Σήφης Βαλυράκης : Η αντίσταση, τα καταναγκαστικά έργα στην Αλβανία και η πολιτική δράση του

Νεκρός βρέθηκε αργά το απόγευμα της Κυριακής ο πρώην υπουργός Σήφης Βαλυράκης, ο οποίος αγνοείτο ενώ είχε πάει βόλτα με το σκάφος του στον Ευβοϊκό.

Το ιστορικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ έμεινε γνωστό για την αντιστασιακή του δράση, για τις οποίες εκδιώχθηκε από το καθεστώς της 21ης Απριλίου.

Γεννημένος στα Χανιά, το 1943, από πατέρα αξιωματικό, ο Σήφης Βαλυράκης σπούδασε ηλεκτρονικός μηχανικός στη Γερμανία και τη Σουηδία, με ειδίκευση στους βιομηχανικούς αυτοματισμούς. Μιλούσε αγγλικά, γερμανικά και σουηδικά.

Η αντι-χουντική αντίσταση

Επί τρία χρόνια ήταν καταζητούμενος από το χουντικό καθεστώς για βομβιστικές επιθέσεις. Το 1971 συλλαμβάνεται και βασανίζεται στο ΕΑΤ-ΕΣΑ.

Κατάφερε ωστόσο να αποδράσει κόβοντας τα κάγκελα του κελιού του και μετά προκάλεσε βραχυκύκλωμα στο ηλεκτρικό δίκτυο των φυλακών.

Λίγο μετά όμως κατέληξε ξανά στις φυλακές, καθώς το τραίνο στο οποίο ανέβηκε με σκοπό να φτάσει στη Γιουγκοσλαβία, σταμάτησε για ανεφοδιασμό στα σύνορα με αποτέλεσμα να εντοπιστεί. Αυτή τη φορά βρέθηκε στις φυλακές Κέρκυρας.

Τελικά, επιχείρησε επιτυχώς να αποδράσει με προορισμό αυτή τη φορά την Αλβανία, όπου έφτασε κολυμπώντας.

Δεν κατάφερε ωστόσο να πείσει τον Ενβέρ Χότζα για τους λόγους που βρέθηκε στη γειτονική χώρα, ο οποίος θεώρησε πως ήταν Έλληνας κατάσκοπος της χούντας, με αποτέλεσμα να του επιβάλλει ποινή τριών ετών σε καταναγκαστικά έργα στο στρατόπεδο του Φίερι.

Για καλή του τύχη ο Ανδρέας Παπανδρέου κινητοποίησε τις επαφές του με το διεθνές Μαοϊκό και φιλοκινεζικό κίνημα για να τον σώσει και έτσι αφέθηκε ελεύθερος.

Η πολιτική του δράση

Το 1977 εκλέγεται για πρώτη φορά με το ΠΑΣΟΚ ως βουλευτής Χανίων.

Διετέλεσε Υφυπουργός Μεταφορών και Επικοινωνιών (Οκτώβριος 1981 – Νοέμβριος 1984), Υφυπουργός Πολιτισμού με αρμοδιότητα τον Αθλητισμό (Ιούλιος 1985 – Ιούνιος 1988), Υφυπουργός Δημόσιας Τάξης (Ιούνιος 1988 – Ιούλιος 1989 και Ιούλιος 1994 – Μάρτιος 1995) και Υπουργός Δημόσιας Τάξης (Μάρτιος 1995 – Ιανουάριος 1996).

Στο στόχαστρο των αμερικανικών αρχών

Το 2009 κρατήθηκε επί αρκετές ώρες στο αεροδρόμιο της Νέας Υόρκης, από τις αμερικανικές Αρχές, μετά την ανάκληση, ενόσω βρισκόταν εν πτήση προς τις ΗΠΑ, της βίζας που του είχε χορηγηθεί.

Το ΠΑΣΟΚ, δια στόματος Γιώργου Παπακωνσταντίνου, κατήγγειλε «με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο» την ενέργεια αυτή των αμερικανικών Αρχών και ζήτησε από το υπουργείο Εξωτερικών να διασφαλίσει ότι παρόμοια περιστατικά δεν θα επαναληφθούν.

Στην ανακοίνωσή του, ο εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ Γιώργος Παπακωνσταντίνου ανέφερε ότι ο Σήφης Βαλυράκης «κρατήθηκε επί αρκετές ώρες από τις αμερικανικές Αρχές κατά την άφιξή του στο αεροδρόμιο της Νέας Υόρκης».

