Δημήτρης Ζερβουδάκης: Σοκαριστική η ανθρωποφαγία που επικρατεί στο χώρο μας

Ο Δημήτρης Ζερβουδάκης έχει ενδιαφέρουσα και συναρπαστική διαδρομή με δυσκολίες και πολλά εμπόδια. Κινδύνεψε να χάσει τη ζωή του και ήρθε αντιμέτωπος με την ανθρωποφαγία, όπως λέει, του επαγγέλματός του. Βρήκε τις ισορροπίες του στρέφοντας το βλέμμα του όπου υπάρχει ανάγκη
Είστε από τους καλλιτέχνες που αυτή και την προηγούμενη περίοδο της καραντίνας δεν ανεβάσατε κανένα βίντεο, ούτε κάνατε μέχρι στιγμής κανένα live streaming.

Είναι ένα καινούργιο δεδομένο και αναρωτιέμαι, μήπως μπορώ να στείλω ένα ολόγραμμα;

Καταλαβαίνω τι λέτε, δεν είναι ιδανική συνθήκη, αλλά δεν παύει να είναι μια κάποια λύση, ιδιαίτερα για τον κλάδο σας που πλήττεται από την πανδημία.

Πράγματι. Ομως παρατηρώ πως οι περισσότεροι έχουν καταβληθεί από ένα άγχος, μια ανησυχία. Αυτό κρύβεται πίσω από αυτή την υπερέκθεση. Σαν να θέλουμε να δείξουμε ότι υπάρχουμε και δεν μας έχει ξεχάσει ο κόσμος. Δεν νομίζω ότι είναι απαραίτητο. Ο κόσμος είναι εκεί, μας θυμάται, μας αγαπάει και μας περιμένει. Δεν θα ήθελα να κάνω μια ψηφιακή παράσταση όπου θα έρθουν οι άνθρωποι να εργαστούν ανασφάλιστοι. Επειδή δεν είναι ξεκαθαρισμένα αυτά, βρίσκομαι σε μια σχέση αγάπης και μίσους. Μου είναι αδιανόητο. Αλλά από ένστικτο ποντάρω στη στιγμή που θα ξανανοίξουμε. Θα κάνω όμως ένα live streaming, όπου θα πληρούνται όλες οι τεχνικές εκείνες προϋποθέσεις που θα τιμούν τη μουσική. Πρόκειται για μια παράσταση που διοργανώνει ο Σύλλογος Μουσικών Βορείου Ελλάδος για να ενισχυθεί το ταμείο αλληλοβοήθειας και το κοινωνικό ιατρείο στις 31 Ιανουαρίου. Χαίρομαι πάρα πολύ που συναντήθηκα με αυτούς τους ανθρώπους.

Τι παίρνετε μέσα από αυτή την ενασχόληση;

Θεωρώ ότι κάνω το καθήκον μου απέναντι στην κόρη μου, η οποία ασχολείται με τη μουσική και δεν θέλω να βρει καμένη γη. Ημουν κοινωνικοποιημένος από παιδί, με ενδιέφερε πάντα τι γινόταν γύρω μου και τι μπορούσα να προσφέρω στον βαθμό που μπορώ.

Εκτός από την άρνησή σας στις ψηφιακές παραστάσεις, αποφύγατε και την παραγωγή CD σε φυσική μορφή.

Είχα μια εταιρεία για να κυκλοφορώ τις δουλειές μου, αλλά είναι τόσο αδυσώπητη η γραφειοκρατία που δεν σου αφήνει κανένα περιθώριο να τη διατηρήσεις έστω και για ρομαντικούς λόγους. Τα έκλεισα όλα και ο τελευταίος μου δίσκος «Του τρελού η ανάσα» κυκλοφορεί μέσα από το Spotify.

Η άυλη μορφή της μουσικής έχει και το βασικό μειονέκτημα της στέρησης της αφής. Η τέχνη αφορά, αν μου επιτρέπετε, όλες τις αισθήσεις και, όπως γνωρίζετε καλύτερα από εμένα, ένα άλμπουμ σε φυσική μορφή αποτυπώνει το αίσθημα και την προσπάθεια όσων έχουν εργαστεί πάνω σε αυτό.

