Η φυσική επιλογή στην πράξη

Κατά μία περίεργη σύμπτωση, η ανθρωπότητα μοιάζει σήμερα να είναι αντιμέτωπη με ένα πρόβλημα αντίστοιχο με αυτό που αντιμετώπιζε πέρυσι τέτοια εποχή. Φυσικά υπάρχουν και πολλές διαφορές, όμως ο κίνδυνος να εκπλαγούμε και πάλι είναι υπαρκτός. Αναφέρομαι βεβαίως στα νέα στελέχη του ιού, τα οποία φαίνεται να διαθέτουν αυξημένη ικανότητα μετάδοσης: αυτό που πρωτοεντοπίστηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο και ένα ακόμη με αντίστοιχη δυναμική, το οποίο έχει σημείο εκκίνησης τη Νότια Αφρική.

Να ξεκαθαρίσουμε κάτι. Νέα στελέχη μικροοργανισμών προκύπτουν συνεχώς. Στην πραγματικότητα, αυτό που παρακολουθούμε τώρα με τον SARS-CoV-2 δεν είναι τίποτε άλλο από τη φυσική επιλογή στην πράξη: κάθε φορά που ο ιός πολλαπλασιάζεται στο σώμα ενός ξενιστή του συγκεντρώνει τυχαίες μεταλλάξεις και μεταξύ αυτών επικρατούν εκείνες οι οποίες του δίνουν ένα εξελικτικό πλεονέκτημα. Εν προκειμένω τη δυνατότητά του να μολύνει περισσότερους ανθρώπους. Με άλλα λόγια, ήταν ζήτημα χρόνου να υπάρξουν στελέχη με μεγαλύτερη μεταδοτικότητα.

Απ’ όσα τουλάχιστον γνωρίζουμε μέχρι σήμερα, το ποιο στέλεχος θα μολύνει έναν άνθρωπο δεν φαίνεται να κάνει διαφορά στο αν αυτός θα αναπτύξει ασυμπτωματική, ελαφριά ή βαριά νόσο. Κατά συνέπεια δεν υπάρχει πρόβλημα με το γεγονός ότι τα τεστ μοριακής ανίχνευσης του ιού δεν προσδιορίζουν το στέλεχος που μας έχει μολύνει. Εξ ορισμού εξάλλου, τα τεστ αυτά είναι σχεδιασμένα να απαντούν στο ερώτημα αν φιλοξενούμε ή όχι τον ιό. Για να βρεθεί ποιο στέλεχος του ιού φιλοξενεί κάποιος απαιτείται να διαβαστεί η αλληλουχία του.

Η αλληλούχηση των γονιδιωμάτων του ιού λοιπόν δεν έχει αξία για τον καθέναν από εμάς, αλλά έχει μεγάλη αξία για να διαπιστωθεί η δυναμική του στην κοινότητα. Επί τη βάσει της αλληλούχησης των γονιδιωμάτων κατέστη δυνατόν να υπολογιστεί η αυξημένη μεταδοτικότητα των νέων στελεχών. Οι ειδήμονες επισημαίνουν ότι τα σοβαρά θέματα που μπορούν να προκύψουν από αυτή την αύξηση της μεταδοτικότητας είναι δύο: o αυξημένος αριθμός ασθενών αφενός μπορεί να οδηγήσει σε κατάρρευση των συστημάτων υγείας, αφετέρου παρέχει πρόσφορο έδαφος στον ιό να συγκεντρώσει ακόμη περισσότερες ευνοϊκές για τον ίδιο μεταλλάξεις.

Για να αποφευχθούν τα παραπάνω στη Βρετανία αποφασίστηκε σκληρό lockdown, ενώ οι ειδήμονες καλούν για αντίστοιχες συντονισμένες και συγχρονισμένες δράσεις μεταξύ των χωρών της ΕΕ. Αδηλο λοιπόν το μέλλον όπως και πέρυσι τέτοια εποχή, αλλά ευτυχώς με εμβόλια εν όψει!