Προσφυγικό : Στο μικροσκόπιο του ΕΔΑΔ οι συνθήκες διαμονής σε Μόρια, ΒΙΑΛ και Κω

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εξετάζει τις συνθήκες διαμονής στα hot spot στην Μόρια, στη Κω και στη ΒΙΑΛ. Για συγκεκριμένες περιπτώσεις 8 αιτούντων άσυλο, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έχει ζητήσει από την ελληνική κυβέρνηση να απαντήσει σε ερωτήματα σχετικά με την μεταχείρισή τους στα κέντρα υποδοχής.

Οι νομικές ομάδες HIAS και Equal Rights Beyond Borders έχουν αναλάβει την εκπροσώπηση τεσσάρων εξ αυτών.

Σε σχετική ανακοίνωση αναφέρεται:

«Η μεγάλη προσοχή και δημοσιότητα που έλαβε η κατάσταση στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου μετά το ξέσπασμα της πυρκαγιάς στην Μόρια, έχει πλέον εξασθενίσει. Την ίδια στιγμή, οι συνθήκες διαβίωσης στα νησιά συνεχίζουν να είναι καταστροφικές. Οι διαμένοντες έχουν ελάχιστη πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη, υποδομές υγιεινής και κατάλληλη στέγη και συχνά αναγκάζονται να κοιμούνται σε αντίσκηνα που πλημμυρίζουν από τα νερά της χειμερινής βροχής. Ούτε οι ιδιαίτερα ευάλωτοι άνθρωποι εξαιρούνται από αυτές τις συνθήκες. Ακόμα και σε μια τέτοια περίοδο που ο κίνδυνος έξαρσης της πανδημίας του Covid-19 στα καμπ ήταν και παραμένει άμεσος, μέλη ομάδων υψηλού κινδύνου, συνεχίζουν να είναι εκτεθειμένα σε αυτές τις συνθήκες χωρίς καμία προστασία.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει τώρα ζητήσει από την ελληνική κυβέρνηση να απαντήσει σε ερωτήματα σχετικά με την μεταχείριση συνολικά 8 ατόμων. Και οι 8 διέμεναν σε ένα από τα λεγόμενα Hotspots της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έπασχαν από υποκείμενα νοσήματα ή ήταν ιδιαίτερα ευάλωτοι για άλλους λόγους.

Τελικά, το Δικαστήριο συνέδεσε 8 υποθέσεις από την Χίο, την Κω, τη Λέσβο και τη Σάμο, δηλαδή από 4 από τα 5 Hotspots της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συνεπώς, αυτές οι υποθέσεις καταδεικνύουν τη δομική παρανομία της πολιτικής των Hotspots, καθώς και την αδυναμία εφαρμογής της πολιτικής των hotspots και της διαδικασίας συνόρων κατά τρόπο που να μην παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αυτό το σημείο πρέπει να ληφθεί υπόψη και από τους υπευθύνους λήψης αποφάσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς η πρόταση για το ‘Νέο Σύμφωνο για την Μετανάστευση και το Άσυλο΄ δίνει έμφαση στη διαδικασία συνόρων και στην εξωτερίκευση της ευθύνης προστασίας των προσφύγων, δηλαδή σε αυτές ακριβώς τις πολιτικές που οδήγησαν στην παρούσα κατάσταση.

‘Πλέον εναπόκειται στο Δικαστήριο να δηλώσει απερίφραστα ότι οι συνθήκες διαμονής στα hotspots δεν ικανοποιούν τις στοιχειώδεις ανθρώπινες ανάγκες και ότι το μέτρο του γεωγραφικού περιορισμού θέτει τις ζωές των ευάλωτων ανθρώπων σε σοβαρό κίνδυνο’ – δηλώνει η Έλλη Κριωνά-Σαράντη, από τη HIAS Ελλάδος.

