Κοροναϊός – Εστίαση : Θα επιβιώσουν τα «άφτερ» που αγαπήσαμε;

Αν ο κόσμος μας δεν είχε γυρίσει ανάποδα, ίσως ήδη να είχαμε κάνει τα πρώτα τηλέφωνα για να δούμε πού θα μας έβρισκε η αποψινή νύχτα –και το συνακόλουθο ξημέρωμα. Τη στιγμή, όμως, που εμείς προετοιμαζόμαστε για ακόμη ένα βράδυ στους τέσσερις τοίχους του σπιτιού μας, τα αγαπημένα μας μαγαζιά παραμένουν κλειστά, χωρίς να γνωρίζουν πότε θα ανοίξουν και πάλι τις πόρτες τους για να μας υποδεχτούν.

Ορισμένα μπαρ έχουν μετατραπεί σε καφέ, φροντίζοντας για το πρωινό μας στο γραφείο αντί για το ποτό της νυχτερινής μας διασκέδασης. Τα περισσότερα παραμένουν κλειστά από τον Νοέμβριο, όταν μπήκε τέλος ακόμη και στην υπό περιορισμούς λειτουργία της εστίασης και περιμένουν το άνοιγμά τους υπό όρους -κοροναϊού θέλοντος και κρουσμάτων επιτρεπόντων.

Τι γίνεται, όμως, με όλα εκείνα τα καταστήματα που μας πρόσφεραν «ένα τελευταίο ποτό» στις τρεις ή και στις πέντε το πρωί, για να καταλήξουμε να επιστρέφουμε στο σπίτι ένα μπουκάλι αργότερα, φορώντας γυαλιά ηλίου;

Μαγαζιά χωρίς εξωτερικούς χώρους, που η έλξη που μας ασκούσαν ανέκαθεν στηριζόταν εκτός των άλλων στον ίδιο τον συνωστισμό, στη ζαλισμένη αλληλεπίδραση με αγνώστους, στον χορό –ή τουλάχιστον όχι στο «βίδωμα» σε μια καρέκλα. Μαγαζιά που αγαπάμε, και τα οποία παραμένουν κλειστά σχεδόν σε ολόκληρο το διάστημα της πανδημίας. Μαγαζιά που είναι αδύνατον να μεταφέρουν τον χαρακτήρα τους σε ένα ωράριο που λήγει στις 12.

Το in.gr μίλησε με τους ιδιοκτήτες τριών «αφτεράδικων» που αποτελούν ορόσημα της νυχτερινής Αθήνας, του Μπάτμαν, του Άγιου και του Skull Bar, για να μάθει πώς βλέπουν το παρόν και το μέλλον τους, αλλά και αν πιστεύουν ότι θα ξανακερδίσουμε όλες εκείνες τις νύχτες που στερηθήκαμε φέτος.

Μπάτμαν, Θεοδωρήτου Βρεσθένης 40, Νέος Κόσμος

«Το Μπάτμαν εδώ και πολλά χρόνια είναι ένα μαγαζί που ανοίγει καθημερινά από τις 21.30, γεμίζει περίπου τα μεσάνυχτα και κλείνουμε στις 7.30 το πρωί, κάποτε και αργότερα», εξηγεί η Αθηνά Νάσιου. «Είχαμε κάποια προβλήματα με τον αντικαπνιστικό νόμο, αλλά ο κόσμος μας στηρίζει και μας αγαπάει, οπότε ο κοροναϊός μας βρήκε γεμάτους και υγιείς σαν επιχείρηση.

»Εμείς περιμέναμε η χρονιά να κυλήσει όπως πάντα για μας, εκτός από κάποιες αλλαγές που θέλαμε να κάνουμε στον χώρο, κάποιες από τις οποίες έγιναν μέσα στην πρώτη καραντίνα. Μέχρι τότε είχαμε σταθερά πολύ κόσμο και νιώθω τυχερή για το πόσο μας στηρίζει και μας αγαπάει ο κόσμος αυτός.

