Κοροναϊός – Γαλλία : Από πρωτοπόρος των εμβολίων στην πρώτη γραμμή του αντιεμβολιαστικού κινήματος

Η δυσπιστία της Οντρέ Κουρέζ για τα εμβόλια κατά του κοροναϊού είναι τόσο βαθιά, ώστε να την κάνει να δηλώσει στον οίκο ευγηρίας όπου εργάζεται, στην πόλη Μπεζιέ της νότιας Γαλλίας, ότι δεν πρόκειται ούτε να κάνει η ίδια το εμβόλιο, αλλά ούτε και να το χορηγήσει σε κάποιον άλλο.

«Έχω μυαλό. Είμαι σε θέση να έχω τις δικές μου ιδέες», υποστηρίζει η 33χρονη νοσηλεύτρια μιλώντας στη Wall Street Journal. «Διατηρώ κάποια καχυποψία απέναντι στις αρχές, λαμβάνοντας υπόψη τον τρόπο με τον οποίο έχει διαχειριστεί η Γαλλία την κρίση από την πρώτη στιγμή».

Το γαλλικό πρόγραμμα μαζικού εμβολιασμού έχει κάνει κακή αρχή, με μόλις 422.000 άτομα να έχουν λάβει την πολύτιμη πρώτη δόση σε διάστημα που ξεπερνά τις τρεις εβδομάδες από την ημέρα που οι ευρωπαϊκές αρχές χορήγησαν άδεια έκτακτης ανάγκης, έχοντας μείνει πολύ πιο πίσω από άλλα ανεπτυγμένα κράτη. Ένας από τους κυριότερους λόγους είναι και το γεγονός ότι οι γαλλικές αρχές έχουν απέναντί τους ένα από τα πιο πολυπληθή κινήματα αντιεμβολιαστών σε όλο τον κόσμο.

Δημοσκόπηση της Ipsos που πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο, διαπίστωσε ότι η Γαλλία βρίσκεται στην τελευταία θέση ανάμεσα σε 15 χώρες, σε ό,τι αφορά την προθυμία των πολιτών να εμβολιαστούν, ενώ μόλις το 40% των πολιτών δήλωσε ότι επιθυμεί να κάνει το εμβόλιο. Δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι περισσότερα από τα τρία τέταρτα των εργαζομένων σε γηροκομεία, που ανήκουν στις πρώτες ομάδες που σκοπεύει να εμβολιάσει η κυβέρνηση, δεν επιθυμούν να το πραγματοποιήσουν.

Η αντίσταση αυτή έχει ιστορικές ρίζες που χρονολογούνται ήδη στον 19^ο αιώνα, όταν ομάδες αντιεμβολιαστών έκαναν εκστρατεία εναντίον των σύγχρονων τεχνικών εμβολιασμού που είχε ανακαλύψει ο γάλλος επιστήμονας, Λουί Παστέρ. Τα τελευταία χρόνια, αυτή η τάση έχει τροφοδοτηθεί περαιτέρω από την εκτεταμένη δυσπιστία απέναντι στην κυβέρνηση του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, ενάντια στις πολιτικές του οποίου πραγματοποιούνταν εδώ και χρόνια διαμαρτυρίες από τα «Κίτρινα Γιλέκα».

Οι αρχές αντιμετωπίζουν και το επιπλέον πρόβλημα των ανησυχιών του κοινού για τις νέες τεχνολογίες πίσω από τα εμβόλια της Pfizer/BioNTech και της Moderna. Αυτά τα εμβόλια στηρίζονται στους λεγόμενους αγγελιαφόρους RNA, που έχουν πάρει το όνομά τους από τα μόρια που μεταφέρουν οδηγίες στα κύτταρα, προκειμένου εκείνα να παράγουν πρωτεΐνες. Η συγκεκριμένη τεχνολογία μελετάται εδώ και χρόνια σε κλινικές μελέτες, όμως αυτή είναι η πρώτη φορά που χρησιμοποιείται για μαζικούς εμβολιασμούς.

Οι σκεπτικιστές ισχυρίζονται ψευδώς ότι τα συγκεκριμένα εμβόλια είναι σε θέση να αλλοιώσουν το ανθρώπινο γονιδίωμα. Οι ρυθμιστικές αρχές έχουν εγκρίνει τη χρήση των εμβολίων βάσει μελετών που πραγματοποιήθηκαν από τις φαρμακευτικές εταιρείες και οι οποίες δείχνουν ότι είναι σε θέση να παρέχουν προστασία από τον κοροναϊό με την αποτελεσματικότητά τους να αγγίζει το 95%. Ορισμένες παρενέργειες, όπως η αίσθηση εξάντλησης, είναι συνηθισμένες, όμως οι σφοδρές «ανεπιθύμητες ενέργειες» είναι πολύ σπάνιες, αναφέρουν οι αρχές.

