Ακόμα και στα 300 ευρώ, το πρόστιμο για τη μάσκα στην Ελλάδα είναι από τα υψηλότερα της Ευρώπης

Δυσαρέσκεια και πολλές συζητήσεις προκάλεσε η ανακοίνωση του Κυριάκου Μητσοτάκη για αύξηση του προστίμου για άσκοπη μετακίνηση και για μη χρήση μάσκας από τα 300 στα 500 ευρώ.

Tην αναστάτωση που προκάλεσε η επιλογή φαίνεται πως αντιλήφθηκε και ο ίδιος ο πρωθυπουργός καθώς, ενώ στην πρωτολογία του στη Βουλή είχε ανακοινώσει την αύξηση του προστίμου, τελικά στην τριτολογία του ανακοίνωσε ότι το πρόστιμο θα παραμείνει στα 300 ευρώ για δέκα μέρες, διάστημα κατά το οποίο θα αξιολογηθεί η συμμόρφωση του κόσμου στα μέτρα.

Στο πλαίσιο αυτό έχει ενδιαφέρον η σύγκριση του ποσού του προστίμου για τη μάσκα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και στην Ελλάδα. Γρήγορα, λοιπόν, θα διαπιστώσουμε ότι η Ελλάδα έχει ένα από τα πιο υψηλά πρόστιμα σε ολόκληρη την Ευρώπη παρά το γεγονός ότι έχει παράλληλα και ένας από τους χαμηλότερους κατώτατους μισθούς στο μπλοκ.

Ενδεικτικά, κάποια παραδείγματα:

• Στη Βρετανία, όπου η χρήση μάσκας είναι υποχρεωτική στα ΜΜΜ και σε εσωτερικούς χώρους, οι παραβάτες πληρώνουν πρόστιμο 200 λιρών (225 ευρώ), το οποίο μειώνεται κατά το ήμισυ αν πληρωθεί τις πρώτες δέκα μέρες. Αν υπάρξει επόμενη παράβαση, το πρόστιμο ανεβαίνει στις 400 λίρες (450 ευρώ) τη δεύτερη φορά, στις 800 (9οο ευρώ) την τρίτη και μπορεί να φτάσει τις 6.400 λίρες.
• Στη Γαλλία, το πρόστιμο για μη χρήση μάσκας ξεκινά στα 135 ευρώ. Αν παρανομήσετε ξανά μέσα σε 15 μέρες, το πρόστιμο αγγίζει τα 1.500 ευρώ. Αν παρανομήσετε και τρίτη φορά μέσα σε ένα μήνα, τότε το πρόστιμο εκτοξεύεται στα 3.750 ευρώ και ο παραβάτης είναι αντιμέτωπος και με ποινές φυλάκισης 6 μηνών.
• Στη Γερμανία, το κάθε κρατίδιο αποφασίζει ξεχωριστά πόσο θα είναι το πρόστιμο για μη χρήση μάσκας. Ως κανόνας, υπάρχει ελάχιστο πρόστιμο των 50 ευρώ σε όλη τη χώρα. Στη Ρηνανία-Βεστφαλία, όπου βρίσκεται η Κολωνία, το πρόστιμο αγγίζει τα 150 ευρώ.
• Στην Ολλανδία, το πρόστιμο αγγίζει τα 95 ευρώ.
• Στην Ισπανία, ισχύει πρόστιμο των 100 ευρώ.
• Στο Βέλγιο, η «καμπάνα» για μη χρήση μάσκας και για άσκοπη μετακίνηση αγγίζει τα 250 ευρώ.
• Mόνο στην Ιταλία, όπου ισχύουν εξίσου σκληρά μέτρα για το lockdown με την Ελλάδα, τα πρόστιμα είναι αρκετά τσουχτερά. Tόσο για τη μάσκα όσο και για την άσκοπη μετακίνηση, το πρόστιμο κυμαίνεται από τα 400 έως τα 1.000 ευρώ, μειωμένο κατά 30% αν πληρωθεί μέσα σε πέντε μέρες.

Από τα στοιχεία αυτά, φαίνεται πως όσο πιο σκληρά είναι τα περιοριστικά μέτρα, τόσο πιο υψηλά είναι τα πρόστιμα. Στην Ιταλία και την Ελλάδα που έχουν από τα αυστηρότερα lockdown στην Ευρώπη, αντιστοίχως εξίσου αυστηρά είναι τα πρόστιμα. Eίναι λογικό οι χώρες που βρίσκονται σε πιο κρίσιμη κατάσταση με τον κοροναϊό να τιμωρούν σκληρότερα τους παραβάτες που θέτουν σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία.

