Πλωτά αιολικά πάρκα: Τι κάνει άραγε η Ελλάδα που έχει το Αιγαίο;

Δεν μπορεί το Ηνωμένο Βασίλειο να είναι πρωταθλήτρια – και με διαφορά- στον τομέα των θαλάσσιων αιολικών πάρκων και η Ελλάδα με το Αρχιπέλαγος του Αιγαίου να μην έχει -παρά τις όποιες παλαιότερες απόπειρες- ούτε καν σύγχρονο λειτουργικό θεσμικό πλαίσιο για την ανάπτυξη θαλάσσιων αιολικών πάρκων. Οι Βρετανοί έχουν ήδη σε λειτουργία 40 πάρκων, ενώ δεύτεροι και με απόσταση έρχονται οι Γερμανοί (28). Ακολουθούν, οι Δανοί με 14, οι Βέλγοι με 8, οι Ολλανδοί με 6 και οι Σουηδοί με 5.

Η κατάσταση μπορεί να διορθωθεί και μάλιστα, σύντομα αν ευοδωθεί η πρωτοβουλία της Ελληνικής Επιστημονικής Ένωσης Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ) για ένα νέο θεσμικό πλαίσιο θαλάσσιας αιολικής ενέργειας στην Ελλάδα μέσω μιας ανοικτής, δημόσιας διαβούλευσης. Το νέο θεσμικό πλαίσιο μαζί με την λειτουργία του Ταμείου Ανάκαμψης μπορεί να είναι οι δύο βασικοί καταλυτικοί παράγοντες για να γίνει η Ελλάδα μια ηγέτιδα δύναμη της πράσινης ενέργειας.

Σε ένα draft της ΕΛΕΤΑΕΝ διαβάζουμε: «Παρά το πλούσιο αιολικό δυναμικό των ελληνικών θαλασσών, η Ελλάδα δεν έχει ακόμα αναπτύξει θαλάσσια αιολικά πάρκα. Στην Ευρώπη αντίθετα η εγκατάσταση θαλάσσιων ανεμογεννητριών σταθερής έδρασης (δηλ. θεμελιωμένων στον πυθμένα) έχει σημαντική ανάπτυξη.

Σύμφωνα με την στρατηγική για τις θαλάσσιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που ανακοίνωσε πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προβλέπεται αύξηση της θαλάσσιας αιολικής ισχύος στην Ευρώπη από 12 GW σήμερα σε 60 GW έως το 2030 και 300 GW έως το 2050.

Η θαλάσσια αιολική ενέργεια αναμένεται να είναι η σημαντικότερη πηγή παραγωγής του ηλεκτρισμού που θα καταναλώνει η Ευρώπη περί το 2040.

Τα ΘΑΠ σταθερής έδρασης θεμελιώνονται στον πυθμένα σε μικρά βάθη που γενικά (πλην εξαιρέσεων) δεν υπάρχουν στις Ελληνικές θάλασσες. Iδιαίτερα υποσχόμενη για την Ελλάδα  εμφανίζεται η τεχνολογία των πλωτών ανεμογεννητριών (floating offshore wind) που τα τελευταία χρόνια γνωρίζει μεγάλη άνθηση.

Παγκοσμίως έχουν εγκατασταθεί πολλά επιδεικτικά έργα με μεμονωμένες πλωτές ανεμογεννήτριες.

Στην Ευρώπη υπάρχουν δύο μικρά αιολικά πάρκα με πλωτές ανεμογεννήτριες. Στην Σκωτία το έργο Hywind που χρησιμοποιεί την τεχνολογία της Νορβηγικής Equinor (πρώην Statoil) με 5 ανεμογεννήτριες συνολικής ισχύος 30MW και στην Πορτογαλία το έργο Windfloat Atlantic Phase 1 με 3 ανεμογεννήτριες συνολικής ισχύος 25,2MW. Όμως πολλά έργα είναι υπό ανάπτυξη και αναμένεται να συνδεθούν τα επόμενα έτη. H συνολική ισχύς των πλωτών ανεμογεννητριών στην Ευρώπη αναμένεται να φθάσει τα 300 MW έως το 2022 και τα 7 GW έως το 2030.

Η τεχνολογία των πλωτών ανεμογεννητριών έχει προ πολλού ξεπεράσει το στάδιο της επίδειξης και έχουν εγκατασταθεί ημι-εμπορικές εφαρμογές, ενώ έχει δρομολογηθεί η

υλοποίηση πλήρως εμπορικών εφαρμογών στο εγγύς μέλλον. Στις επενδύσεις αυτές, αξιοποιώντας την εμπειρία από άλλους τεχνολογικούς τομείς (ναυπηγική βιομηχανία, βιομηχανία έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων) χρησιμοποιούνται πλωτές κατασκευές πάνω στις οποίες εδράζονται ανεμογεννήτριες. Οι κατασκευές αυτές μπορούν να εγκατασταθούν και σε θέσεις με μεγάλα βάθη θάλασσας, διευρύνοντας κατά πολύ το αξιοποιήσιμο θαλάσσιο αιολικό δυναμικό.

