Δορυφόροι νέας γενιάς για την ευρωπαϊκή απάντηση στο GPS

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επέλεξε εργολάβους για την ανάπτυξη 12 δορυφόρων νέας γενιάς που θα βελτιώσουν την ακρίβεια του ευρωπαϊκού δορυφορικού συστήματος πλοήγησης Galileo, το οποίο ήδη ξεπερνά σε επιδόσεις το GPS του αμερικανικού στρατού.

Η γαλλο-γερμανική Airbus και η ιταλική Thales Alenia Space, οι μεγαλύτεροι παίκτες της ευρωπαϊκής διαστημικής βιομηχανίας, αναλαμβάνουν να κατασκευάσουν έξι δορυφόρους η καθεμία, σύμφωνα με τα συμβόλαια που συνήψαν με την ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία ESA.

Τα περισσότερα σύγχρονα κινητά μπορούν να χρησιμοποιούν παράλληλα το GPS και το Galileo, τα οποία είναι συμβατά και διαλειτουργικά μεταξύ τους.

Όμως το Galileo προσφέρει μεγαλύτερη ακρίβεια στίγματος, λιγότερο ένα μέτρο, συγκριτικά με περίπου 3 μέτρα στην δωρεάν υπηρεσία του αμερικανικού συστήματος.

Ο αστερισμός του Galileo περιλαμβάνει σήμερα 24 δορυφόρους και θα συμπληρωθεί με την εκτόξευση ακόμα 12 δορυφόρων πρώτης γενιάς που βρίσκονται σε διάφορα στάδια της παραγωγής. Η πρώτη εκτόξευση προγραμματίζεται για φέτος.

Ο πρώτος από τους δορυφόρους νέας γενιάς αναμένεται να εκτοξευτεί το 2024.

Η νέα γενιά δορυφόρων ενσωματώνουν βελτιώσεις όπως ψηφιακά ρυθμιζόμενες κεραίες, σύστημα επικοινωνίας μεταξύ δορυφόρους, ηλεκτρικούς κινητήρες ιόντων για διορθώσεις τροχιάς, καθώς και πιο ακριβή ατομικά ρολόγια.

Οι δέκτες που χρησιμοποιούμε στο έδαφος υπολογίζουν τη θέση μετρώντας τον χρόνο που χρειάζεται για να φτάσει το σήμα τουλάχιστον τριών δορυφόρων. Τριγωνομετρικοί υπολογισμοί επιτρέπουν στη συνέχεια τον υπολογισμό του στίματος σύμφωνα με το διεθνές σύστημα συντεταγμένων.

Στον διαγωνισμό για τους δορυφόρους νέας γενιάς υπέβαλε αίτημα και η βρετανική Surrey Satellite technology, η οποία είχε κατασκευάσει ορισμένους από τους δορυφόρους νέας γενιάς, όμως αποκλείστηκε λόγω της εξόδου της Βρετανίας από την ΕΕ.

Το πρόγραμμα Galileo είχε παρουσιάσει σοβαρές καθυστερήσεις και υπερβάσεις του κόστους, ωστόσο η ΕΕ έχει προβλέψει πρόσθετο κονδύλι 9,01 δισ. ευρώ για το Galileo και το συνοδευτικό πρόγραμμα Egnos την επόμενη επταετία.

Οι δορυφόροι του Galileo βασίζονται σε ατομικά ρολόγια (ESA)

Ποιες υπηρεσίες προσφέρει το Galileo;

• Πιο ακριβής πλοήγηση: το σήμα του Galileo θα φτάνει σε σημεία που παρέμεναν χωρίς πρόσβαση μέχρι σήμερα, όπως για παράδειγμα σε τούνελ και ανάμεσα σε ψηλά κτήρια, εκεί που δεν φτάνει το σήμα από άλλους δορυφόρους.
• Υποστήριξη επιχειρήσεων έκακτης ανάγκης: το Galileo επιταχύνει τον εντοπισμό αγνοούμενων που εκπέμπουν σήμα κινδύνου από συμβατές συσκευές. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο χρόνος εντοπισμού μειώνεται στα 10 λεπτά από αρκετές ώρες σήμερα.
• Συγχρονισμός ώρας για κρίσιμες υποδομές: Τα ατομικά ρολόγια των δορυφόρων επιτρέπουν πιο ακριβή συγχρονισμό ώρας για τραπεζικές, οικονομικές και τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες, καθώς και στα λεγόμενα έξυπνα δίκτυα ηλεκτροδότησης.
• Ασφαλείς υπηρεσίες για δημόσιες αρχές:το Galileo προσφέρει κρυπτογραφημένες υπηρεσίες για κυβερνητικές υπηρεσίες σε συνθήκες κρίσης, όπως για παράδειγμα σε ενδεχόμενες τρομοκρατικές επιθέσεις.

Πώς θα χρησιμοποιείται το Galileo στα αυτοκίνητα;

Από το 2018, όλα τα νέα αυτοκίνητα που πωλούνται στην ΕΕ θα πρέπει να περιλαμβάνουν δέκτη Galileo, μέσω του οποίου θα ενεργοποιείται αυτόματα σε περίπτωση ατυχήματος το ευρωπαϊκό σύστημα eCall για κλήση βοήθειας.

Ποιος διαχειρίζεται το Galileo;

Σε αντίθεση με το αμερικανικό GPS και το ρωσικό Glonass, τα οποία ελέγχονται από τον στρατό, το Galileo είναι αμιγώς πολιτική υπηρεσία.

Επικεφαλής του προγράμματος είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ενώ η υλοποίηση του έργου και η τεχνική διαχείριση έχουν ανατεθεί στην ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία ESA.

Άλλα οφέλη;

Το Galileo έχει σημαντικό στρατηγικό ρόλο για την Ευρώπη, η οποία εξαρτάται σήμερα από τα GPS και Glonass που δεν προσφέρουν εγγυήσεις αδιάλειπτης λειτουργίας.

Αυτό θα είχε ιδιαίτερη σημασία σε περιπτώσεις «συγκρούσεων ή διαφωνιών», οπότε οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να περιορίσουν την πρόσβαση στο GPS.

Τα οικονομικά οφέλη επίσης θα μπορούσαν να αποδειχθούν σημαντικά: γύρω στο 10% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ εκτιμάται ότι εξαρτάται σήμερα από τις υπηρεσίες δορυφορικής πλοήγησης, ποσοστό που αναμένεται να έχει αυξηθεί στο 30% έως το 2030.

Μέχρι το 2020, λέει η Κομισιόν, η αγορά υπηρεσιών δορυφορικής πλοήγησης σε παγκόσμιο επίπεδο θα φτάνει τα 244 δισεκατομμύρια ευρώ.

Στα πρώτα 20 χρόνια λειτουργίας του, το Galileo αναμένεται να προσθέσει γύρω στα 90 δισ. ευρώ στην οικονομία της ΕΕ.