Οι προσπάθειες της κυβέρνησης να αμβλύνει τον σκεπτικισμό, μέχρι στιγμής έχουν γυρίσει μπούμερανγκ. Οι αρχές δημιούργησαν σύνθετες διαδικασίες συναίνεσης για τον πρώτο πληθυσμό που θα εμβολιαζόταν, το προσωπικό και τους διαμένοντες σε μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων, για να αποφύγουν τις επικρίσεις ότι ασκούν πιέσεις στον πληθυσμό να εμβολιαστεί.

Καθώς οι αρχές δυσκολεύονταν να πείσουν αυτή την πρώτη ομάδα, έδωσαν τη δυνατότητα εμβολιασμού και σε άλλα τμήματα του πληθυσμού, όπως οι επαγγελματίες υγείας, αλλά και όλοι οι πολίτες άνω των 75 ετών. Επιπλέον, έχουν προσπαθήσει να διευκολύνουν τη διαδικασία, δίνοντας δυνατότητα προφορικής αντί γραπτής συναίνεσης στους ενοίκους των οίκων ευγηρίας και μειώνοντας το χρόνο της ιατρικής συμβουλευτικής που προηγείται του εμβολίου.

Όμως οι εργαζόμενοι σε μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων, όπως η Κουρέζ, αποδεικνύονται σημαντικό εμπόδιο της εκστρατείας. Όπως εξηγεί η ίδια, δεν αντιτίθεται γενικώς στα εμβόλια, όμως η τεχνολογία mRNA κατά τη γνώμη της δεν έχει δοκιμαστεί αρκετά, ούτε έχει αποδειχθεί η αποτελεσματικότητά της, παρά το γεγονός ότι οι αρχές υποστηρίζουν το αντίθετο.

«Πρόκειται για μια πραγματική αποτυχία του προσωπικού και των παρόχων φροντίδας ηλικιωμένων σε σχέση με τον ιό», υποστηρίζει μιλώντας στη WSJ η Σαμπρίνα Ντελιρί, η 80χρονη μητέρα της οποίας ζει σε οίκο ευγηρίας στο Παρίσι. Η Ντελιρί εξηγεί ότι η μονάδα την ενημέρωσε ότι μόνο ένα μικρό ποσοστό του προσωπικού συμφώνησε να εμβολιαστεί. Όμως οι ανησυχίες της δεν τελειώνουν εκεί: Η μητέρα της επίσης αρνείται να εμβολιαστεί, αφού πριν αρκετά χρόνια αρρώστησε επανειλημμένως με γρίπη παρά το γεγονός ότι είχε κάνει το εμβόλιο.

Τέτοιου είδους μάχες μεταξύ των γενιών ξεσπούν από άκρη σε άκρη της χώρας εξαιτίας του εμβολίου. Ο 80χρονος Αλέν Καρντώ, συνταξιούχος προγραμματιστής, δεν θέλει να εμβολιαστεί. Η κόρη του, όμως, τον πιέζει. Ο Καρντώ υποστηρίζει ότι έχει ακούσει πολλά αντικρουόμενα στοιχεία για το εμβόλιο στην τηλεόραση.

«Δεν θα βρεις δυο γιατρούς που να συμφωνούν μεταξύ τους», τονίζει μιλώντας στη WSJ. «Αν κάνω το εμβόλιο, θα είναι επειδή με ανάγκασαν τα παιδιά μου».

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η στάση των Γάλλων απέναντι στο εμβόλιο επηρεάζεται και από την πολιτική, με τους επικριτές του Μακρόν, είτε ανήκουν στην αριστερά είτε στη δεξιά, να είναι πιο πιθανό να τρέφουν αμφιβολίες για το εμβόλιο. Ο Καρντώ είναι μέλος του Force Jaune, τμήματος του κινήματος των κίτρινων γιλέκων και διαμαρτύρεται εναντίον του Μακρόν από το 2016, όταν εκείνος ήταν ακόμη υπουργός οικονομικών.

