Ισπανία : Εικόνες ντροπής και εγκατάλειψης στην παραγκούπολη Κανιάδα Ρεάλ

Παρά τις καθημερινές δοκιμασίες που υπομένει η οικογένειά της, που εν μέσω πανδημίας ζει χωρίς ρεύμα εδώ και τρεις μήνες, ενώ τις τελευταίες ημέρες δεν διαθέτει ούτε τρεχούμενο νερό, η Σάρα Μπεναγιάντ δεν έχει ξεχάσει την αξία της φιλοξενίας.

Κάθε βράδυ πριν τον ύπνο, η Μπεναγιάντ γεμίζει κατσαρόλες και κουβάδες με χιόνι, που στη συνέχεια πρέπει να λιώσει στην κουζίνα του γκαζιού, ώστε το πρωί να έχει νερό για να κάνει μπάνιο και να πλύνει τα πιάτα.

«Πραγματικά θα ήθελα όποιος είναι υπεύθυνος για όλα αυτά να έρθει και να περάσει μια νύχτα μαζί μας», λέει στον Guardian. «Θα ήταν τιμή μας να τους φιλοξενήσουμε. Μπορούν να κοιμηθούν στο σπίτι μου και να υποφέρουν, να ζήσουν αυτά που ζούμε κι εμείς. Ίσως μετά κάνουν κάτι».

Η κακοκαιρία Φιλομένα έφερε στη Μαδρίτη τις ισχυρότερες χιονοπτώσεις που έχουν σημειωθεί εδώ και 50 χρόνια, κόστισε τέσσερις ανθρώπινες ζωές, ξερίζωσε δεκάδες χιλιάδες δέντρα και κατάφερε το σπάνιο επίτευγμα του να καλύψει ολόκληρη την πρωτεύουσα με χιόνι.

Όμως κανένα τμήμα της Ισπανίας δεν δέχτηκε το πλήγμα της Κανιάδα Ρεάλ, της παραγκούπολης που βρίσκεται 12 χιλιόμετρα από το κέντρο της Μαδρίτης, και στην οποία ζει η Μπεναγιάντ και 8.500 ακόμη άνθρωποι, οι περισσότεροι μαροκινής καταγωγής ή Ρομά.

Από τις αρχές Οκτωβρίου, οι 4.500 άνθρωποι που ζουν στον Τομέα 5 και 6 της μεγαλύτερης άτυπης εγκατάστασης της Ευρώπης, δεν έχουν πρόσβαση σε ηλεκτρικό ρεύμα. Ο πάροχος, η εταιρεία Naturgy, υποστηρίζει ότι ποτέ δεν έκοψε την παροχή προς την Κανιάδα Ρεάλ και κατηγορεί για τις διακοπές τις τεράστιες αυξήσεις στην τάση του ρεύματος στους δύο τομείς, που μεταφράστηκαν σε αναγκαστικό κλείσιμο του δικτύου για λόγους ασφαλείας.

Αναφέρει ότι υπάρχουν μόνο τέσσερις εγγεγραμμένοι χρήστες στους δύο τομείς, παρά το γεγονός ότι στην περιοχή βρίσκονται περίπου 1.500 κατοικίες, προσθέτοντας ότι έχει συνεχίσει να παρέχει ηλεκτρικό ρεύμα «παρά τις σοβαρές οικονομικές ζημιές» που προκλήθηκαν από την ρευματοκλοπή εκ μέρους των κατοίκων.

Η τοπική κυβέρνηση της Μαδρίτης υποστηρίζει ότι οι αυξήσεις της τάσης οφείλονται στις φυτείες μαριχουάνας εντός της παραγκούπολης που έχουν συνδεθεί με την παροχή, και οι οποίες τραβάνε τόσο πολύ ρεύμα ώστε το σύστημα να καταρρέει ξανά και ξανά.

Οι άνθρωποι που ζουν στους Τομείς 5 και 6 από την πλευρά τους, διαψεύδουν τους ισχυρισμούς όμως τονίζουν ότι έτσι κι αλλιώς δεν έχουν σημασία. Όπως αναφέρουν, η απουσία ηλεκτρικού ρεύματος θέτει τις ζωές τους, και τις ζωές των 1.800 παιδιών που ζουν στην περιοχή, σε θανάσιμο κίνδυνο. Αν η κατάσταση ήταν απελπιστική πριν τη Φιλομένα, τώρα είναι οριακή.

