Το καταφύγιο της σεξουαλικής παρενόχλησης

Ακολουθεί αφήγηση μυθοπλασίας:

Στη μεγάλη αίθουσα κατασκευαστικής εταιρείας βρίσκονται έξι γραφεία με υπολογιστές.

Οι έξι νεαροί υπάλληλοι, τέσσερις από αυτές γυναίκες, εργάζονται πυρετωδώς για την παράδοση ενός σημαντικού κατασκευαστικού έργου.

Γύρω από τα έξι γραφεία, περπατά, συντονίζοντας, ο επικεφαλής του έργου και διευθυντής της εταιρείας κ. Ζ.

Μία από τις εργαζόμενες, που προσλήφθηκε στην εταιρεία την προηγούμενη μόλις εβδομάδα, η Κ. έχει μια απορία σχετικά με τον χειρισμό του σχεδιαστικού προγράμματος στον υπολογιστή της.

Ο κ.Ζ. σκύβει από πάνω της και φτάνοντας το πρόσωπό του ακριβώς δίπλα από το δικό της περνάει τα χέρια του γύρω της. Σχεδόν την αγκαλιάζει.

Το αριστερό του χέρι στηρίζεται στο γραφείο της, κολλητά με το αριστερό της μπράτσο, το δεξί του χέρι πιάνει το «ποντίκι» του υπολογιστή της. Της μιλά σχεδόν στο αυτί.

Έρχεται και δεύτερη απορία αυτήν τη φορά από τον Τ.

Ο κ.Ζ πηγαίνει δίπλα του, τού λέει ευγενικά «σήκω λίγο να σου δείξω» και καθισμένος στον υπολογιστή, εξηγεί στον Τ. που στέκεται δίπλα του.

Δύο ημέρες αργότερα, όταν η Κ. ζήτησε από τον κ. Ζ  να τσεκάρει το σχέδιό της στον υπολογιστή της, όσο εκείνη του μιλούσε, εκείνος, πίσω της, «πείραζε» με το χέρι του τον κότσο της και ρωτώντας την μεταξύ αστείου και σοβαρού, αν έχει «πιαστεί, τόση ώρα σκυμμένη» έτριψε για λίγα δευτερόλεπτα με τα δύο του χέρια, τους ώμους της.

Εκείνη τη στιγμή, σηκώνεται από το απέναντι γραφείο ο εργαζόμενος Τ.

–       Κύριε Ζ. Τελείωσα!

–       Μπράβο ρε Τ. Θα μπορούσες όμως να κρατηθείς και να περιμένεις την Κ., να τελειώσετε μαζί.

Σεξουαλική παρενόχληση

Συνιστούν οι πράξεις και τα λεγόμενα του κ. Ζ. σεξουαλική παρενόχληση;

Σύμφωνα με το ισχύον δίκαιο (νόμος 3896/2010) ως τέτοια χαρακτηρίζεται «οποιαδήποτε μορφή ανεπιθύμητης λεκτικής, μη λεκτικής ή σωματικής συμπεριφοράς σεξουαλικού χαρακτήρα, με σκοπό ή αποτέλεσμα την προσβολή της αξιοπρέπειας ενός προσώπου, ιδίως με τη δημιουργία εκφοβιστικού, εχθρικού, εξευτελιστικού, ταπεινωτικού ή επιθετικού περιβάλλοντος»

Με λίγα λόγια, αν η συμπεριφορά του κ. Ζ. δεν εκληφθεί ως ανεπιθύμητη και δεν είχε ως σκοπό την προσβολή της αξιοπρέπειας της Κ. δεν μπορεί να υπαχθεί στην έννοια της σεξουαλικής παρενόχλησης.

Στην περίπτωση όμως που η Κ. και η κάθε Κ. είναι αντίθετες σε μια τέτοια συμπεριφορά, πόσο ελεύθερες είναι, πραγματικά, να εκδηλώσουν την αντίρρησή τους;

Να πουν πχ. στον διευθυντή τους «Σας παρακαλώ μπορείτε να μην σκύβετε από πάνω μου / Να μη με ακουμπάτε στους ώμους / Να μην πειράζετε τα μαλλιά μου / Να μην με εμπλέκετε σε αστεία με σεξουαλικά υπονοούμενα»;

Είναι ελάχιστα ελεύθερες. Γιατί, πόσο εύκολό είναι για μια γυναίκα να πει στον άντρα που αποφασίζει για την τύχη της δουλειάς της, του πτυχίου της, της εξέλιξής της ότι, στην καλύτερη περίπτωση, τής είναι ενοχλητικός;

Τις περισσότερες φορές, ειδικά όταν έχουμε να κάνουμε με πράξεις που εύκολα μπορούν να χαρακτηριστούν εκδηλώσεις διαχυτικότητας, απλής συμπάθειας, επιβράβευσης ή  χιούμορ, η γυναίκα δεν θα μιλήσει.

Θα προσπαθήσει να το αποφύγει σιωπηρά, λες και φταίει αυτή για κάτι.

Και αν η επίμαχη συμπεριφορά επιμείνει, θα προτιμήσει να το καταπιεί, ακόμα και πείθοντας, πολλές φορές, τον εαυτό της, ότι η ίδια ίσως ήταν τελικά λίγο υπερβολική, αφού «στο κάτω κάτω δεν της πιάσανε και τον κ#^&»

Εκεί ακριβώς, μεταξύ του φόβου της κάθε Κ. να μιλήσει, της ανεξέλεγκτης ελευθερίας του κάθε κ. Ζ. να πράξει, και των δυσδιάκριτων ορίων του επιτρεπτού, βρίσκει καταφύγιο η σεξουαλική παρενόχληση.

Η Κ., και η κάθε Κ., πρέπει να νιώσει ελεύθερη να μιλήσει. Να μπορεί να δηλώσει αν ένα άγγιγμα ή ένα αστείο τής αρέσει ή όχι.

Και θα νιώσει ελεύθερη, αν ως κοινωνία σταματήσουμε να τα «βαφτίζουμε» όλα ως πειράγματα ή αστεία ειδικά όταν αυτά προέρχονται από ανθρώπους που βρίσκονται σε θέση ισχύος.

Δεν μιλάμε για ποινικοποίηση του χιούμορ, της διαχυτικότητας ή του φλερτ αλλά για όρια στη συμπεριφορά, που δεν μπήκαν ποτέ.

Και θα μπουν αν μετατοπίσουμε το βάρος της οριοθέτησης, από το «Μήπως να μην αντιδράσω;» στο «Μήπως να μην το κάνω;»