Η συγκεκριμένη τεχνολογία είναι κατάλληλη για την Ελλάδα διότι επιτρέπει για πρώτη φορά την μαζική εγκατάσταση πολύ μεγάλων αιολικών πάρκων σε μεγάλα σχετικά βάθη όπως αυτά των Ελληνικών θαλασσών.

Περαιτέρω, οι σχετικές επενδύσεις εμπεριέχουν υψηλή εγχώρια προστιθέμενη αξία διότι εμπλέκουν τα ναυπηγεία, τα λιμάνια, τη βιομηχανία καλωδίων, τη βιομηχανία τσιμέντου».

Διαβάζοντας τα κείμενα που έχουν αναρτηθεί στο site της EΛΕΤΑΕΝ έχουμε έναν πρώτο οδηγό για τη διαμόρφωση του νέου θεσμικού πλαισίου.

Ένα σύντομο Q&A ακολουθεί και είναι απολύτως χρήσιμο για όλους.

1.   Ποιος και με ποιες διαδικασία επιλέγει περιοχές που θα εγκατασταθούν τα Θαλάσσια Αιολικά Πάρκα (ΘΑΠ);

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενεργείας (ΥΠΕΝ) επιλέγει μία ευρύτερη περιοχή μέσα αμοιβαία συμφωνία με άλλα Υπουργεία (ΥΠΕΞ, ΥΠΕΘΑ, ΥΠΠΟ κοκ) και με βάση το αιολικό δυναμικό (ποιος θα είναι σύμβουλος ως προς το τεχνικό μέρος δεν είναι ακόμα γνωστό, εικάζεται το ΚΑΠΕ που έχει εμπειρία και έχει τα δεδομένα). Επίσης, αυτές η επιλογή των περιοχών και κάθε μιας ξεχωριστά θα συνοδεύεται από εγκεκριμένες Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.

2.   Θα μπορεί ένας ιδιώτης επενδυτής να προσέλθει στις αρχές και να υποδείξει μία περιοχή όπου θα προχωρούσε σε επένδυση για την ανάπτυξη ΘΑΠ;  

Κανονικά θα επιλεγεί από την Πολιτεία μία ευρύτερη περιοχή. Θα μπορούσε όμως πριν από αυτή την επιλογή να υπάρξει μία διαβούλευση με τις ενδιαφερόμενες εταιρείες του κλάδου στα πλαίσια του market sounding.

3.   Στην όλη διαδικασία ποιος είναι ο ρόλος του ΥΠΕΝ, της ΡΑΕ και του ΑΔΜΗΕ;

To ΥΠΕΝ θα «τρέχει» όλη την διαδικασία. Η ΡΑΕ θα επιβλέπει την διαδικασία. Ο ΑΔΜΗΕ θα πρέπει να εξασφαλίσει τον τρόπο διασύνδεσης ο οποίος θα περιγράφεται μέσα στην ΜΠΕ που θα «τρέξει» το ΥΠΕΝ. Η Εταιρεία που θα κερδίσει το auction της ΡΑΕ, θα λάβει ταυτόχρονα Βεβαίωση Παραγωγού από την ΡΑΕ και Οριστική Προσφορά Σύνδεσης από τον ΑΔΜΗΕ.

4.   Ποια είναι τα οφέλη που προσκομίζει η δυνατότητα ανάπτυξης ΘΑΠ;  Τι ρόλο θα παίξουν για την οικονομία της περιοχής;

Νέες θέσεις εργασίες στην φάση της κατασκευής τόσο τοπικά όσο και σε ναυπηγεία των οποίων η χρήση απαιτείται οπωσδήποτε. Στην φάση της λειτουργίας θα υπάρχει μόνιμο προσωπικό και εξοπλισμός (ειδικές βάρκες κοκ) σε περιοχή κοντά στο ΘΑΠ.

5. Πόσο θα απέχουν τα ΘΑΠ από τα παράλια ενός νησιού;

Εξαρτάται από την επιλογή που θα κάνει το ΥΠΕΝ.

5.   Πως θα διασυνδεθούν τα ΘΑΠ μίας περιοχής μεταξύ τους;  Τι θα εξασφαλίζουν ως προς το σκέλος της ενεργειακής επάρκειας και ασφάλειας;  

Ο ΑΔΜΗΕ θα επιλέξει την κατάλληλη διασύνδεση που θα εξασφαλίζει όλα αυτά.