Σίγουρα. Κάποια στιγμή σκεφτόμαστε, είτε σε μορφή CD είτε σε βινύλιο είτε και στα δύο, να το κυκλοφορήσουμε. Προς το παρόν όμως είναι διαθέσιμο μόνο μέσα από τις ψηφιακές πλατφόρμες. Οι πρώτες ενδείξεις είναι πολύ ενθαρρυντικές, όμως είναι ακόμη νωρίς για να μιλήσουμε με σιγουριά και κατασταλαγμένα. Είναι μια καινούργια μορφή επικοινωνίας και διάδοσης της μουσικής και θα δούμε πώς θα εξελιχθεί. Διατηρώ την αισιοδοξία μου και ό,τι προκύψει θα το αντιμετωπίσουμε.

Είχατε από νέος αυτή την ψύχραιμη και νηφάλια στάση;

Οχι βέβαια. Και μπορώ να σου πω – για να έρθουμε και στο κομμάτι που αφορά τη συνέντευξη – ότι ήρθα αντιμέτωπος με πολλές δυσκολίες. Ξεχωρίζω μια στιγμή, ένα καλοκαίρι που ήμουν φοιτητής και είχαμε πάει με την τότε κοπέλα μου για διακοπές στους Παξούς. Μια υπέροχη μέρα πήραμε μια βάρκα για να πάμε απέναντι στους Αντίπαξους. Στην επιστροφή και ενώ η θάλασσα ήταν γαλήνια, κάνει ένα απίστευτο «γύρισμα» ο καιρός σε χρόνο μηδέν – από εκείνα που κάνει στο Ιόνιο – και κινδυνέψαμε πολύ. Εσκαγε πάνω μας η θάλασσα με έναν τρόπο σαν να ήθελε να μας πετάξει στα βράχια και να μας κάνει κομμάτια.

Πώς σωθήκατε;

Το ένστικτό μου με οδήγησε να ρίξω ταχύτητα, να πηγαίνω όσο πιο αργά μπορώ. Φοβηθήκαμε πάρα πολύ. Τελικά τα καταφέραμε και ο εφιάλτης τελείωσε. Υπερεκτίμησα τις δυνατότητές μου. Οπως λέει ένα τραγουδάκι, «η ζωή μου τρικυμία / από θαύμα ακόμη ζω / για ό,τι έχασα ρωτάω / ένα μύθο ναυαγό».

Το λέτε χαμογελώντας τώρα.

Εκείνη τη στιγμή και για αρκετό διάστημα με απασχόλησε. Δεν ήταν καθόλου αστείο αν σκεφτεί κανείς ότι μια ωραία μέρα και ενώ όλα έδειχναν υπέροχα θα μπορούσα να είχα πνιγεί. Ναι, με μετατόπισε, έστω και αν στην πορεία του χρόνου μπήκε στην άκρη.

Εχετε υποστεί άλλο ισχυρό κραδασμό που να σας προκάλεσε μια πιο οριστική μετατόπιση;

Η ανθρωποφαγία που επικρατεί στον χώρο μας. Είναι σοκαριστικό όταν το συνειδητοποιείς και έρθεις αντιμέτωπος μαζί του. Δεν θα ήθελα – γιατί ξέρω ότι θα με ρωτήσεις – να επεκταθώ. Θα σου πω όμως για τη δύσκολη διαχείριση, λίγο μεταφυσικά μιλώντας, του μύθου. Ομολογώ ότι ακόμη αυτό δεν το έχω λύσει και δεν έχω να σου δώσω μια απάντηση. Το δύσκολο σημείο είναι εκείνο του απογαλακτισμού από πάρα πολλά πράγματα, από τα οποία πρέπει να απομακρυνθείς μοιραία για να προχωρήσεις. Οπως; Αποχωρίστηκα τα πρότυπά μου. Αν δεν καθαρίσεις με αυτά, δεν μπορείς να πας παραπέρα. Παραμένεις προσηλωμένος σε κάτι όχι δικό σου και λειτουργείς δανεικά. Θέλω να σου πω ότι έχω γευτεί πράγματα και στιγμές στη ζωή μου και θεωρώ τον εαυτό μου πολύ τυχερό. Εξάλλου για μένα η επιτυχία είναι κάτι πολύ σχετικό.

