Ελένη Σκούρα: Η πρώτη ελληνίδα βουλευτής

Στις 18 Ιανουαρίου του 1953, εξελέγη η πρώτη ελληνίδα βουλευτής στην ιστορία του ελληνικού κοινοβουλευτικού βίου, η Ελένη Σκούρα, που ως τότε είχε επιδείξει ιδιαίτερη δραστηριότητα στο τομέα των φιλανθρωπικών δράσεων και των δικαιωμάτων των γυναικών.

Δύο μήνες πριν, στις βουλευτικές εκλογές της 16ης Νοεμβρίου 1952, η Σκούρα δεν ήταν υποψήφια. Ο αιφνίδιος θάνατος όμως του Βασίλειου Μπακονίκα, βουλευτή Θεσσαλονίκης του κόμματος «Ελληνικός Συναγερμός» και η έλλειψη επιλαχόντων βουλευτών οδήγησε σε επαναληπτική εκλογή στη συγκεκριμένη περιφέρεια.

Τον Μάρτιο του 1987, η 90χρονη τότε Ελένη Σκούρα μίλησε στην Άντζυ Καρτσάτου και το περιοδικό «ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ».

«Το καλοκαίρι του ’52 οι Ελληνίδες άρχισαν να ψηφίζουν. Ήμουν σ’ ένα συνέδριο στις Σέρρες για το “Σπίτι του Παιδιού” , τον Δεκέμβρη, όταν έλαβα ένα τηλεφώνημα απ’ τον άντρα μου.

»Μου είπε ότι πέθανε ένας απ’ τους βουλευτές της Θεσσαλονίκης, ο γιατρός Μπακονίκας. Κι ότι με πρότειναν απ’ τον “Συναγερμό” του Παπάγου, για υποψήφια στην αναπληρωματική εκλογή που θα γινόταν, με έναν βουλευτή υποψήφιο από κάθε κόμμα».

Αυτός όμως που επεδίωκε, ως τότε, να αναμιχθεί τόσο ενεργά με την πολιτική ήταν ο σύζυγός της, ο δικηγόρος Δημήτριος Σκούρας, και όχι η ίδια.

«Στενοχωρηθήκα πολύ. Γιατί ο άντρας μου, έντεκα χρόνια μεγαλύτερος από μένα, πάλευε να βγει βουλευτής. Εγώ δεν είχα βλέψεις για την πολιτική. Μου ήρθε άξαφνα. Δεν ήταν ευχάριστο. Αισθάνθηκα ότι μπήκα στη θέση κάποιου που ήθελε να γίνει βουλευτής. Εγώ, σαν νεότερη απ’ τον άντρα μου, είχα καιρό, αν ήθελα να πολιτευτώ.

»Μετά από μερικές ώρες, με κάλεσε ο ίδιος ο υπουργός. “Είσαι γνωστή, έχεις δράση φιλανθρωπική…”. Ήμουνα, βλέπετε, στη “Φανέλα του Στρατού”, σε βρεφοκομεία, από 22 ετών, απ’ την ημέρα που παντρεύτηκα. Επειδή, έπειτα, εγώ δεν έκανα παιδιά, ο άντρας μου μού έλεγε “Εσύ όλη σου την ψυχή και την καρδιά τη δίνεις στα εργαζόμενα κορίτσια».

Σε γυμνάσιο αρρένων

Φαίνεται πως η μοίρα της Ελένης Σκούρα ήταν προδιαγεγραμμένη, καθώς πριν γίνει η πρώτη Ελληνίδα που κάθησε στα βουλευτικά έδρανα ανάμεσα σε 299 άνδρες βουλευτές, είχε ήδη «ρίξει» ακόμα ένα ανδροκρατούμενο κάστρο.

«Στο Βόλο δεν υπήρχε σχολείο θηλέων. Έπρεπε, μόλις τελειώναμε το Δημοτικό να καθήσουμε, τα κορίτσια στο σπίτι, να πλέκουμε δαντέλες.

»Σηκώνεται λοιπόν [ο πατέρας μου] κι πάει στον υπουργό Παιδείας, τον Μπαλτατζή – που τον τουφέκισαν μετά, με τους “Έξι” – και του είπε να δώσει άδεια να πάω Γυμνάσιο. Έτσι πήγα στο Ελληνικό Σχολείο Αρρένων. Μαζί μου ήρθαν κι άλλα δέκα κορίτσια, που έτσι σπούδασαν.