» Κλείσαμε με κρατική εντολή στις 13 Μαρτίου, αν δεν κάνω λάθος, και ανοίξαμε 6 Ιουνίου με πολύ αυστηρά μέτρα, τα οποία κρατήσαμε σαν επιχείρηση. Επειδή είμαστε καθαρά χειμερινό μαγαζί, χωρίς εξωτερικό χώρο και ειδικά διαμορφωμένο για απόλυτη ηχομόνωση, αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να δουλεύουμε το καλοκαίρι με 18 άτομα μέσα.

»Δεν μπορώ να πω με νούμερα την τεράστια διάφορα που έχει αυτό. Ένα μαγαζί που είναι πάντα γεμάτο, ξαφνικά να δουλεύει με τόσο λίγους πελάτες και τους υπόλοιπους να μην τους βάζει μέσα. Είναι οδυνηρό συναισθηματικά, ψυχολογικά και οικονομικά, για ένα μαγαζί που λειτουργεί με συγκεκριμένο τρόπο για πάνω από 30 χρόνια.

»Τον Αύγουστο κλείσαμε για λίγο, όπως κάνουμε κάθε καλοκαίρι και ανοίξαμε πλέον με τον περιορισμό ωραρίου που έκανε τα πράγματα ακόμα πιο δύσκολα. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα τα παιδιά που δουλεύουν σε μας να μπουν ξανά σε αναστολή και να το κρατήσουμε σχεδόν μόνοι μας από τον Σεπτέμβριο μέχρι και τις αρχές Νοέμβρη που ήρθε το δεύτερο κλείσιμο.

»Όλα είναι διαφορετικά πλέον και κάνουμε υπομονή, όμως δεν μπορώ να συγκρίνω αυτό που ζούμε με μια φυσιολογική χρονιά, γιατί δεν υπάρχει τίποτα που να είναι πια το ίδιο εκτός από την στήριξη του κόσμου που αγαπάει αυτό το μαγαζί.

»Δεν ξέρω αν θα μπορούσε να γίνει κάτι διαφορετικά σε πρακτικό επίπεδο σε ό,τι αφορά τις καραντίνες, γιατί κατανοώ την ιδιαίτερη κατάσταση. Όμως γίνανε φοβερά λάθη και σίγουρα πολλά πράγματα λειτουργούσαν με δυο μετρά και δυο σταθμά.

»Η εστίαση κλειστή ή ανοιχτή με αυστηρά μετρά, τη στιγμή που ο τουρισμός ξεκινούσε σχεδόν με μηδενικό έλεγχο.

»Καμιά σωστή προσέγγιση και ενημέρωση προς τις επιχειρήσεις. Και μάλιστα, έχω την αίσθηση ότι σαν κλάδος αντιμετωπιστήκαμε με πολύ λάθος προβολή, καθώς παρουσιάζονταν οι επιχειρηματίες που δεν κράτησαν τα μέτρα, ενώ υπήρχαν τόσοι άλλοι -κατά τη γνώμη μου οι περισσότεροι- που τα τήρησαν, και μάλιστα έχοντας να αντιμετωπίσουν συνεχείς ελέγχους, τόσους που δεν είδαμε πουθενά άλλου.

»Οριζόντιο ωράριο και κλείσιμο στις 12, αλλά χωρίς κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα. Τα ΦΕΚ που έβγαιναν ήταν συνήθως ακατανόητα και το πιο σαφές κομμάτι ήταν τα πρόστιμα σε περίπτωση παράβασης.

»Έχω πια την αίσθηση ότι μας αντιμετωπίζουν χωρίς σοβαρότητα, εξαντλώντας όλη την αυστηρότητα τους στον κλάδο, αλλά και σαν να είμαστε αναλώσιμες επιχειρήσεις, καθώς η οικονομική στήριξη κατά την άποψη μου είναι ανεπαρκής.

»Και αυτό άφορα όλες τις επιχειρήσεις και όχι μόνο αυτές του κλάδου της εστίασης.