«Έχουμε περάσει δύσκολα πολλές φορές εδώ», εξηγεί στον Guardian η Μπεατρίζ Αραγόν, γιατρός που εργάζεται στην πόλη από το 2007. «Έχουμε ζήσει πολλές πυρκαγιές και πλημμύρες, όμως συνέβαιναν και μετά σταματούσαν. Και έχουμε ξαναζήσει διακοπές ρεύματος στη διάρκεια του χειμώνα. Όμως δεν έχουμε ξαναδεί τίποτα σαν κι αυτό».

Ο θάνατος ενός 74χρονου κατοίκου του Τομέα 6, οδήγησε σε νομικές κινήσεις εις βάρος της πολιτείας, ενώ η Αραγόν σημειώνει ότι περίπου 40 με 50 άτομα έχουν δηλητηριαστεί από μονοξείδιο του άνθρακα εξαιτίας των θερμαστρών βουτανίου που χρησιμοποιούν –τουλάχιστον εκείνοι που έχουν χρήματα ακόμη και για αυτές.

«Βλέπουμε παιδιά με χιονίστρες, επειδή τα χέρια τους έχουν καταστραφεί από το κρύο, ενώ υποφέρουν και από λοιμώξεις του αναπνευστικού», τονίζει η γιατρός.

«Όμως το πιο ανησυχητικό είναι το πώς θα συνδυαστεί αυτή η κατάσταση με το τρίτο κύμα κοροναϊού. Μια οικογένεια μου είπε χθες ότι δεν έχουν τρόπο να ζεσταθούν, οπότε κοιμήθηκαν στο ίδιο κρεβάτι με την κόρη τους, που έχει πυρετό. Αν δεν κάνουμε κάτι, θα παγώσουμε, μου είπαν. Τέτοιες καταστάσεις εν μέσω πανδημίας αποτελούν συνταγή καταστροφής».

Η Αραγόν και οι συνάδελφοί της συμβουλεύουν τις μητέρες και τα βρέφη που έχουν τη δυνατότητα να μείνουν σε κάποιο συγγενή σε άλλη περιοχή, να εγκαταλείψουν την Κανιάδα Ρεάλ μέχρι οι θερμοκρασίες να αρχίσουν να ανεβαίνουν. «Δεν είναι η καλύτερη λύση εν μέσω πανδημίας, όμως στις παρούσες συνθήκες, το μη χείρον βέλτιστον».

Η Άουρα Μοράλες, που εργάζεται για τον κοινωνικοεκπαιδευτικό οργανισμό Barró, επίσης δεν μετρά τα λόγια της όταν ο Guardian της ζητά να εκτιμήσει την καταστροφή που πλήττει τους μικρότερης ηλικίας κατοίκους της παραγκούπολης.

«Όλα επιδεινώνονται όταν δεν υπάρχει ηλεκτρισμός», εξηγεί. «Μερικά παιδιά κάνουν τα μαθήματά τους μέσα σε παγωμένα αυτοκίνητα για να μπορούν να δουν τι γράφουν».

Άλλα παιδιά χρησιμοποιούν τα κινητά των γονιών τους για να παρακολουθήσουν τα μαθήματά τους, τη στιγμή που τα σχολεία στην περιοχή παραμένουν κλειστά εξαιτίας του χιονιού. Τα κινητά χρησιμεύουν σε δύο πράγματα: Αφού κατεβάσουν τα μαθήματά τους, οι φακοί τους επιτρέπουν στα παιδιά να δουν τι γράφουν μετά τη δύση του ηλίου.

Η Λούμπνα Ελ Αζμανί, κοινωνική λειτουργός που ζει με την οικογένειά της στον Τομέα 6, εξηγεί ότι οι κάτοικοι της πόλης κάνουν ό,τι μπορούν για να εξηγήσουν στον έξω κόσμο την απελπιστική κατάσταση στην οποία ζουν.

«Έχουμε δείξει εικόνες και έχουμε γράψει γράμματα και έχουμε αναφέρει την κατάσταση στις αρχές», τονίζει. «Όλοι ξέρουν τι συμβαίνει εδώ, όμως κανείς δεν θέλει να αντιδράσει. Όμως πρέπει να το κάνουν, πριν οδηγηθούμε σε κάποια ακόμη μεγαλύτερη τραγωδία».