Η 41χρονη Σοφί Τισιέ, ιδρύτρια του Force Jaune, πρόσφατα έγραψε στο προφίλ της στο Facebook ότι τα εμβόλια mRNA συνιστούν κίνδυνο για την ανθρωπότητα.

«Είμαι πολύ, πολύ, πολύ, σκεπτική», δήλωσε η Τισιέ σε συνέντευξή της. «Δεν έχω καμία εμπιστοσύνη στα όσα λέει η κυβέρνηση στους ανθρώπους».

Το λιθαράκι τους έχουν βάλει και πολιτικοί της αντιπολίτευσης, μειώνοντας την εμπιστοσύνη του πληθυσμού στα νέα εμβόλια. «Δεν θα γίνω το πειραματόζωο εκείνων που λένε, άντε κάνε το», δήλωσε ο Ζαν-Λικ Μελανσόν, αρχηγός του ακροαριστερού κόμματος La France Insoumise, μιλώντας την περασμένη εβδομάδα στη γαλλική τηλεόραση.

Η Γαλλία ήταν πρωτοπόρος των αντιεμβολιαστικών κινημάτων ήδη από τον 19^ο αιώνα, όταν ο Λουί Παστέρ ανέπτυξε την τεχνική της χρήσης αποδυναμωμένων ιών για την επίτευξη ανοσίας. Η Οικουμενική Λίγκα Αντιεμβολιαστών ιδρύθηκε στη Γαλλία το 1880 για να αντιτεθεί στην πρόταση υποχρεωτικού εμβολιασμού για την ευλογιά. Τρία χρόνια αργότερα, η Λίγκα απηύθυνε επιστολή στη γαλλική κυβέρνηση για να αντιτεθεί στην παραχώρηση τιμητικής σύνταξης στον Παστέρ, αποκαλώντας τις ανακαλύψεις του «απογοητευτικές και καταστροφικές».

Θύλακες αντίστασης αναπτύσσονται και σε όλη τη διάρκεια του 20ού αιώνα. Η Εθνική Λίγκα για την Ελευθερία στον Εμβολιασμό, μια γαλλική ΜΚΟ που ιδρύθηκε το 1953, ανήκει στις παλαιότερες ομάδες αντιεμβολιαστών. Η Γαλλία άργησε να υιοθετήσει εμβόλια εναντίον ασθενειών όπως η ιλαρά και η ερυθρά σε σχέση με τις ΗΠΑ και ορισμένες ακόμη ανεπτυγμένες χώρες.

Η Γαλλία έχει χαμηλότερη εμβολιαστική κάλυψη για την ιλαρά σε σχέση με το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης. Το 90% των παιδιών έχει λάβει τουλάχιστον μία δόση, σε σύγκριση με το περισσότερο από 95% στη Γερμανία, την Ισπανία και τη Σουηδία. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα την καταγραφή περιοδικών εξάρσεων της νόσου. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι προκειμένου οι εξάρσεις μιας τόσο μεταδοτικής ασθένειας όσο η ιλαρά να σταματήσουν, απαιτείται εμβολιασμός τουλάχιστον του 95% του πληθυσμού. Η κυβέρνηση κατέστησε το τριπλό εμβόλιο για την ιλαρά, την παρωτίτιδα και την ερυθρά υποχρεωτικό το 2018 για να αυξήσει την κάλυψη.

Ο Ζαν-Πιερ Ζοζέφ, ένας 74χρονος δικηγόρος από την Γκρανόμπλ, εξηγεί στη WSJ ότι δεν έχει κάνει ποτέ του κανένα εμβόλιο, ακολουθώντας τις συμβουλές του παππού του, που ήταν γιατρός. «Ο παππούς μου είπε στη μητέρα μου ότι είναι ένα ψέμα», τονίζει.

Ο Ζοζέφ έχει εκπροσωπήσει πελάτες που έχουν μηνύσει την κυβέρνηση για προηγούμενα προγράμματα εμβολιασμού, όπως εκείνο που είχε εκπονηθεί για την καταπολέμηση της γρίπης των χοίρων το 2009 και το οποίο έχει δεχθεί σφοδρές επικρίσεις. Αυτή τη φορά, ο Ζοζέφ πιέζει τα μέλη της οικογένειάς του, αλλά και τους συναδέλφους του, να μην κάνουν το εμβόλιο της Pfizer. «Πολλοί άνθρωποι φοβούνται επειδή ξέρουν ότι δεν πρόκειται για κανονικό εμβόλιο», υποστηρίζει.