Λόρδος Βύρωνας: Ο ρομαντικός μαχητής της Ελληνικής Επανάστασης

Σαν σήμερα, 22 Ιανουαρίου του 1788, γεννήθηκε ένας από τους σπουδαιότερους εκπροσώπους του ρομαντισμού και της βρετανικής ποίησης, που έχει ταυτιστεί όσο κανείς άλλος φιλέλληνας με την Ελληνική Επανάσταση του 1821, ο Λόρδος Βύρων (George Gordon Byron).

O Λόρδος Βύρων πίστεψε στον Αγώνα των Ελλήνων για την Ελευθερία και πολέμησε γι’ αυτήν, ώσπου το 1824,  σε ηλικία μόλις 36 ετών πέθανε, χτυπημένος από ασθένεια στο Μεσολόγγι.

Τον Απρίλιο του 1824, το «ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ» τιμώντας τα 100 χρόνια από τον θάνατό του, δημοσίευσε σπάνια κείμενα και επιστολές του καθώς και μαρτυρίες του πιστού του φίλου Κόμη Πέτρου Γκάμπα.

«ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ», 16.4.1924, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Μέσα από το ημερολόγιο του Γκάμπα φτάνουν σ’ εμάς τα λόγια του Λόρδου Βύρωνα για την απόφασή του να ταξιδέψει στην Ελλάδα και να διαθέσει τις δυνάμεις του στις υπηρεσίες των Ελλήνων.

«Αφού δεν έχω άλλην τινά ασχολίαν και διαθέτω αρκετόν περίσσευμα εκ των εισοδημάτων μου πώς άλλως θα ηδυνμάμην να χρησιμοποιήσω καλλίτερα τον καιρόν και τα χρήματά μου;

»Θα ηδυνάμην να ζήσω ή μάλλον να φυτοζωήσω μεγαλοπρεπώς εις κάποιαν άλλην χώραν ευρωπαϊκήν, ολιγώτερον ενδιαφέρουσαν. Αλλά τι αξίζουν τάχα όλα αυταί αι τέρμεις αι τόσον περιζήτητοι, αφού κανείς τας απολαύση μίαν φοράν;

» Οι φίλοι μου θα επροτίμων να με ιδούν επιστρέφοντα εις την Αγγλίαν, και ίσως θα επέστρεφα εκεί προσκαίρως. Θα το πράξω αυτό μάλιστα, αλλά δεν επιθυμώ και να διαμείνω εκεί μονίμως. Μετά οκταετή απουσίαν και αι συνήθειαι του βίου και το κλίμα της χώρας εκείνης, δεν συμβιβάζονται πλέον με τον χαρακτήρα μου».

Όπως αναφέρει ο Γκάμπα «ο λόρδος Βύρων είχεν αρχίση να γράφη τα καηθμερινά συμβάντα του ταξειδίου του. Αλλά δεν ηδύνατο να καταγίνεται τακτικώς εις την εργασίαν ταύτην. Τίποτε άλλο δεν έγραφε παρά μόνον επιστολάς. “H ποίησις, έλεγεν, αρμόζει ως ασχολία εις τους αργούς. Το συνθετη κανείς στίχους εν τω μέσω πολύ σοβαρών ασχολιών εί τι εντελώς γελοίον».

Την ημέρα των τριακοστών έκτων γενεθλίων του, που έμελλαν να είναι τα τελευταία που θα γιόρταζε, ο Λόδρος Βύρωνας έκανε μια εξαίρεση.

«Παραπονείσθε προχθές ότι δεν γράφω πλέον στίχους. Σήμερον είνε η επέτειος της γεννήσεώς μου, έγραψα δε προ ολίγου κάτι τι, το οποίον νομίζω ότι είνε καλλίτερον αφ’ όσα γράφω συνήθως».

Το ποίημα αυτό βρέθηκε στο ημερολόγιο του Βύρωνα και το μετέφρασε ο Σπύρος Τρικούπης:

«22 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ ΣΗΜΕΡΟΝ ΣΥΝΕΠΛΗΡΩΣΑ ΤΟ ΤΡΙΑΚΟΣΤΟΝ ΕΚΤΟΝ ΕΤΟΣ ΤΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ ΜΟΥ

Η καρδιά μου καιρός έινε ανερώτευτη να ζη,

Αφού έπαυσε ν’ ανάφτη σ’ άλλους φλόγα ερωτική

Πλην αν έπαυσε ν’ ανάπτη σ’ άλλους φλόγα ερωτική

Η καρδιά μου πάντα θέλει με τον έρωτα να ζη

–

Μου εμαράθηκαν τα νειάτα, πάνε τ’ άνθη κι οι καρποί

Της αγάπης τώρα τάφος και καϋμός μ’ ακαρτερεί

Με θειαφότοπον ομοιάζει των στηθιών  μου η φωτιά

Όπου καίεται και δεν καίει, είνε νεκρόκαυστη πυρά.

–

Φόβος, ελπίδες, πόνοι, ζάλαι την καρδιά μου δεν κινούν

Δεν ισχύει μήτε η αγάπη, στον ζυγόν πλην με κρατούν.

Μακρυά τώρα απ’ την ψυχή μου, μακρυά τέτοιοι στοχασμοί

Εις τον τάφο τώρα η δόξα τον ανδρείον ξεπροβοδεί.

–

Και του κλεί τα μάτια αν πέση θύμα της ελευθεριάς.

Τώρα γύρω μας τουφέκι, φλάμπουρο, δόξα, Ελλάς!

Ο Σπαρτιάτης βασταμένος στην ασπίδα ένα καιρόν

Πλειό ελεύθερος δεν ήτον απ’ τον τωρινό Γραικόν!

–

Ψυχή, ξύπνησε, ψυχή μου! Την Ελλάδα δεν ξυπνώ

Έξυπνη είνε η Ελλάς μου! Ψυχή, ξύπνα απ’ το βυθό.

Την αθάνατη στοχάσου, την ουράνια πηγή

Που ποτίζει το κορμί σου. Όθεν ήρθες τρέχα εκεί.

–

Πάθη όπου ξανανειώνουν καταπάτα τα ψυχή!

Άχρηστο για με του κάλλους είν’ το γέλιο κ’ η οργή.

Αν τη νειότη σου λυπάσαι, γιατί θέλεις πιο να ζείς

Της τιμής εδώ είνε ό τάφος, τρέξε αυτού να σκοτωθείς.

–

Δεν σου μένει παρά να εύρης ό,τι εγύρευες παντού.

Και αν το εύρης δεν μπορούσες, μνήμα ανδρός πολεμικού.

Βρίσκοντάς το, κύττα γύρω, πιάσ’ τη θέση που ποθείς.

Για τη δόξα πολεμώντας πέσ’ εκεί ν’ αναπαυθής.

Lord Byron on his Death-bed c. 1826, του Joseph Dionysius Odevaere

Ο Λόρδος Βύρωνας είχε αποφασίσει να μην εγκαταλείψει ποτέ την Ελλάδα

«Εάν η Ελλάς υποκύψη θα ταφώ και εγώ υπό τα ερείπιά της. Αν κατορθώση να εξασφαλίση την ανεξαρτησίαν της, θα εγκατασταθώ οριστικώς εις την γην της, ίσως εις την Αττικήν, όπου άλλοτε διέτριψα».

Όταν ο Διονύσιος Σολωμός πληροφορήθηκε τον θάνατο του Λόρδου Βύρωνα έγραψε:

Λευθεριά, για λίγο πάψε

Να χτυπάς με το σπαθί

Τώρα σίμωσε και κλάψε

Εις του Μπάιρον το κορμί