O κοροναϊός «τσακίζει» τις οικονομίες – Πότε θα δούμε αν θα… χαθεί και το 2021

Αν η πανδημία εξακολουθήσει να πιέζει τις χώρες και μετά το Μάρτιο τότε οι προβλέψεις για το 2021 εκτροχιάζονται, ρίχνοντας στο κενό τις οικονομίες της Ευρωζώνης και εξαφανίζοντας όλες τις προσδοκίες για ανάκαμψη μετά το δεύτερο τρίμηνο. Ενδεικτικό του φόβου για τις απρόβλεπτες διαστάσεις που μπορεί να λάβει το εν εξελίξει κύμα, αποτυπώνονται στις δηλώσεις της προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η οποία ΕΚΤ έχει ήδη παρατείνει το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων ως τον Μάρτιο του 2022 στα 1,85 τρισ. ευρώ και διατηρεί το βασικό της επιτόκιο δανεισμού κοντά στο μηδέν.

Η πρώην επικεφαλής του ΔΝΤ και νυν της κεντρικής τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ εξέφρασε λοιπόν χθες το μεγάλο της φόβο που είναι το ενδεχόμενο τα κράτη-μέλη να παραμένουν αναγκασμένα να διατηρούν σε ισχύ αυτά τα μέτρα μετά το τέλος Μαρτίου, όπως και για την πιθανότητα επιβράδυνσης των προγραμμάτων εμβολιασμού, για τα οποία ισχυρίστηκε ότι τα μοντέλα της ΕΚΤ, βάσει των επιστημονικών δεδομένων, προβλέπουν «επαρκή βαθμό» ανοσίας της αγέλης μέχρι το τέλος του 2021. «Νομίζω ότι οι τελευταίες προβλέψεις μας τον Δεκέμβριο συνεχίζουν να είναι εύλογες», δήλωσε η Λαγκάρντ σε συνέντευξή της στη διάσκεψη Reuters Next, δηλαδή δεν έχουν αλλάξει προς το παρόν οι εκτιμήσεις και πρόσθεσε ότι “η πρόβλεψή μας βασίζεται σε μέτρα lockdown έως τα τέλη του πρώτου τριμήνου”.

Στο ίδιο μήκος κύματος  και ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης, ο οποίος πριν λίγες ημέρες  είχε αναφέρει πως στην περίπτωση που η χώρα μαστίζεται από την πανδημία και κατά το τρίτο τρίμηνο θα υπάρξει πρόβλημα. Απέκλεισε ωστόσο το ενδεχόμενο μιας νέας χρεοκοπίας και δεν θα έρθουν νέα μνημόνια, καθώς το βασικό είναι να γίνει προσεκτική διαχείριση του δημόσιου χρήματος.

Στην παραδοχή πως τα μέτρα θα χαλαρώνουν από τον Απρίλιο προβλέπονται και στον ελληνικό προϋπολογισμό. Περιλαμβάνει αύξηση του ΑΕΠ κατά 4,8% το 2021 και ύφεση το 2020 10,5%, με έλλειμμα 11,5 δισ. ευρώ. Τα ταμειακά διαθέσιμα της χώρας είναι στα 30 δισ. ευρώ, ενώ έχουν προϋπολογιστεί για το 2021 μέτρα ύψους 7,5 δισ. ευρώ. «Δεν είμαστε ταπί, γιατί καταφέραμε να αντιμετωπίσουμε την κρίση με εξατομικευμένα μέτρα», δήλωσε στον ΣΚΑΪ 100.3 ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Θεόδωρος Σκυλακάκης. Τόνισε δε ότι η επόμενη φάση των μέτρων θα είναι ακόμα πιο εξατομικευμένη, καθώς οι πόροι δεν είναι απεριόριστοι.