»Μας έκλεισαν τις επιχειρήσεις και, εκτός από την πρώτη καραντίνα, που μας έδωσαν το επίδομα ειδικού σκοπού 1300€ για να καλύψουμε επί τρεις μήνες και τα προσωπικά μας έξοδα και αυτά της επιχείρησης, όλο τον υπόλοιπο καιρό η οικονομική στήριξη που μπορούμε να πάρουμε είναι ένα δάνειο με καλύτερους όρους, δηλαδή την επιστρεπτέα προκαταβολή και μείωση ενοικίου. Μια υγιής επιχείρηση, δηλαδή, αυτή τη στιγμή χρεώνεται ενώ έκλεισε με κρατική εντολή.

»Προσωπικά δεν μπορώ να το δω σαν βοήθεια, αλλά έχω φτάσει να λέω ευτυχώς που μπορώ να πάρω το δάνειο και βλέπουμε. Δεν μπορώ να φανταστώ πως θα επιβιώσουν επιχειρήσεις που δεν μπόρεσαν να πάρουν αυτά τα δάνεια ή δεν ήταν υγιείς από πριν.
»Ο μεγαλύτερος φόβος αφορά το πώς και πότε θα επανέλθουμε σε μια κανονικότητα, όπως τη γνωρίζαμε πριν γίνουν όλα αυτά και με ποιο κόστος. Η ελπίδα μου είναι να τελειώσει σύντομα όλο αυτό και να είμαστε όλοι υγιείς.

»Εμείς κάνουμε ό,τι μπορούμε για να λειτουργήσει ξανά η επιχείρηση και θα την κρατήσουμε ζωντανή και σίγουρα όταν θα έχει τελειώσει όλο αυτό θα διασκεδάσουμε όπως και πριν μέχρι πρωίας.

»Δεν υπάρχει συγκεκριμένο σχέδιο για την μεταβατική περίοδο, γιατί δεν υπάρχει ενημέρωση από πριν. Η κυβέρνηση ανακοινώνει και εμείς ακολουθούμε όπως μπορούμε, εδώ και μήνες.

»Για τώρα, περισσότερο για να μην χαθούμε με τους θαμώνες μας και όποιον άλλο θέλει, αλλά και για συντροφιά δική μας, έχουμε ξεκινήσει ερασιτεχνικά έναν ραδιοφωνικό σταθμό (www.batmanbar.eu) και κάθε βράδυ κάποιος από μας κάνει εκπομπή με τις μουσικές που θέλει.

» Θεωρώ ότι οι άνθρωποι που είτε δουλεύουν νύχτα, είτε βγαίνουν για να διασκεδάσουν τη νύχτα, το κάνουν κυρίως επειδή την αγαπούν. Οπότε θέλω να πιστεύω πως θα ξαναζήσουμε την νύχτα όπως την ξέραμε, άπλα θα χρειαστεί σίγουρα χρόνος προσαρμογής».

Άγιος, Διδότου 31Α, Εξάρχεια

«Ακούγαμε βέβαια για αυτό που ερχόταν από την Κίνα, αλλά δεν ήμασταν σε θέση να προσδιορίσουμε ακριβώς τον κίνδυνο. Και σίγουρα δεν μπορούσαμε να φανταστούμε το μέγεθος και το βάθος αυτού που συνέβη», εξηγεί ο Γιάννης Παναγιωτάκης, του Αγίου, αναφερόμενος στο διάστημα λίγο πριν το πρώτο lockdown. «Το μαγαζί πήγαινε καλά, ήταν σε κανονικούς ρυθμούς. Είχαμε μια ανησυχία, αλλά μέχρι εκεί. Ελπίζαμε ότι το μετά το καλοκαίρι τα πράγματα θα ήταν καλύτερα. Ακόμη και αν φανταζόμασταν ότι θα υπάρξει δεύτερο κύμα, πιστεύαμε ότι θα συνέβαινε αργότερα, όχι από το καλοκαίρι –γιατί από τον Αύγουστο είμαστε σε τέτοιες συνθήκες.

