«Κάπου την έχουμε πατήσει κι οι δυο»

Όταν το 1986, ο Λουκιανός Κηλαηδόνης έγραφε το τραγούδι «Θα κάτσω σπίτι», οι επικοινωνίες ήταν  εντελώς διαφορετικές με σήμερα.

Έτσι, για όποιον ήθελε «ν’ αράξει σπίτι» χωρίς έξωθεν οχλήσεις, η μοναδική πηγή κινδύνου, εκτός φυσικά της εξώπορτας, ήταν το τηλέφωνο.

Θα κάτσω σπίτι, θ’ αράξω σπίτι
λοιπόν απόψε δεν πρόκειται να βγω

(…)

Και όταν ακούω να χτυπάει το τηλέφωνο
θα το κοιτάζω και δε θα απαντώ
γιατί όταν χτυπάει το τηλέφωνο
εννιά φορές στις δέκα είναι για κακό

Τότε, με τη λέξη «τηλέφωνο» εννοούσαμε μόνο το σταθερό, που αν και δεν είχε όλα αυτά τα προσόντα που έχουν τα σημερινά σταθερά και κινητά τηλέφωνα, προσέφερε μία υπηρεσία που μόλις πρόσφατα αρχίσαμε να αντιλαμβανόμαστε πόσο πολύτιμη ήταν: Δεν λάμβανε ούτε sms, oύτε mail, ούτε μηνύματα από 6-7 διαφορετικές εφαρμογες ανταλλαγής μηνυμάτων, φωτογραφιών και βίντεο.

Ακόμα χειρότερο είναι ότι η «εισβολή» που δεχόμαστε εμείς τώρα, καμία σχέση δεν έχει με τους πειρασμούς που «πολιορκούσαν» τον Κηλαηδόνη όταν έγραφε τον στίχο:

Θα κάτσω σπίτι, θ’ αράξω σπίτι κι ας με ξεγράψουν τα ρεμάλια απ’ αρχηγό
Γιατί άν βγω θα προκύψει κανά μπλέξιμο κι ένας Θεός ξέρει που θα κοιμηθώ

Η εισβολή που δεχόμαστε είναι από την εργασία μας και δυστυχώς δεν χρειάζονται ιδιαίτερες επεξηγήσεις.

Η συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων, ανεξαρτήτως ιεραρχίας, ωραρίου και τόπου εργασίας, δεν παύουν ποτέ να είναι συνδεδεμένοι με την εργασία τους.

Μέσω της ψηφιακής τεχνολογίας, ο σύγχρονος εργαζόμενος δεν σταματά ποτέ να λαμβάνει ηλεκτρονικά μηνύματα γεμάτα υποχρεώσεις και εκκρεμότητες σχετικές με την εργασία του.

Όπως αναφέρει και η πλειοψηφία του Ευρωκοινοβουλίου που ενέκρινε χθες το «δικαίωμα στην αποσύνδεση», η χρήση ψηφιακών εργαλείων στο πλαίσιο της εργασίας έχει διαμορφώσει μια κουλτούρα «διαρκούς παρουσίας και μόνιμης επιφυλακής» των εργαζομένων, που όπως φαντάζεται κανείς μόνο ωφέλιμη δεν είναι για την προσωπική τους ζωή και την ψυχική τους υγεία.

«Δικαίωμα στην αποσύνδεση» σημαίνει, τις ώρες που δεν έργάζεσαι, να μπορείς άφοβα να μην απαντάς στις τηλεφωνικές κλήσεις,  τις βιντεοκλήσεις και τα ηλεκτρονικά μηνύματα που έρχονται από την εργασία σου.

Να μπορείς, σε μη εργάσιμες ώρες και μέρες, να κλείνεις τις ηλεκτρονικές συσκευές σου, χωρίς να φοβάσαι ότι αυτό θα εκληφθεί από τους συναδέρφους και τους προϊσταμένους σου ως αδιαφορία για την εργασία σου.

Κάποτε η ευχή «καλό ρεπό» ή «καλό Σαββατοκύριακο» είχε νόημα, πολύ απλά γιατί για ένα ή δύο εικοσιτετράωρα, χανόταν κάθε επαφή μεταξύ εργασιακού περιβάλλοντος και εργαζομένων.

Πλέον, ακόμα και όταν βγαίνουμε από την τουαλέτα, στην σπάνια περίπτωση που δεν το έχουμε πάρει κι εκεί μαζί μας, τσεκάρουμε το κινητό μας, μήπως και λάβαμε κάποιο μήνημα ή κλήση από τη δουλειά.

Όπως έγραψε και ο Λουκιανός Κηλαήδόνης, το 1978, πολύ πριν αποφασίσει δηλαδή ν’ αράξει σπίτι και να κοιτάζει το τηλέφωνο και να μην απαντά:

Κι όμως κατά βάθος κάπου υπάρχει λάθος
Κάπου την έχουμε πατήσει κι οι δυο