που δημοσίευσε την Κυριακή ο Independent. Η βρεφική θνητότητα φέρεται να είναι διπλάσια από τον εθνικό μέσο όρο, αποδεικνύοντας την παραμέληση, την κακή διατροφή και τις ασθένειες που ευδοκιμούσαν στο εσωτερικό των ιδρυμάτων.

Άλλη μια πηγή θυμού για τους επιζήσαντες ήταν η πολιτική των θρησκευτικών αυτών οργανώσεων, αλλά και του κράτους, να τους εμποδίζει να εντοπίσουν ο ένας τον άλλο. Η Ιρλανδία αρνείται στα υιοθετημένα άτομα το νομικό δικαίωμα της πρόσβασης σε πληροφορίες από τους ίδιους τους τους ατομικούς φακέλους. Η έκθεση φαίνεται πως καταγράφει πολλά από τα ψέματα και τις ασάφειες που λάμβαναν από ιερείς, μοναχές και αξιωματούχους.

«Είναι μια κρίσιμη στιγμή. Λυπάμαι που χρειάστηκε τόσος πολύς καιρός μέχρι την αποκάλυψη», σημειώνει η 70χρονη Αν Χάρις, που γέννησε ένα αγόρι σε ένα ίδρυμα της κομητείας Κορκ το 1970. «Η ιρλανδική κοινωνία ήταν πολύ άκαμπτη και επικριτική απέναντι στα παιδιά που γεννιούνταν εκτός γάμου. Αυτά τα τεράστια ιδρύματα προορίζονταν απλώς για να κρύψουν τις γυναίκες από τον κόσμο».

Η Τζόαν Μπάρτον, πρώην αναπληρώτρια πρωθυπουργός που είχε γεννηθεί σε ένα τέτοιο ίδρυμα το 1949, δήλωσε ότι τα ευρήματα της έρευνας αποτελούν ορόσημο στην αποκάλυψη ενός συστήματος που κινδυνεύει να ξεχαστεί, σε μια χώρα που γίνεται όλο και πιο φιλελεύθερη και η οποία δεν βρίσκεται πλέον υπό τον έλεγχο της καθολικής εκκλησίας.

«Η έκθεση θα αποκαλύψει, ιδιαιτέρως σε μια γενιά νεότερων ανθρώπων, τι έκανε κάποτε η Ιρλανδία στις γυναίκες που είχαν το θράσος να ερωτευτούν εκτός γάμου και να κάνουν παιδιά τα οποία ήταν υποχρεωμένες να «παρατήσουν», έγραψε στον ιρλανδικό Independent. «Θα μας δώσει την ευκαιρία ως κοινωνία να αναρωτηθούμε γιατί αυτή η μορφή βαναυσότητας γινόταν ανεκτή για τόσο πολύ καιρό».

Η επιτροπή συγκροτήθηκε το 2014, όταν μια ιστορικός, η Κάθριν Κόρλες, ανακάλυψε τα πιστοποιητικά θανάτου σχεδόν 800 παιδιών που διέμεναν στο κέντρο μητέρων και βρεφών Bon Secours στην Τουάμ. Τα αρχεία ταφών του ιδρύματος, όμως, ανέφεραν μόνο τα δύο εξ αυτών. Ακολούθησαν εκσκαφές που έφεραν στο φως μια υπόγεια δομή, χωρισμένη σε 20 θαλάμους, που περιείχε «σημαντικές ποσότητες ανθρώπινων οστών», όπως ανέφερε η επιτροπή σε ενδιάμεση έκθεσή της.

Η κυβέρνηση απολογήθηκε στους επιζήσαντες τη Δευτέρα, για τη διαρροή στα ΜΜΕ στη διάρκεια του σαββατοκύριακου, η οποία ανέτρεψε την υπόσχεση ότι θα ήταν οι πρώτοι που θα είχαν πρόσβαση στην έκθεση πριν τη δημοσίευσή της. Υπάρχουν σκέψεις για αποζημιώσεις και θέσπιση νόμων που θα βοηθήσουν τις μητέρες και τα παιδιά να συναντηθούν, σε περίπτωση που το επιθυμούν.

Η Χάρις εξηγεί ότι υπήρξε σχετικά τυχερή: Μέχρι το 1970 τα χειρότερα μαρτύρια ανήκαν πλέον στο παρελθόν και η ίδια ανήκε στις γυναίκες που οι οικογένειές τους ανέλαβαν το κόστος διαμονής τους στο ίδρυμα στη διάρκεια της κύησής τους. Εκείνες που δεν είχαν χρήματα να πληρώσουν, υποχρεώνονταν να μαγειρεύουν, να τρίβουν τα πατώματα και να πραγματοποιούν διάφορες χειρωνακτικές εργασίες. Η Χάρις έχει γράψει και ένα μυθιστόρημα, με τίτλο Unspoken, στο οποίο μιλά για την επιτυχή της προσπάθεια να εντοπίσει τον γιο της.

Η ταινία Philomena, του 2013, στην οποία πρωταγωνιστεί η Τζούντι Ντεντς, στηρίζεται στην ιστορία της Φιλομένα Λι, μιας γυναίκας που έδωσε μάχη για να εντοπίσει τον γιο που αναγκάστηκε να δώσει για υιοθεσία στη διάρκεια της δεκαετίας του 1950.

Πηγή: Guardian