Κλιματική αλλαγή : Μπορούν τα σιδηροδρομικά ταξίδια να μειώσουν τις εκπομπές άνθρακα της ΕΕ;

Είναι τα ταξίδια με τρένο η λύση που αναζητά η ΕΕ για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα; Αν πιστέψουμε πρόσφατη έκθεση που χρηματοδοτήθηκε από τη γερμανική κυβέρνηση, τότε φαίνεται ότι η αναβίωση ενός σιδηροδρομικού δικτύου, γνωστού ως Trans Europe Express, που συνέδεε τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1960, είναι πράγματι το κλειδί για την επίτευξη του στόχου της ουδετερότητας άνθρακα.

Το δίκτυο υπέπεσε σε αχρηστία σε μεγάλο βαθμό εξαιτίας της αύξησης των σύντομων πτήσεων, με 149 από τις 365 διασυνοριακές σιδηροδρομικές γραμμές του να έχουν καταστεί μη λειτουργικές έως το 2018. Πλέον, άλλωστε, τα ταξίδια με τρένο αντιστοιχούν μόλις στο 8% των συνολικών επιβατικών διαδρομών εντός των κρατών-μελών της ΕΕ.

Όμως μια έκθεση που εξέδωσαν από κοινού περιβαλλοντικές οργανώσεις της Γερμανίας, της Πολωνίας, της Ισπανίας και της Γαλλίας, και την οποία χρηματοδότησε το γερμανικό υπουργείο περιβάλλοντος, υποστηρίζει ότι οι άμεσες συνδέσεις μεταξύ πρωτευουσών όπως το Παρίσι και το Βερολίνο, θα μπορούσαν να συμβάλουν σημαντικά στη μείωση των εκπομπών άνθρακα.

Ο γερμανός υπουργός μεταφορών, Αντρέας Σόιερ, είχε προτείνει με θέρμη τον Σεπτέμβριο τη δημιουργία νέων συνδέσεων έως το 2025 στα πρότυπα του δικτύου σιδηροδρομικών γραμμών που είχε γνωρίσει άνθιση στις δεκαετίες του 1960 και 1970.

Το Trans Europe Express ήταν μια υπηρεσία που εξυπηρετούσε μόνο α’ θέση, η οποία ξεκίνησε το 1957 και στην κορύφωσή της πραγματοποιούσε περισσότερες από 31 διαφορετικές διαδρομές, συμπεριλαμβανομένων άμεσων συνδέσεων μεταξύ των σημαντικότερων ευρωπαϊκών πρωτευουσών.

Αυτά τα πολυτελή τρένα, όμως, παροπλίστηκαν το 1995, καθώς οι σύντομες πτήσεις και η επιθυμία των εθνικών κυβερνήσεων να επενδύσουν σε εγχώριες σιδηροδρομικές γραμμές υψηλών ταχυτήτων έκλεψαν τη λάμψη τους. Μετά το 2000, οι σιδηροδρομικές εταιρείες ήταν υποχρεωμένες να καταβάλλουν συχνά υψηλότατα ποσά για τη χρήση των σιδηροδρομικών γραμμών από τη στιγμή που περνούσαν τα σύνορα μιας άλλης χώρας.

Η έκθεση των Germanwatch, Poland’s Civil Affairs Institute, France Nature Environment, Eco-union (Ισπανία, και της πανευρωπαϊκής ΜΚΟ Transport&Environment τονίζουν ότι μια πτήση από το Παρίσι έως το Βερολίνο εκπέμπει τουλάχιστον εξαπλάσιο διοξείδιο του άνθρακα σε σχέση με το αντίστοιχο ταξίδι με τρένο.

Οι ενδοευρωπαϊκές πτήσεις για αποστάσεις μικρότερες των 1.000 χιλιομέτρων εκτιμάται ότι παράγουν 28 εκατ. μετρικούς τόνους διοξειδίου του άνθρακα κάθε χρόνο. Δεκαεπτά από τις 20 πιο δημοφιλείς εναέριες διαδρομές στην Ευρώπη αφορούν αποστάσεις μικρότερες των 700 χιλιομέτρων.

«Θεωρητικά, σχεδόν όλα αυτά τα ταξίδια θα μπορούσαν να γίνουν με τρένο», αναφέρει η έκθεση.

Επιπλέον, υποστηρίζει ότι οι σιδηροδρομικές γραμμές της Ευρώπης δεν είναι παρά ένα μωσαϊκό από εθνικά συστήματα. Οι περισσότερες υπηρεσίες σταματούν στα σύνορα ή αμέσως μετά από αυτά, αναγκάζοντας τους ταξιδιώτες να αλλάζουν πολλές φορές τρένο για να μεταβούν από τη μία πρωτεύουσα στην άλλη, τονίζει η έκθεση.

Η έκθεση προτείνει τη δημιουργία άμεσων σιδηροδρομικών συνδέσεων μεταξύ της Βαρσοβίας και του Βίλνιους, της Βαρσοβίας και της Πράγας, του Βερολίνου και της Κοπεγχάγης, του Βερολίνου και των Βρυξελλών, του Βερολίνου και του Παρισιού, του Παρισιού και της Μαδρίτης και της Μαδρίτης και της Λισσαβόνας.

Ισχυρίζεται ότι σε πολλές περιπτώσεις, οι υπάρχουσες υποδομές θα επέτρεπαν τη λειτουργία των νέων διαδρομών και ότι είναι ζήτημα βελτίωσης του συντονισμού των δρομολογίων.

«Αυτό που απαιτείται είναι ευρωπαϊκό πνεύμα στον σχεδιασμό και τη διαχείριση των σιδηροδρομικών υπηρεσιών και μια αρχική υποστήριξη για τη δημιουργία νέων διεθνών υπηρεσιών. Στη διάρκεια της δεκαετίας του ’60 και του ’70, ένα δίκτυο άμεσων διηπειρωτικών υπηρεσιών συνέδεαν την Ευρώπη πέρα από τα σύνορα: Το Trans-Europe Express», αναφέρει η έκθεση.

«Αυτή η κοινή προσπάθεια της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ελβετίας, της Ολλανδίας, του Βελγίου, του Λουξεμβούργου και της Ιταλίας πρόσφεραν αποκλειστικά υπηρεσίες πολυτελείας και συνέδεαν μόνο έναν συγκεκριμένο αριθμό χωρών στη δυτική και κεντρική Ευρώπη. Ωστόσο, η ιδέα μπορεί να αποτελέσει μια αφετηρία. Τα τρένα του ΤΤΕ σταματούσαν μόνο σε μεγάλες πόλεις και συχνά ήταν σχεδιασμένα για να προσφέρουν ημερήσιες εκδρομές στους ταξιδιώτες».

Με στοιχεία από τον Guardian