» Η απαράδεκτη αυτή ενέργεια με δικαιολογία την ανάκληση – ενόσω βρισκόταν εν πτήση προς τις ΗΠΑ – της πολυετούς βίζας (έως το 2011) που είχε χορηγηθεί στον κ. Βαλυράκη, δημιουργεί εύλογα ερωτηματικά και επαναφέρει στο προσκήνιο το ζήτημα της κατάργησης της βίζας για τις μετακινήσεις Ελλήνων στις ΗΠΑ, αλλά και για τα «κριτήρια» με τα οποία λαμβάνονται αποφάσεις για την είσοδο Ελλήνων στις ΗΠΑ».

Τελικά, επιτράπηκε για το κ. Βαλυράκη η είσοδος στις ΗΠΑ «μετά από πολύωρη ταλαιπωρία και την ενεργοποίηση ευτελιστικών διαδικασιών για έναν Έλληνα πολίτη και πρώην υπουργό Ελληνικής κυβέρνησης», αναφέρει η ανακοίνωση του ΠΑΣΟΚ.

Το ΠΑΣΟΚ κατήγγειλε «με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο την ενέργεια αυτή των αμερικανικών Αρχών και ζητά από το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών να διασφαλίσει ότι παρόμοια περιστατικά δεν θα επαναληφθούν. Ελπίζουμε ότι η νέα κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών θα καταδικάσει και θα εξαλείψει παρόμοια φαινόμενα».

Το συγκλονιστικό άρθρο του

Η αντιστασιακή δράση του Σήφη Βαλυράκη ήταν αναπόσπαστο κομμάτι από τη ζωή του.

Σε άρθρο του το 2018 περιέγραφε εν ολίγοις τη ζωή του, τα χρόνια την περίοδο της δικτατορίας, την βαριά καταδίκη του, την απόδρασή του.

Ηλιόλουστη μέρα του Απρίλη, χαρά θεού στην Φλωρεντία. Στην Piazza Della Signoria, μπροστά στο μπρούτζινο άγαλμα του Τσελίνι, που αναπαριστά τον μυθικό Περσέα να κρατά ψηλά το κομμένο κεφάλι της Μέδουσας, απολαμβάνω τον καφέ μου. Ανακαλώ στην μνήμη τα περασμένα και προβληματίζομαι για τα μελλούμενα.

Θυμάμαι την 21 Απριλίου του 1967 στην Ελλάδα, το ξενοκίνητο πραξικόπημα των συνταγματαρχών. Θυμάμαι την αντίσταση κατά της στρατιωτικής δικτατορίας, την σύλληψη μου από την ασφάλεια, την απομόνωση, την «ανάκριση», την πολύμηνη «περιποίηση» από την περιβόητη στρατιωτική αστυνομία στο ΕΑΤ – ΕΣΣΑ, την βαριά καταδίκη μου από το έκτακτο στρατοδικείο, την φυλακή.

Θυμάμαι την απόδραση μου από τις φυλακές της Κέρκυρας την νύκτα 19 Μαΐου 1971,τον τραυματισμό στο πέσιμο από το πανύψηλο εξωτερικό τοίχο της φυλακής, του συντρόφου μου Μπάμπη Γεωργακάκη, από την Κοξαρέ του Ρεθύμνου. Θυμάμαι το νυκτερινό πέρασμα στα παγωμένα ρεύματα, κολυμπώντας στο στενό από την Κέρκυρα στην Αλβανία, την σύλληψη μου από την συνοριακή περίπολο των Αλβανών στρατιωτών.

Δεν μπορώ να ξεχάσω την τρίχρονη καταδίκη μου από «λαϊκό δικαστήριο» στους Άγιους Σαράντα για τη παραβίαση των αλβανικών συνόρων, τους 18 μήνες στο «σταλινικό» στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας της Αλβανίας στο Fierι (περιγραφή Σολζενίτσιν στο βιβλίο του «Μια ημέρα του Ιβάν Ντενίσοβιτς»). Δεν ξεχνώ τον πόνο της πείνας, το ψωμί με πριονίδι, τον πόνο του κρύου βουτηγμένοι στην λάσπη του χειμώνα, την αφόρητη ζέστη κάτω από τη κυματοειδή αμιαντοσανίδα της σκεπής του αλβανικού στρατοπέδου το καλοκαίρι, τα ζωύφια που έστηναν χορό στην ανιπλυσιά μας.

