Περί χαρίσματος

Mε τον Μάσιμο Ντ’ Αλέμα μπορεί κανείς να έχει πολλές διαφωνίες, ιδίως για τότε που καλούσε τις δυνάμεις της ελληνικής Kεντροαριστεράς να συγκυβερνήσουν με τον ΣΥΡΙΖΑ γιατί «χωρίς την κουλτούρα και την εμπειρία του δικού μας χώρου δεν υπάρχει λύση για τη χώρα σας», αλλά κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι είναι ένας έμπειρος γερόλυκος της πολιτικής. Σε αυτόν ανήκει λοιπόν το πιο εύστοχο σχόλιο για την απόπειρα του Ματέο Ρέντσι να ρίξει την κυβέρνηση Κόντε εν μέσω πανδημίας. «Δεν νομίζω», είπε στη Repubblica, «ότι περνάει από το μυαλό κανενός η ιδέα να εκδιωχθεί από την πρωθυπουργία ο πιο δημοφιλής πολιτικός της χώρας για χάρη τού λιγότερο δημοφιλούς».

Είναι γεγονός ότι κάποτε ο Ρέντσι ξεσήκωνε τα πλήθη. Ηταν νέος, ήταν ωραίος, είχε όραμα και υποσχόταν να δώσει μια νέα ώθηση στη σοσιαλδημοκρατία. Μπροστά σε τόσα χαρίσματα, όλοι συγχωρούσαν το «δημοκρατικό πραξικόπημα» με το οποίο ανέλαβε την ηγεσία του κόμματός του, και στη συνέχεια της χώρας. Τελικά όμως τίποτα δεν είναι τυχαίο. Ο Rottamatore (Μπουλντόζας), όπως ήταν το παρατσούκλι του, θα μείνει στην Ιστορία όχι για τις μεταρρυθμίσεις που (δεν) έκανε, αλλά για τον εγωπαθή κυνισμό με τον οποίο συμπεριφέρθηκε τη στιγμή ακριβώς που η Ιταλία χρειάζεται δουλειά, επενδύσεις και ενότητα για να ξεπεράσει μια κρίση που έχει στοιχίσει ήδη 80.000 ζωές.

Τα συναισθήματα στον «προοδευτικό» – ό,τι κι αν σημαίνει αυτό – χώρο της Ιταλίας κυμαίνονται από έκπληξη μέχρι οργή. Για «μια πράξη κατά της Ιταλίας» κατηγόρησε τον πρώην πρωθυπουργό ο ηγέτης του Δημοκρατικού Κόμματος Νικόλα Τσινγκαρέτι, ενώ ένας πρώην υπουργός του Ρέντσι, ο Κάρλο Καλέντα, δήλωσε ότι όταν κάποιος επί μισή ώρα χαρακτηρίζει τον Κόντε εντελώς ανίκανο και αμέσως μετά προσθέτει πως δεν θα βάλει βέτο για την παραμονή του στην πρωθυπουργία πρέπει «ή να τελεί σε απόλυτη σύγχυση ή να είναι απολύτως διαταραγμένος».

H Αριστερά επένδυε ανέκαθεν σε χαρισματικούς ηγέτες. Κι όταν το χάρισμα κάποιου χάνεται, ή αποδεικνύεται (αυτο)καταστροφικό, αναζητείται διάδοχος με ανάλογο προφίλ. Η εσωκομματική αντιπολίτευση στον Αλέξη Τσίπρα, για παράδειγμα, θα ήθελε πολύ να στοιχηθεί πίσω από μια πολιτικό που να συγκεντρώνει τα προσόντα της Αλεξάντρια Οκάσιο-Κορτές, της νεαρής Δημοκρατικής βουλευτή που μαγνήτισε και πάλι αυτή την εβδομάδα την Αμερική με τη διήγησή της για το πώς κόντεψε να χάσει τη ζωή της στην έφοδο του έξαλλου πλήθους στο Καπιτώλιο.

Αλλά τέτοια πρόσωπα δεν τα παραγγέλνεις. Κι ίσως τελικά να είναι καλύτερα έτσι. Εχει γραφτεί πολλές φορές, και σ’ αυτή τη σελίδα: ο πιο επιτυχημένος πρωθυπουργός της Μεταπολίτευσης – κάτι που δεν σημαίνει φυσικά ότι ήταν αλάνθαστος – δεν ήταν ο χαρισματικός Ανδρέας Παπανδρέου, αλλά ένας πολιτικός που τον παρομοίαζαν με λογιστή επειδή κουβαλούσε πάντα μαζί του χαρτί και μολύβι. Ο Κώστας Σημίτης.