Πότε ανοίγουμε

Μετά την νέου αύξηση των κρουσμάτων, που οδηγεί στην εφαρμογή πιο αυστηρών περιοριστικών μέτρων ανά την Ευρώπη,  η Goldman Sachs  εκτιμά πλέον ότι η οικονομική δραστηριότητα στην Ευρώπη θα συρρικνωθεί και στο α’ τρίμηνο του 2021. Μάλιστα, με δεδομένη την αργή διαδικασίας εμβολιασμού και την πιθανότητα εξάπλωσης της μετάλλαξης του ιού στην Ευρώπη, οι αναλυτές της τράπεζας εκτιμούν ότι τα αυστηρά περιοριστικά μέτρα θα παραμείνουν σε ισχύ και τον Φεβρουάριο, όταν στην προηγούμενη πρόβλεψή της πίστευε ότι θα ολοκληρώνονταν τον Ιανουάριο, με την επανεκκίνηση της οικονομίας να γίνει από τον Μάρτιο και μετά. Προειδοποιεί ότι η αβεβαιότητα σχετικά με την οικονομική δραστηριότητα των επόμενων μηνών είναι πολύ μεγάλη εξαιτίας του γεγονότος ότι δεν μπορεί να γίνει πρόβλεψη για το πώς θα εξελιχθεί η εξάπλωση της πιο μεταδοτικής μετάλλαξης.

Έτσι, οι αναλυτές εμφανίζονται αρκετά επιφυλακτικοί για το «άνοιγμα» των οικονομιών της ευρωζώνης, μετά τα αυστηρότερα και σε μεγαλύτερα lockdowns και προειδοποιούν ότι όλα θα  κριθούν από την πρόοδο στον εμβολιασμό. Η Bank of America εκτιμά πως οι επιχειρήσεις του λιανικού εμπορίου θα ανοίξουν ξανά τον Φεβρουάριο, αλλά οι περιορισμοί στις υπηρεσίες (ξενοδοχεία, εστιατόρια, εκδηλώσεις) θα αρθούν σταδιακά  από το β’ τρίμηνο, όπως συνέβη και το 2020, οδηγώντας στην κορύφωση της ανάπτυξης των οικονομιών  στο τρίτο τρίμηνο.

«Μαύρα μαντάτα» και για το πρώτο τρίμηνο  – Από το 2022 τα χαμόγελα

Όλα δείχνουν ότι οδηγούμαστε προς παράταση της ύφεσης και προς μία ακόμη «βουτιά» της οικονομικής δραστηριότητας, κάτι που μεταθέτει την πολυπόθητη ανάκαμψη για το δεύτερο τρίμηνο του έτους ή και πιο αργά, με πολλούς αναλυτές να μιλάνε πλέον για παράταση της ανάπτυξης για το 2022. Τα lockdown και ο αργός ρυθμός στους εμβολιασμούς είναι οι παράγοντες της παράτασης , με το Bloomberg να εκτιμά ότι η συρρίκνωση του ΑΕΠ της ευρωζώνης στο διάστημα Ιανουαρίου-Μαρτίου θα φτάσει το 4%, όταν πριν το ξέσπασμα του δεύτερου κύματος της πανδημίας έκανε λόγο για ανάπτυξη της τάξης του 1,3%.

Από την πλευρά της, η JPMorgan διαπιστώνει συρρίκνωση του ΑΕΠ της ευρωζώνης κατά 9% στο τελευταίο τρίμηνο του 2020, προβλέπει μια νέα υποχώρηση κατά 1%, έναντι ανάπτυξης με ρυθμό 2% που εκτιμούσε νωρίτερα. Η UBS κάνει λόγο για συρρίκνωση της τάξης του 0,4%, έναντι ανάπτυξης 2,4% στην προηγούμενη έκθεσή της. Όσο για την ολλανδική ING θεωρεί ότι μια επιπλέον αρνητική επίπτωση θα υπάρξει από το Brexit και έτσι καταλήγει στο συμπέρασμα πως «το καλύτερο σενάριο» είναι η μηδενική μεταβολή του ΑΕΠ το πρώτο τρίμηνο, ενώ εμφανίζεται βέβαιη πως η ευρωζώνη δεν θα επανέλθει στα προ κρίσης επίπεδα πριν τα μέσα του 2023.