»Λειτουργήσαμε τον Ιούνιο και τον Ιούλιο, που υπήρχαν περιορισμοί, αλλά τουλάχιστον δεν αφορούσαν το ωράριο. Όταν ανοίξαμε ξανά τον Σεπτέμβριο, στην πραγματικότητα δεν είχαμε προσδοκίες. Υπήρχε ο περιορισμός του ωραρίου, οπότε ανοίγαμε από το απόγευμα μέχρι τις 12. Όμως κάθε μαγαζί έχει τον χαρακτήρα του και ο Άγιος δεν είναι μαγαζί στο οποίο ο κόσμος πηγαίνει από νωρίς, οπότε ασφαλώς και η ανταπόκριση δεν ήταν αυτή που θα θέλαμε. Γενικά τα καταστήματα χωρίς εξωτερικούς χώρους είχαν πάρα πολύ σοβαρό πρόβλημα μέσα στη χρονιά, με το όριο ατόμων, τα ωράρια και όλα αυτά.

»Μιλάμε για μαγαζιά που στην πραγματικότητα θα μείνουν κλειστά μέχρι τον επόμενο Σεπτέμβριο, αν και εύχομαι να διαψευστώ.

»Περιμένουμε ότι για ακόμη εννιά μήνες θα είμαστε κλειστοί. Αυτό στο οποίο προσβλέπουμε, είναι ότι επειδή από αυτή την επιχείρηση ζουν άνθρωποι, θα πρέπει η πολιτεία να είναι αδιάλειπτα κοντά μας, τόσο σε επίπεδο ενίσχυσης των εργαζόμενων όσο και σε επίπεδο παροχών στις επιχειρήσεις, είτε με τη μορφή της επιστρεπτέας προκαταβολής είτε και με τη μορφή επιχορήγησης –αυτό είναι κάτι που εμείς δεν το είχαμε στο δεύτερο lockdown.

»Και βέβαια να ισχύσουν και όλες αυτές οι εκπτώσεις με τα ενοίκια και τα λοιπά. Αλλιώς δεν υπάρχει περίπτωση να επιβιώσουν οι επιχειρήσεις, ούτε οι πιο υγιείς. Ζούμε από τη δουλειά μας, δεν μπορούμε να συντηρούμε αυτή την κατάσταση επ΄ άπειρον.

»Είναι πραγματικά θέμα επιβίωσης και είναι τρελό, γιατί πρόκειται για μαγαζιά, όπως το δικό μας, που δούλευαν. Δεν είχαν λόγο να κλείσουν. Αν δεν υποστηριχτούμε, όμως, από την πολιτεία, θα κλείσουμε, δεν υπάρχει περίπτωση. Κανένα μαγαζί δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς γενναίες παροχές από το κράτος. Πειθαρχούμε, έχουμε μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης, τη σεβόμαστε. Αλλά από τη στιγμή που έχουμε κλείσει με κρατική εντολή, το κράτος πρέπει να είναι δίπλα μας.

»Ελπίζω να προχωρήσουν οι εμβολιασμοί και να έρθουμε σε μια τέτοια κατάσταση που να μπορούμε να ανοίξουμε τα μαγαζιά χωρίς φόβο. Και η εστίαση να μην αντιμετωπίζεται σαν κάτι που είναι δακτυλοδεικτούμενο, ούτε σαν να είναι το τελευταίο πράγμα που πρέπει να ανοίξει. Υπάρχουν και μαγαζιά που είναι υπαίθρια και αντιμετωπίζονται περίπου με τον ίδιο τρόπο. Είναι άδικο για αυτά. Είναι κρίμα να μην ανοίξουν νωρίς, όταν αρθεί βέβαια το lockdown.

»Εύχομαι να διαμορφωθούν τέτοιες συνθήκες για τα κλειστά μαγαζιά ώστε να λειτουργήσουν κανονικά και χωρίς περιορισμούς ωραρίου –οι οποίοι έχουν υπάρξει και παράλογοι, αφού δημιουργούσαν περισσότερο συνωστισμό έξω, παρά απέτρεπαν τον κίνδυνο στο εσωτερικό τους.