Ιδιαίτερα ευάλωτοι αιτούντες

Το Δικαστήριο θα έχει τώρα την ευκαιρία να αποφασίσει αν οι συγκεκριμένες συνθήκες παραβίασαν τα ανθρώπινα δικαιώματα των αιτούντων. Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου απαγορεύει την εξευτελιστική και απάνθρωπη μεταχείριση και υποχρεώνει τα κράτη να προστατεύουν το δικαίωμα στη ζωή. Ωστόσο, στις συγκεκριμένες υποθέσεις, το Ελληνικό Κράτος όχι μόνο δεν κατάφερε να προστατεύσει τους αιτούντες από απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση αλλά επιπλέον, τη διευκόλυνε ενεργά.

Η υπόθεση της E.F. αφορά σε μια γυναίκα, χήρα, η οποία το 2016 διαγνώστηκε με HIV, συνεπεία βιασμού. Λάμβανε αδιάλειπτη αντιρετροϊκή θεραπεία μέχρι τον Οκτώβριο του 2019 που κρατήθηκε αυθαίρετα και βασανίστηκε από τις αρχές της χώρας της. Όταν εισήλθε στην Ελλάδα το Δεκέμβριο του 2019, ήταν ασυμπτωματική. Στην Μόρια, δεν υπεβλήθη σε ιατρικό έλεγχο και εκτίμηση ευαλωτότητας, παρόλο που είχε ενημερώσει τις αρχές ότι χρειαζόταν εξέταση αλλά και θεραπεία κατά του HIV. Αντ ‘αυτού, τοποθετήθηκε σε μια σκηνή με ανοιχτή πόρτα. Τέσσερις μήνες μετά την άφιξή της, μια εξέταση αίματος επιβεβαίωσε ότι ήταν όντως οροθετική και οι ιατροί ζήτησαν να μεταφερθεί σε εξειδικευμένο νοσοκομείο στην Αθήνα, καθώς δεν υπήρχε κατάλληλη θεραπεία στη Λέσβο. Οι αρχές δεν μετέφεραν την E.F. και στο μεσοδιάστημα, λόγω της διακοπής της αντιρετροϊκής θεραπείας, η E.F. άρχισε να υποφέρει από χρόνιο βήχα, που την έκανε να βήχει αίμα, σοβαρά δερματικά εξανθήματα, πυρετό, διάρροια και απώλεια όρεξης. Η E.F. έχασε περίπου 20 κιλά από την άφιξή της στην Ελλάδα και, στα τέλη Μαΐου του 2020, περισσότερο από 6 μήνες μετά την άφιξή της στην Ελλάδα, διαγνώστηκε με καρκίνο του αίματος σχετιζόμενο με HIV, συνεπεία της συνεχιζόμενης έλλειψης πρόσβασης σε κατάλληλη υγειονομική περίθαλψη. Η E.F. ήταν σε ιδιαίτερα ευάλωτη κατάσταση όταν έφτασε στην Ελλάδα. Η παραμονή της στην Ελλάδα χειροτέρευσε κατά πολύ την κατάστασή της, παραβίασε την αξιοπρέπειά της και έθεσε τη ζωή της σε σοβαρό κίνδυνο.

Η υπόθεση του M.A. αφορά έναν ηλικιωμένο άντρα, ο οποίος είχε ήδη περάσει 7 μήνες στο Hotspot της ΒΙΑΛ, όταν τον Απρίλιο του 2020 κατατέθηκε εκ μέρους του, αίτηση ασφαλιστικών μέτρων στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. o M.A. ζούσε σε ένα μικρό, ασφυκτικά γεμάτο αντίσκηνο το οποίο μοιραζόταν με μερικά μέλη της οικογένειάς του. Κοιμόταν στο κρύο έδαφος ελλείψει κρεβατιού. Ως ηλικιωμένος με υποκείμενα νοσήματα, συμπεριλαμβανομένου του διαβήτη και των καρδιακών παθήσεων, ο M.A. ήταν ιδιαίτερα ευάλωτος σε επιπλοκές από τον Covid-19. Δεν μπορούσε να φροντίσει τον εαυτό του και ήταν ιδιαίτερα εξαρτημένος από τα μέλη της οικογένειάς του. Είχε περιορισμένη πρόσβαση σε υποδομές υγιεινής αλλά και σε τρεχούμενο νερό και σαπούνι, με αποτέλεσμα να μπορεί σπάνια να πλένεται και μετά δυσκολίας να βγαίνει από το αντίσκηνό του.