Το όνειρο της Ελένης Σκούρα πάντως ήταν να ασχοληθεί με το τραγούδι.

Σόλο τραγούδι στον Ελευθέριο Βενιζέλο

«Είχα μια ωραία φωνή. Το πρώτο Ωδείο έγινε στη Θεσσαλονίκη, το 1915.

»Με την Επανάσταση του ΄17 ήρθε ο Βενιζέλος και στο πρώτο κονσέρτο, τραγούδησα σόλο…Είχα μεγάλο τρακ. Πώς να βγω  στη σκηνή και ν’ αντικρύσω τον Βενιζέλο…Γιατί τότε τον λατρεύαμε.

»Ήταν ο πρωθυπουργός, ο Ελευθερωτής. (…) Ο πατέρας επέμενε να τελειώσουμε όλα τα αδέρφια στο σχολείο και να μας στείλει όλους στη Γαλλία. Αλλά ήρθε η οικονομική μας καταστροφή κι έμεινα».

Η Ελένη Σκούρα περιγράφει τις πρώτες της στιγμές στο ελληνικό κοινοβούλιο

Η πρώτη ημέρα στη Βουλή

«Ήμουν η μόνη γυναίκα…Δυστυχώς δεν έχω φωτογραφίες, που με υποδέχεται και με συγχαίρει ο Κανελλόπουλος κι όλοι οι βουλευτές όρθιοι με χειροκροτούσαν…

»Και πραγματικά, και οι βενιζελικοί και οι δίκοι μας, με είχαν όπα-όπα στη Βουλή. Με πολλή αγάπη…

»Όταν πρωτοκάθησα δίπλα στους βουλευτές, σεμνά, μ’ ένα ολόμαυρο ταγιεράκι, γράφτηκε στις εφημερίδες τότε: “Μια σοβαρή κυρία, χαριτωμένη, εμφανίστηκε στη Βουλή”»

Όσα της είπαν οι άνδρες συνάδερφοί της, αποτυπώνουν πλήρως την τότε επικρατούσα νοοτροπία,

“Νομίσαμε”, μου είπαν αργότερα, “ότι θα έρθει καμιά αρσενική, με τίποτα αρβύλες!!! Θα σε στέλναμε στο διάολο τότε”… “Καπνίζεις;” Με ρωτάνε. Όχι, λέω, γιατί έχω φωνή και δεν θέλω να τη χάσω. “Πάμε να σου προσφέρουμε ένα ούζο;” Έναν καφέ τον πίνω είπα. Είχαν λοιπόν να κάνουν με άνθρωπο νοικοκύρη κι όχι, όπως τον φαντάζονταν, αντρογυναίκα!…».

Το κοινωνικό έργο

Η Ελένη Σκούρα αφιέρωσε το κοινοβουλετικό της έργο, σε κοινωνικούς σκοπούς και την καταπολέμηση ανισοτήτων.

«Έπρεπε τότε να γίνουν οι χωροφύλακες 45 ετών για να πάρουν άδεια να παντρευτούν. Νέοι άνθρωποι, αναγκάζονταν  να δημιουργούν εξωσυζυγικές σχέσεις, να έχουμε δράματα…Πρότεινα μια τροπολογία.

» Ήταν τότε ο Λυκουρέζος υπουργός (σ.σ. υπουργός Εσωτερικών, Παυσανίας Λυκουρέζος) και τη δέχτηκε. Μόλις βγήκα έξω απ’ τη Βουλή, ο κόσμος με αγκάλιαζε.

»Οι χωροφύλακες μπορούσαν να παντρεύονται απ’ τα 25 τους χρόνια. Για χρόνια μετά, μου έστελναν οι άνθρωποι λουλούδια…»

»Προσπάθησα να προστατέψω και τις μη διπλωματούχες νοσοκόμες, που είχαν τραβήξει όλο τον πόλεμο και τις παραγκώνιζαν οι διπλωματούχες. Υπουργός Άμυνας ήταν ο Κανελλόπουλος, το δέχτηκε. Ωστόσο σαν θεσμός δεν πραγματοποιήθηκε.

»Όταν ξαναήρθε το θέμα στη Βουλή,  δεν ήμουν πια βουλευτίνα…»

Η Ελένη Σκούρα πέθανε, το 1991,σε ηλικία 95 ετών.