Ο «Τυφώνας» που καθαρίζει τα σκουπίδια απ’ τη Μακρόνησο, τα Ψαρά και τις πιο δυσπρόσιτες ελληνικές ακτές

Είναι καλοκαίρι. Με τα πόδια μέσα στην άμμο και στραμμένος προς τη θάλασσα διακρίνεις κάπου κοντά σου μια πεταμένη γόπα από τσιγάρο. Λίγο πιο δίπλα ένα σπασμένο πλαστικό πιρούνι ή ένα παλιό καπάκι αντηλιακού.

Το αισιόδοξο σενάριο είναι πως, αφού βρίσκεσαι εκεί και τα έχεις εντοπίσει, θα τα μαζέψεις. Τι γίνεται όμως με τις πιο δυσπρόσιτες παραλίες και τα μακρινά νησιά με τους ελάχιστους επισκέπτες που δυστυχώς υποφέρουν και εκείνα από τα ίδια προβλήματα ρύπανσης;

Αη-Στράτης, Λήμνος, Ψαρά, Δήλος, Μακρόνησος- αυτές είναι λίγες μόνο από τις περιοχές όπου δρα ο «Τυφώνας», ένα πλοίο 72 μέτρων που έχει ως μοναδική αποστολή τον καθαρισμό των ελληνικών ακτογραμμών και την αντιμετώπιση της θαλάσσιας ρύπανσης.

Την τελευταία μέρα του 2020 ο «Τυφώνας» και οι άνθρωποι του την πέρασαν στη Λήμνο.

Στις φωτογραφίες της συγκεκριμένης αποστολής μπορείς να δεις πλήρωμα και εθελοντές να απλώνονται σε παραλίες, να σκαρφαλώνουν σε βράχια και να αφαιρούν με προσοχή τα σκουπίδια που κατέληξαν να μολύνουν ακόμα και αυτά τα πανέμορφα και μοναχικά τοπία.

Πλαστικά κομμάτια, φελιζόλ, σχοινιά και σπάγκοι βρίσκονται ανάμεσα στα συχνότερά τους «ευρήματα». Ήταν το κλείσιμο μιας γεμάτης για εκείνους χρονιάς μέσα στην οποία κατάφεραν να καθαρίσουν 1.049 ακτές και να απομακρύνουν 112.595 κιλά απορρίμματα.

Ποιός είναι λοιπόν ο «Τυφώνας» που συνεχίζει καθημερινά τη δράση του και φέτος;

Η αρχή για το «Typhoon Project», το περιβαλλοντικό πρόγραμμα του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αθανασίου Κ. Λασκαρίδη, έγινε το 2019. Στόχος: να καθαρίσει το σύνολο της ελληνικής ακτογραμμής και να παραδώσει τις ακτές, καθαρές πια, σε κατοίκους και επισκέπτες της χώρας.

Κύριος μοχλός του προγράμματος είναι το «Typhoon» (ή «Τυφώνας»), ένα υπερσύγχρονο νορβηγικής ναυπήγησης πλοίο μήκους 72 μέτρων και πλάτους 16 που πλέει όλο τον χρόνο απορυπαίνοντας και μεταφέροντας τα απορρίμματα που συλλέγονται σε δομές ανακύκλωσης ή ορθής απόρριψης.

Εκτός από τα σύγχρονα συστήματα ναυτικής πλοήγησης και τον βασικό εξοπλισμό πυρόσβεσης και καταπολέμησης πετρελαϊκής ρύπανσης, το πλοίο διαθέτει 5 ταχύπλοα που χρησιμοποιούνται για τον καθαρισμό δυσπρόσιτων ακτών καθώς και κάδους απορριμμάτων μεγάλης χωρητικότητας, κατάλληλους για διαλογή των ανακυκλώσιμων ειδών που συλλέγονται κατά τη διάρκεια των δράσεων.

Η ομάδα του, αποτελούμενη από στελέχη του Ιδρύματος και μόνιμο προσωπικό του σκάφους, συνεργάζεται με ακαδημαϊκά ιδρύματα, όπως με την Ερευνητική Ομάδα Θαλάσσιας Τηλεπισκόπησης του Πανεπιστήμιο Αιγαίου για τον εντοπισμό και τη χαρτογράφηση πλαστικών, και εν γένει για την υποστήριξη της έρευνας και την κατανόηση του προβλήματος της θαλάσσιας ρύπανσης στη Μεσόγειο.

Μια εικόνα για το μέγεθος του προβλήματος που το πρόγραμμα θέλει να αντιμετωπίσει δίνει μια αποστολή που ανέλαβε το «Typhoon» όταν ξεκίνησε τη δράση του στα τέλη Ιουλίου του 2019.

Προσεγγίζοντας την περιοχή της Λαυρεωτικής και την ακατοίκητη νήσο Πάτροκλος, η ομάδα δράσης συγκέντρωσε συνολικά τέσσερις ολόκληρους τόνους απορριμμάτων, επιστρέφοντας στις ακτές του νησιού για περισσότερες από 10 ημέρες αντί για το αρχικά προγραμματισμένο διήμερο.

Ήταν μία από τις πρώτες και πιο δύσκολες αποστολές της καθώς η πολυετής (και μάλλον ανεξέλεγκτη) λειτουργία ιχθυοκαλλιεργειών στην γύρω περιοχή είχε μετατρέψει τη νήσο σε πραγματικό σκουπιδότοπο.

Ακολούθησε ο Σαρωνικός και οργανωμένοι καθαρισμοί σε δυσπρόσιτες ακτές και βραχονησίδες όπως η Κύρα.

Κατά τη διάρκεια της δράσης του πλοίου στον Σαρωνικό μάλιστα πραγματοποιήθηκε συνεργασία με το Εργαστήριο Θαλάσσιας Γεωλογίας και Φυσικής Ωκεανογραφίας του Τμήματος Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών με στόχο τη μελέτη των απορριμμάτων στον βυθό της θάλασσας.

«Το Typhoon Project ολοκλήρωσε το πιλοτικό πρόγραμμα στον Σαρωνικό. Μαζέψαμε γνώση, εμπειρία στο πεδίο και δεκάδες κιλά θαλάσσια απορρίμματα. Επιστρέφουμε στη βάση μας -Αθήνα και Πάτρα- με μηχανές στο φουλ και σχέδια για το επόμενο βήμα» είχαν δηλώσει τότε οι υπεύθυνοι του προγράμματος που μέχρι σήμερα συνεχίζουν το αισιόδοξο ταξίδι τους.

Η περιβαλλοντική αποστολή απλώθηκε σε όλη την Ελλάδα φτάνοντας μέχρι τον Αη-Στράτη, τη Λήμνο, τα Ψαρά, τη Μακρόνησο αλλά και τη Ρήνεια και τη Δήλο- δυο από τις πιο σημαντικές αρχαιολογικές θέσεις της χώρας.

Πλαστικά και άλλα απορρίμματα δεκαετιών, που προέρχονται από διαφορετικές περιοχές της Νοτιοανατολικής Μεσογείου συνέχισαν να βρίσκονται στον δρόμο του ενισχύοντας την πίστη για την σπουδαιότητα της αποστολής.

Μίλια και κιλά απορριμμάτων αργότερα οι σημαντικές αποστολές του πλοίου συνεχίζονται αναδεικνύοντας την ανάγκη για φροντίδα όχι μόνο των παραλιών που απλώνουμε τα καλοκαίρια τις πετσέτες μας αλλά και των απομακρυσμένων περιοχών που αποτελούν ούτως ή άλλως κομμάτι του ίδιου οικοσυστήματος.