Τι είναι για εσάς;

Βρίσκεται στο «μόνιμα», στο έργο. Εκεί κερδίζεται το στοίχημα. Οταν δηλαδή θα υπάρχει ένα σημείο αναφοράς τότε που δεν θα είσαι εσύ εδώ. Ολα βρίσκονται σε μια τέλεια οικονομία. Εχει μεγάλη σημασία να το αντιληφθείς αυτό.

Φαντάζομαι, είναι και λυτρωτικό. Εσείς πότε το αντιληφθήκατε;

Με ταλαιπωρεί αρκετά χρόνια και μου εκδηλώνεται με διάφορους τρόπους και σε διάφορες στιγμές. Μπορεί να περπατάω, για παράδειγμα, Τσιμισκή και Εθνικής Αμύνης και να σκέφτομαι ότι σε εκείνο το σημείο επί 2.500 χρόνια χτυπάνε βήματα. Σκέφτομαι ότι είμαι μέρος μιας μεγαλύτερης εικόνας.

Υπήρξατε αλαζόνας;

Είναι δυνατόν να μην έχω υπάρξει; Θα ήταν ψέμα να σου πω όχι. Σου μένει σαν «κουσούρι». Ερχονται όλα αυτά στη ζωή και σε σμιλεύουν. Αν έχεις ένα αξιακό σύστημα το οποίο αντέχει, αν βρίσκεσαι σε χώρους αισθητικής που ανοίγουν τον ορίζοντά σου, αν είσαι συμφιλιωμένος με ζητήματα όπως εκείνο της γλώσσας, έχεις όπλα να αντιμετωπίσεις αυτόν τον ναρκισσισμό. Υπάρχει μια ναρκισσιστική διάσταση στον καλλιτέχνη και, αν θέλεις, πρέπει να υπάρχει – και είναι ανεκτή από το κοινό. Αλλά να αυτοθεραπευόμαστε. Οταν καταλαβαίνουμε ότι ξεφεύγουμε, μπορούμε – αν υπάρχουν οι παραπάνω προϋποθέσεις – να προσφεύγουμε σε μια πιο σεμνή στάση. Να ρίχνουμε τους τόνους.

Η ενασχόλησή σας με τη μουσική σάς άφησε κάποιο κουσούρι, όπως μου είπατε;

Πολλά. Κυρίως να μην ευχαριστιέμαι τίποτα. Συνέχεια είμαι εγκλωβισμένος στη φράση «άντε και πιο ‘κεί, άντε και πιο ‘κεί».

Ωραίο είναι αυτό.

Ναι, κάνει το ταξίδι συναρπαστικό, αλλά είναι και κουραστικό. Θέλεις κάποια στιγμή να γευτείς τη χαρά εκείνου που δημιούργησες και το μυαλό σου είναι στο επόμενο βήμα.

Η μεγαλύτερη στιγμή ευχαρίστησης που γευτήκατε;

Ηταν πολλές, αλλά η πιο έντονη όταν ήρθαν τα παιδιά μου. Τολμώ να πω ότι πολλοί συνάδελφοί σας θα επέλεγαν σε αυτή την ερώτηση – έτσι όπως είναι διατυπωμένη χωρίς να ορίζει τον τομέα – κάτι από την επαγγελματική τους πορεία. Είναι θέμα επιλογών. Αν αποφασίσεις να πάρεις την ευθύνη να μεγαλώσεις ένα παιδί, οριστικά αποχαιρετάς ένα μεγάλο κομμάτι του εαυτού σου. Οταν έρχεται ένα άλλο παιδί, ένα ακόμη μεγαλύτερο. Αν δεν κινηθείς σε μια τέτοια κατεύθυνση, δεν μπορεί να λειτουργήσει τίποτα. Ουσιαστικά γίνεσαι έρμαιο του λάθους σου. Εννοώ, όσο είσαι εκεί και παλεύεις προχωράς. Εχω έναν θείο που όταν του λέω καμιά φορά τι με πιέζει μου λέει: «Κάτσε μισό λεπτό. Εκεί τώρα που είσαι έχει θάλασσα; Ε, μην ανησυχείς».