Μεσαίοι

Εμείς η μεσαία τάξη

είμεθα η μόνη τάξη

με έντιμη συνείδηση εθνική.

Δήμος Μούτσης

Μα πού και ποια είναι επιτέλους η μεσαία τάξη; Αυτή που διαβάζει τούτη την εφημερίδα στο χαρτί ή που ακόμη στηρίζει τη μεσαία αγορά και τις αλυσιδωτές της όψεις; Συμπιέστηκε τόσο που πια γειτνιάζει επικίνδυνα με τον κόσμο της μισθωτής εργασίας ή και τον ακόμη πιο αδύνατο υλικά κόσμο; Φυλάει τα ρούχα της στον περίφημο οθονισμό των ημερών (τηλεργασία, τηλεκπαίδευση, ιντερνετική κουλτούρα, data) ή απλώς έχει υποχωρήσει μαζί με τις κλασικές της συνήθειες ώστε να ξαναβγεί περήφανη και δυνατή μόλις αποδεσμευθούμε από την πολλαπλή κρίση που διανύουμε; Για να συνεννοηθούμε πρέπει να συμφωνήσουμε ποια είναι η μεσαία τάξη.

Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ η μεσαία τάξη καλύπτει εισοδήματα 14.700-39.300 ευρώ τον χρόνο καθαρά, για ένα νοικοκυριό με δύο ενηλίκους και δύο παιδιά άνω των 14 ετών. Στη χώρα μας το διάμεσο διαθέσιμο εισόδημα για ένα νοικοκυριό με δύο ενηλίκους και δύο παιδιά άνω των 14 ετών προσδιοριζόταν το 2018 σε €19,7 χιλ. (στοιχεία ΣΕΒ). Συνεχίζω λίγο ακόμη με παράθεση πάντα από τον ιστότοπο του ΣΕΒ: Το εισόδημα αυτό σε σταθερές τιμές 2018 αυξήθηκε στη δεκαετία της υψηλής ανάπτυξης (με δανεικά…) σε €30 χιλ. περίπου (2009-2010) από €25 χιλ. το 2003, ενώ μειώθηκε δραματικά σε €19 χιλ. το 2014, κατά τη διάρκεια της μεγάλης ύφεσης, λόγω Μνημονίων και μείωσης του ΑΕΠ.

Ας αφήσουμε όμως τους αριθμούς αν και έχουν την αξία τους αφού πολλοί γύρω μας σήμερα είναι κατά φαντασίαν μεσαίοι ενώ είναι φτωχοί, επειδή απλώς είναι σε δυσμενέστερη θέση άλλοι κοντά τους. Γιατί μας ενδιαφέρουν οι μεσαίοι αφού είναι σε πτώση από την πολυκατοικία των υλικών τους δυνατοτήτων; Μα γιατί παραμένουν δυναμικοί και κινητικοί σε μια συγκυρία όπου η πολιτική πρωτοβουλία της κυβέρνησης είναι η μη συνέχιση της κοινωνικής κινητικότητας (και εδώ έπρεπε να σφυροκοπείται η κυβέρνηση πολιτικά σήμερα και όχι αλλού). Και γιατί όπως θα λέγανε οι παραδοσιακοί μαρξιστές, τα μεσοστρώματα παράγουν ηγεμονίες. Καθορίζουν πού θα γείρει η ζυγαριά. Ποιες θα είναι οι βασικές πολιτικές εκπροσωπήσεις.

Στα συριζαϊκά πηγαδάκια το λένε πια ανοιχτά ορισμένοι, ας πούμε, πως ο Αλέξης Τσίπρας πέρασε στα έδρανα της αξιωματικής αντιπολίτευσης γιατί φορολόγησε πολύ τους µεσαίους. Και αυτοί του το πλήρωσαν. Και αυτοί µετακινήθηκαν στον Κυριάκο Μητσοτάκη. Και ακόµη σήµερα παρά την πολλαπλή κρίση φαίνεται να µην τον εγκαταλείπουν. Θα είναι το ίδιο μόλις βγούμε από την πανδημική περιπέτεια; Ολα τα δεδομένα λένε, όχι. Μια βόλτα στη βουβή Αθήνα με τους ντελιβεράδες και τα σουπερμάρκετ, σχεδόν στο λέει. Η άρση της περιπέτειας θα βρει τα μεσοστρώματα σε μεταβολή. Ακόμη και πιο βαθιά από τα Μνημόνια και το πρώτο σοκ μετά το 2009.

Και η όλο συρρικνούμενη εν λόγω κατηγορία θα συνεχίσει να είναι καθοριστική για τις πολιτικές εκπροσωπήσεις; Ή απλώς θα δώσει την τελευταία ρανίδα της για να πιαστεί από τους κοινοτικούς πόρους που θα δικαιούται η χώρα από το Ταμείο Ανάκαμψης; Μήπως θα δούμε και συνεταιρισμούς μεσαίων που θα αγκιστρωθούν από την εκμετάλλευση των ευρωπαϊκών πακέτων; Οπως παλιότερα διογκώθηκε μια τάξη έτσι, τώρα απλώς θα συγκρατηθεί να μη φτωχοποιηθεί. Μια ευρω-μεσαία κατηγορία που θα βυθίζεται στη μισθωτή εργασία (που και αυτή εν τω μεταξύ θα έχει αλλάξει) χωρίς να θέλει να το παραδεχθεί; Η επόμενη μάχη των πολιτικών δυνάμεων θα είναι για το ποιος θα διασφαλίσει την επιστροφή στην καθημερινότητα και ποιος θα απαλύνει το επερχόμενο σοκ των μεσαίων.