Αυτό που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί παράλογο είναι το γεγονός ότι οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, όπου είναι και αρκετά χαμηλότερο το μέσο μηνιαίο εισόδημα, τιμωρούν με ποσά που αγγίζουν σχεδόν τον έναν μισθό τους παραβάτες της μάσκας. Αντίθετα, οι βόρειες και πλούσιες χώρες είναι πιο «επιεικείς» στους κανόνες τους για τις μάσκες.

Ενδεικτικά, ο πίνακας με τον μέσο μηνιαίο μισθό στην Ε.Ε. το 2018:

Ο στόχος δεν είναι τα πρόστιμα, αλλά η συμμόρφωση

Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι αρκετές χώρες εφαρμόζουν κλιμακούμενα πρόστιμα για τους κατ’ επανάληψη παραβάτες. Με τον τρόπο αυτό, επιτυγχάνεται καλύτερα η συμμόρφωση, καθώς αυτός που παραβίασε τα μέτρα την πρώτη φορά θα το σκεφτεί καλύτερα και θα προσέχει την επόμενη φορά για να μην τιμωρηθεί με ακόμα πιο «τσουχτερή» ποινή.

Αντίθετα, στην Ελλάδα η «λυπητερή» των 300 ευρώ έρχεται μια φορά και μετά μπορεί να ξανάρθει.

Εξηγώντας το πρόστιμο των 150 ευρώ, η Κάθριν Χάιμερ από την Υπηρεσία Δημόσιας Τάξης του δήμου της Κολωνίας δήλωσε στην Deutsche Welle: «Οι άνθρωποι είναι θυμωμένοι επειδή πρόκειται για ένα πολύ υψηλό πρόστιμο. Μπορούμε όλοι να το καταλάβουμε γιατί πονάει, ωστόσο θα πρέπει, μέσα στο συγκεκριμένο πλαίσιο, οι άνθρωποι να μαθαίνουν. Κάνουμε πάντα το καλύτερο για να τους το εξηγήσουμε».

Είναι δύσκολο κάποιος να πει και να συγκρίνει κατά πόσο υπάρχει συμμόρφωση στα μέτρα στην Ελλάδα και στην Ιταλία σε σχέση με τη… «νομιμόφρονα» Γερμανία. Μερικοί θα έλεγαν ότι ίσως τα πρόστιμα στη χώρα μας είναι υψηλότερα γιατί δεν γίνονται τόσο ευρείας έκτασης έλεγχοι, με αποτέλεσμα να τη γλιτώνουν αρκετοί.

Kαι τελικά οι Έλληνες πληρώνουν τα πρόστιμά τους;

Σύμφωνα με δημοσίευμα των «Νέων» από τον Νοέμβριο, τo 80% των προστίμων που δίνονται σε πολίτες για μη χρήση μάσκας, μη αποστολή SMS και άσκοπες μετακινήσεις δεν πληρώνονται, ενώ πολλοί είναι και αυτοί που παραπέμπουν αυτές τις καταβολές – λόγω και των οικονομικών δυσχερειών – στο μέλλον, όταν πλέον ζητηθούν από την Εφορία.

Επιπλέον, για το 16% των καταγραφόμενων παραβάσεων υποβάλλονται ενστάσεις στις αρμόδιες Επιτροπές Αντιρρήσεων, με επίκληση κυρίως ιατρικών πιστοποιητικών και ειδικότερα για αναπνευστικά προβλήματα ή και βαρύτατες νόσους.

Την ίδια στιγμή, το 56% των υπευθύνων επιχειρήσεων εστίασης στις οποίες είχαν καταγραφεί παραβάσεις δεν έχουν πληρώσει (από τον Μάιο) πρόστιμα εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ, επικαλούμενοι είτε ότι δεν τους δόθηκε ο απαραίτητος χρόνος για να προσαρμοσθούν στα νέα δεδομένα, είτε οικονομική δυσπραγία.

Μιλώντας στα «ΝΕΑ» ο δικηγόρος Ευάγγελος Παπαγιάννης, που χειρίζεται σχετικές υποθέσεις, σημειώνει πως συχνά οι καταστηματάρχες επικαλούνται άγνοια των ισχυόντων μέτρων, αλλά και «στενό» περιθώριο ενημέρωσης και προσαρμογής τους. «Ακόμη, δεν λαμβάνεται υπόψη η κακή οικονομική κατάσταση των καταστηματαρχών και δεν υπάρχει καμιά αναλογικότητα του προστίμου με τον τζίρο των επιχειρήσεων», προσθέτει.

Το ζήτημα της αδυναμίας των χτυπημένων από την κρίση Ελλήνων να πληρώσουν τα πρόστιμά τους επανέρχεται με την πανδημία. Υπενθυμίζεται ότι μεγάλη συζήτηση είχε δημιουργηθεί όταν επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ αποφασίστηκε η μείωση σε όλες τις κατηγορίες των προστίμων για παραβάσεις του ΚΟΚ.