Νοέμβριος 1973, στα μεγάφωνα προπαγάνδας του Emver Hotza χλιαρή αναφορά, ταραχές στο πολυτεχνείο στην Αθήνα, υπάρχουν νεκροί και τραυματίες. Αλλαγή φρουράς στην Αθήνα, πέφτει ο δικτάτορας συνταγματάρχης Παπαδόπουλος. Έρχεται ο Δικτάτορας ταξίαρχος Ιωαννίδης. Θεαματική αλλαγή στην συμπεριφορά των Αλβανών. Ο ίδιος αυτοπροσώπως, ο διοικητής του στρατοπέδου με καλεί στο γραφείο του! Μου ανακοινώνει «επισήμως» πως η Αλβανική Βουλή (kouventipopulor) μου χαρίζει το υπόλοιπο της ποινής μου, με διαβεβαιώνει ότι ελευθερώνομαι, ούτε αυτός το πίστευε!

Με «εξαφανίζουν» στο πουθενά, με παχαίνουν με υπερσίτιση, με ντύνουν με κουστούμι «μιας χρήσης» και με φορτώνουν«cargo» με απόλυτη μυστικότητα, την τελευταία στιγμή στο μικρό ελικοφόρο UPI χωρίς ταξιδιωτικά έγγραφα, με ένα πεντοδόλαρο στο χέρι και «τράνζιτ» στο αεροδρόμιο της Ρώμης, Fumitsino.

Ήμουν ελεύθερος, δεν μπορούσα να το πιστέψω. Από το αεροδρόμιο της Ρώμης επικοινωνώ με τη Στοκχόλμη, την έδρα μου και η είδηση της απελευθέρωσης μου γίνεται γνωστή στους συναγωνιστές μου.

Οι καραμπινιέροι με φιλοξενούν στο τμήμα ασφαλείας του Fumitsino, μεταφέροντας μου το καλωσόρισμα και τις ευχές του προέδρου της Ιταλικής Δημοκρατίας. Ο Αλέκος Παναγούλης με την Οριάνα Φαλάτσι με βρίσκουν πρώτοι λίγο μετά τα μεσάνυχτα, αγκαλιές και φιλιά, «μου θυμίζεις μυρωδιά φυλακής» μου λέει ο Αλέκος.

Το πρωί, με ειδική άδεια της Ιταλικής κυβέρνησης, με βγάζει από το αεροδρόμιο η Αμαλία Φλέμινγκ. Η Αμαλία με φιλοξενεί στο σπίτι της στη Ρώμη με λίγες από τις γάτες της. Ο μουσμούσης της είχε μήνη αιχμάλωτος στην Αθήνα.

Η συνάντηση μου με τον ενθουσιώδη Ανδρέα Παπανδρέου, στη σκιά του Περσέα να κραδαίνει το κομμένο κεφάλι της Μέδουσας, ολοκληρώνει τα καλωσορίσματα. Υπήρχε δουλειά να γίνει, το αντιδικτατορικό κίνημα, ο αγώνας για την δημοκρατία δεν περιμένει, οφείλαμε να ξανακερδίσουμε την χώρα μας.

Σήμερα βρισκόμαστε αντιμέτωποι με νέες απειλές, νέες προκλήσεις και νέα ζητήματα. Η περιοχή μας ανακατατάσσεται, μπαίνουν άλλα πιεστικά δεδομένα, τα Εθνικά μας Θέματα, οι δανειστές, η μειωμένη κυριαρχία, τα δημοσιονομικά και θεσμικά ελλείμματα, το δυσβάστακτο δημόσιο χρέος, η ανάγκη για παραγωγικές θέσεις εργασίας, η ύφεση, η φτώχεια. Η Ελλάδα, η χώρα μας βρίσκεται σε πολιορκία. Ο Περσέας καλείται να αναμετρηθεί ξανά με την Μέδουσα. Είναι απολύτως αναγκαία η Εθνική Συνεννόηση. Να ξεπεράσουμε το εγώ, να επιστρατεύσουμε το εμείς. Να ξανακερδίσουμε με νέους αγώνες και θυσίες την πατρίδα μας.