Μάτια στον ουρανό προστατεύουν τα δάση της Αφρικής

Χάρη σε ένα δορυφορικό σύστημα που προειδοποιεί τις κυβερνήσεις για μεταβολές της δασοκάλυψης, χώρες της τροπικής Αφρικής κατάφεραν να περιορίσουν την αποψίλωση κατά το θεαματικό ποσοστό του 18% μέσα σε δύο χρόνια.

Το σύστημα GLAD (Σύστημα Παγκόσμιας Ανάλυσης Γης και Ανακάλυψης) αναπτύχθηκε στο Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ και διατίθεται ως δωρεάν συνδρομητική υπηρεσία μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας Global Forest Watch.

Το GLAD χρησιμοποιεί δεδομένα των αμερικανικών δορυφόρων Landsat και προσφέρει εικόνες με διακριτικό όριο 900 μέτρων ανά εικονοστοιχείο, οι οποίες ενημερώνονται περίπου μια φορά την εβδομάδα.

Η λειτουργία του GLAD είναι απλή: οι κυβερνήσεις εγγράφονται στην υπηρεσία, συνδέονται στη δωρεάν εφαρμογή και λαμβάνουν προειδοποιήσεις μέσω e-mail όταν ο αλγόριθμος του συστήματος ανιχνεύσει απώλεια δασικών εκτάσεων. Τα μηνύματα αυτά, διαθέσιμα σε έξι γλώσσες, περιλαμβάνουν τις συντεταγμένες των περιοχών που πλήττονται ώστε να λαμβάνονται μέτρα το ταχύτερο δυνατό.

Η αξιολόγηση του συστήματος δημοσιεύεται στο Nature Climate Change.

Οικονομικά οφέλη

«Πριν από το GLAD, οι κυβερνητικές υπηρεσίες και οι οργανώσεις για την πρόληψη της αποδάσωσης βασίζονταν σε αναφορές εθελοντών ή δασονόμων» λέει η Τζένιφερ Άλιξ-Γκαρσία του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Όρεγκον, μέλος της ερευνητικής ομάδας που υπογράφει τη μελέτη. «Είναι ένας σημαντικός περιορισμός στην προσπάθεια έγκαιρης ανίχνευσης των δραστηριοτήτων αποψίλωσης» επισημαίνει.

Προκειμένου να αξιολογήσουν το σύστημα, οι ερευνητές εξέτασαν τα διαθέσιμα δεδομένα για τα δάση 22 τροπικών χωρών σε Αφρική, Ασία και Νότια Αμερική από το 2011 έως το 2018 –πέντε χρόνια πριν από τη δημιουργία του GLAD και δύο μετά.

Οι χώρες που εξετάστηκαν εμφανίζονται με πορτοκαλί περίγραμμα. Το πράσινο αντιστοιχεί στις δασικές εκτάσεις (Fanny Moffette / University of Wisconsin-Madison)

Σημαντικά οφέλη δεν καταγράφηκαν στην Ασία και τη Νότια Αμερική, εν μέρει επειδή οι χώρες των περιοχών αυτών υλοποιούν ήδη ανεξάρτητα προγράμματα προστασίας των δασών.

Ωστόσο οι χώρες της Αφρικής που αξιοποίησαν την υπηρεσία κατάφεραν να μειώσουν την αποψίλωση κατά 18% μέσα σε δύο χρόνια, μείωση που εκτιμάται ότι συνοδεύεται από οικονομικό όφελος 150-700 εκατομμυρίων δολαρίων.

Το ποσοστό αυτό αντιστοιχεί στο λεγόμενο «κοινωνικό κόστος του άνθρακα», δηλαδή την οικονομική επιβάρυνση για κάθε τόνο διοξειδίου του άνθρακα που καταλήγει στην ατμόσφαιρα.

Οι αλλαγές στη χρήση γης όπως η αποδάσωση αντιστοιχούν σήμερα στο 6 με 17 τοις εκατό των παγκόσμιων εκπομπών άνθρακα. Και, όπως επισημαίνουν οι ερευνητές, η αποτροπή της αποδάσωσης είναι μακράν πιο αποτελεσματική στη συγκράτηση των εκπομπών από ό,τι οι αναδασώσεις.

Αν όλες οι χώρες αξιοποιούσαν συστήματα όπως το GLAD, τα οικονομικά οφέλη θα αντιστοιχούσαν σε δισεκατομμύρια δολάρια να έτος.