Προς τα τέλη Δεκεμβρίου, μια ομάδα ειδικών απεσταλμένων του ΟΗΕ ζήτησε από την ισπανική κυβέρνηση να εξασφαλίσει την άμεση αποκατάσταση του ρεύματος, προειδοποιώντας: «Η απουσία ρεύματος δεν παραβιάζει μόνο το δικαίωμα αυτών των παιδιών σε κατάλληλη στέγαση, έχει και πολύ σοβαρές επιπτώσεις στα δικαιώματά τους στην υγεία, την τροφή, το νερό, την υγιεινή και την εκπαίδευση».

Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι η ευθύνη για την Κανιάδα Ρεάλ μοιράζεται μεταξύ τριών τοπικών συμβουλίων (ανάμεσά τους και το δημοτικό συμβούλιο της Μαδρίτης), της κυβέρνησης της Μαδρίτης και του εκπροσώπου της κεντρικής κυβέρνησης στην περιοχή.

Ανάμεσα στους ήχους του νερού από τον πάγο που λιώνει, οι ντόπιοι ορκίζονται ότι μπορούν να ακούσουν τις αρχές να αποποιούνται τις ευθύνες τους για ακόμη μια φορά.

Σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά την υπογραφή συμφωνίας για την μετεγκατάσταση εκατοντάδων οικογενειών, μόλις 130 έχουν μετακινηθεί σε νέες κατοικίες από την τοπική κυβέρνηση και τον δήμο της Μαδρίτης.

Εκπρόσωπος της τοπικής κυβέρνησης δήλωσε στον Guardian ότι πρόκειται για μια σταδιακή διαδικασία. «Η ιδέα είναι να μοιράσουμε τις οικογένειες σε όλη την περιοχή, ώστε να μην δημιουργηθούν νέα γκέτο», εξηγεί. «Είναι πολύ περίπλοκο. Δεν είναι σαν να αγοράζεις αυτοκίνητα και να τα χώνεις σε ένα γκαράζ. Βρίσκουμε σπίτια για ανθρώπους».

Στο μεταξύ, η πόλη και οι τοπικές κυβερνήσεις προσφέρουν στους κατοίκους καταφύγια έκτακτης ανάγκης και φιάλες βουτανίου για να αντέξουν τη Φιλομένα και τις επιπτώσεις της. Σύμφωνα με τον δήμο της Μαδρίτης, από τις 17 οικογένειες που ταυτοποιήθηκαν ως ιδιαιτέρως ευάλωτες, μόνο δύο ανταποκρίθηκαν στην πρόταση μετακίνησής τους σε καταφύγιο.

Ορισμένοι κάτοικοι δηλώνουν ότι απέρριψαν την πρόταση επειδή φοβούνται να συναναστραφούν τρίτους εν μέσω της πανδημίας και δεν μπορούν να καταλάβουν γιατί είναι προτιμότερο ένα προσωρινό κατάλυμα, όταν το μόνο που ζητούν είναι η επανασύνδεση του ρεύματός τους.

Καθώς η αναμονή τους συνεχίζεται, τα παιδιά της Κανιάδα Ρεάλ ασχολούνται, όπως κάθε παιδί, με το χιόνι. Τα μικρότερα φτιάχνουν χιονανθρώπους, πετούν χιονόμπαλες και γλιστρούν επάνω στα χιονισμένα λοφάκια, καθισμένα σε σακούλες σκουπιδιών. Τα μεγαλύτερα, πετούν κομμάτια χαρτόνι και ανάβουν αυτοσχέδιες φωτιές για να χαρούν λίγα δευτερόλεπτα ζεστασιάς ή περιπλανιούνται, γνωρίζοντας ότι οι βόλτες στο χιόνι θα τα ζεστάνουν περισσότερο από ό,τι η παραμονή στο σπίτι.

Οι ηλικιωμένοι της πόλης δυσκολεύονται πολύ περισσότερο με την απουσία ρεύματος και την εγκατάλειψη.

«Το ηθικό τους βρίσκεται στα πατώματα», εξηγεί η Μπεναγιάντ, που εγκατέλειψε τη δουλειά της στη βιομηχανία της ανακύκλωσης πριν ένα μήνα για να φροντίσει την οικογένειά της. «Είναι ντροπή για τη χώρα. Και συμβαίνει σε μια ανεπτυγμένη χώρα της Ευρώπης, το 2021».

Αν οι αρχές θέλουν όντως να πάρουν τους ανθρώπους από το Κανιάδα Ρεάλ, συμπληρώνει, θα πρέπει να δώσουν ξεκάθαρες λύσεις.

«Όπως πηγαίνουν τα πράγματα, οι μόνοι άνθρωποι που θα καταφέρουν να φύγουν από εδώ, είναι οι νεκροί».