»Ο μεγαλύτερος φόβος είναι ότι δεν θα μπορέσουμε να ανταπεξέλθουμε σε όλη αυτή την ιστορία. Ότι θα κρατήσει τόσο καιρό, που δεν θα μπορούμε να το υποστηρίξουμε. Δεν νομίζω ότι θα φτάσουμε εκεί, αλλά είναι ένας φόβος. Θέλω να ελπίζω ότι τα πράγματα θα επανέλθουν, κάποια στιγμή μετά το καλοκαίρι. Δεν το στηρίζω κάπου. Αλλά ελπίζω, γιατί αν δεν το κάνω και αυτό…

»Δεν πιστεύω ότι θα μας επιτραπεί να λειτουργήσουμε σύντομα και αυτό είναι το χειρότερο, ότι δεν έχουμε να ελπίζουμε σε κάτι. Η υπαίθρια εστίαση έχει τουλάχιστον να περιμένει το καλοκαίρι. Και οι περιορισμοί στο ωράριο δεν βοηθούν, αυτά τα μαγαζιά στηρίζονται στις πιο μικρές ώρες και όχι στο 10 και στο 11. Οπότε όλα εξαρτώνται από το είδος της άρσης των περιορισμών. Αν μας επιτραπεί να λειτουργήσουμε με λίγα άτομα θα το επιχειρήσουμε, φαντάζομαι, αλλά δεν ξέρω πώς θα κινηθούμε όσο δεν γνωρίζουμε κάτι συγκεκριμένο.

»Εύχομαι να μπορέσουμε να λειτουργήσουμε κάποια στιγμή με όλες μας τις μηχανές –και, να σας πω την αλήθεια, φαντάζομαι ότι κάποια στιγμή θα γίνει αυτό. Το ζήτημα είναι πότε.

»Νομίζω ότι ο κόσμος έχει ανάγκη να βγει. Λένε, και πιθανώς έχουν δίκιο, ότι δεν είναι βασική ανάγκη η εστίαση. Στην πραγματικότητα, όμως, το να βγει κάποιος για να ξεδώσει είναι κάποιου είδους ανάγκη και νομίζω ότι είναι σημαντικό να βρούμε την ισορροπία μας και μέσω των εξόδων που θα κάνουμε.

»Όταν τελειώσουν όλα αυτά, πιστεύω ότι όλη η Αθήνα θα είναι ένα τεράστιο πάρτι. Και δικαίως, έτσι;»

Skull Bar, Λάμπρου Κατσώνη 13, Εξάρχεια

«Όταν ξεκίνησε όλο αυτό, βρισκόμασταν σε μια φάση αναδιαμόρφωσης και όλα κυλούσαν τέλεια», θυμάται ο κύριος Άκης του Skull Bar. «Ήταν μια χρονιά γεμάτη προοπτικές και φιλοδοξίες για εμάς.

»Το πρόγραμμά μας έτρεχε κανονικά μέχρι τον Μάρτιο. Ανοίγαμε στις 5 το πρωί και κλείναμε αργά το μεσημέρι. Μετά το πρώτο lockdown και τα νέα μέτρα, ανοίγαμε στις 7 το πρωί, σύμφωνα με το νόμο και συνεχίζαμε με κάποια απογευματινά πάρτι.

»Δεν θεωρώ πως υπάρχει κάποιο παράπονο ως προς τη διαχείριση της κατάστασης, ούτε και κάτι που θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά. Υπό αυτές τις συνθήκες ήταν θέμα χρόνου η εστίαση να κλείσει. Το θετικό είναι ότι τα έξοδα καλύπτονται από το κράτος έως ότου επαναλειτουργήσουμε.

»Πρέπει να σκεφτόμαστε όλοι θετικά, μιας και το σημαντικό είναι ο αντίκτυπος στο ψυχολογικό κομμάτι, αφήνοντας στην άκρη το οικονομικό. Και βέβαια θα διασκεδάσουμε ξανά σύντομα, και μάλιστα περισσότερο από ό,τι είχαμε συνηθίσει.

»Αυτή τη στιγμή, όμως, δεν υπάρχει κάποια προσωρινή λύση. Η κατάσταση είναι στάσιμη προς το παρόν.

»Όταν όλα τελειώσουν, θα επιστρέψουμε δριμύτεροι. Μέσα από όλο αυτό, θα έχουμε βγει πιο δυνατοί και θα εκτιμάμε πολύ παραπάνω όλες αυτές τις στιγμές που μας έχουν λείψει τόσο. Τα καλύτερα έρχονται!»