Η υπόθεση της A.R. αφορά σε μια αιτούσα η οποία κρατήθηκε παράνομα για περισσότερους από 4 μήνες στο ΠΡΟΚΕΚΑ της Κω: Μετά την είσοδό της στην Ελλάδα, η A.R. μεταφέρθηκε με χειροπέδες στη φυλακή και δεν ενημερώθηκε ποτέ για το λόγο κράτησής της. Συνεπεία της έμφυλης βίας που βίωσε στη χώρα καταγωγής της, η A.R. έπασχε από σοβαρά γυναικολογικά προβλήματα. Στην Κω, ζήτησε πολλές φορές να δει ιατρό, ψυχολόγο και δικηγόρο, αλλά οι αρχές απέρριψαν τα αιτήματά της. Το μόνο που έλαβε ως βοήθεια για τις ιατρικές της παθήσεις ήταν μερικά παυσίπονα για να τη βοηθήσουν να κοιμάται τη νύχτα. Η κατάστασή της ήταν τόσο τραγική και έφτασε σε τέτοιο σημείο απελπισίας που τελικά αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει. Στο κέντρο κράτησης η πόρτα που διαχώριζε το δωμάτιο στο οποίο έμενε από τους άντρες είχε σπάσει, ενώ σπασμένη ήταν και η πόρτα του ντους, γεγονός που της προκαλούσε έντονο άγχος.

Η υπόθεση του M.A. αφορά σε έναν αιτούντα με υποκείμενο νόσημα, ιδιαίτερα ευάλωτο σε επιπλοκές από Covid-19, ο οποίος ζούσε στο ευρωπαϊκό Hotspot στη ΒΙΑΛ της Χίου. Ο M.A. προσπαθούσε να δει ιατρό για μήνες αλλά δεν τα κατάφερε. Όσο περίμενε να δει ιατρό, η κατάστασή του χειροτέρευσε και ανέπτυξε σοβαρό βήχα που συχνά συνοδευόταν με αποβολή αίματος, καθώς και εμετούς που δεν του επέτρεπαν να κρατήσει το φαγητό που λάμβανε στον οργανισμό του.

Αυτές οι τύχες αντικατοπτρίζουν τα δεινά χιλιάδων ανθρώπων.

Τα παραπάνω δείχνουν ότι οι απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης στα ευρωπαϊκά Hotspots της Ελλάδας έχουν αντίκτυπο σε όλους – στους ηλικιωμένους, τους αρρώστους, τις γυναίκες, τα παιδιά: στους ανθρώπους.

«Κάθε μέρα γινόμαστε μάρτυρες παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Κάθε μέρα ολοένα και καταρρέουν τα θεμέλια των ευρωπαϊκών αξιών στα ελληνικά νησιά. Στο ευρωπαϊκό προσφυγικό δίκαιο υπάρχουν κανόνες που απαγορεύουν τα όσα συμβαίνουν στην Ευρώπη. Αυτό όμως δεν νοιάζει κανέναν. Κάθε μέρα προσπαθούμε να διασφαλίσουμε με τα νομικά εργαλεία που έχουμε στη διάθεσή μας ότι οι άνθρωποι πρέπει να μεταχειρίζονται ως άνθρωποι, τίποτα παραπάνω. Ήρθε η ώρα το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων να τοποθετηθεί ανάλογα» – δήλωσε η Νίκη Γεωργίου από τους Equal Rights Beyond Borders.