Ο αυτοσεβασμός των εθνών

«Εκατοντάδες χιλιάδες αμερικανικές σημαίες τοποθετήθηκαν στο National Mall, την τεράστια εσπλανάδα που οδηγεί από το Μνημείο Λίνκολν στο Καπιτώλιο. Το «πεδίο λαβάρων» με 191.500 σημαίες εκπροσωπεί τους πολίτες που δεν μπορούσαν να παραστούν στην ασυνήθιστη τελετή ορκωμοσίας του Τζο Μπάιντεν, λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, που έχει μολύνει μέχρι στιγμής πάνω από 23,9 εκατομμύρια Αμερικανούς και προκάλεσε τον θάνατο σχεδόν 400.000. Οι σημαίες τοποθετήθηκαν σε σειρές μπροστά από το Καπιτώλιο. Σύμφωνα με την επιτροπή διοργάνωσης, οι δέσμες φωτός αντιπροσωπεύουν τις 50 Πολιτείες των ΗΠΑ και τις αμερικανικές κτήσεις και φωταγώγησαν το National Mall επί 46 δευτερόλεπτα, προς τιμήν του 46ου προέδρου της χώρας». Υπάρχει κάτι να μάθουμε σε όλα αυτά; Ασφαλώς: ο αυτοσεβασμός των εθνών. Κάτι που, δυστυχώς, εμείς το έχουμε ξεχάσει.

Τα σύμβολα έχουν τη σημασία τους. Και η τιμή που τους αποτίουν οι λαοί και τα κράτη, επίσης. Ας σκεφτεί λοιπόν κάποιος: γιατί η απάντηση των Αμερικανών, των Γάλλων, των Αγγλων, ακόμα και των Γερμανών στις μεγάλες κρίσεις είναι πάντοτε τα εθνικά σύμβολά τους; Γιατί ο Μπάιντεν απαντάει στον δεξιό πολιτικό εξτρεμισμό που χτύπησε τις Ηνωμένες Πολιτείες με το εθνικό σύμβολο και όχι με οτιδήποτε άλλο; Γιατί μία μεγάλη ποπ σταρ τραγουδά τον εθνικό ύμνο; Γιατί η αμερικανική κοινωνία παίρνει δύναμη από αυτά σε δύσκολες στιγμές; Γιατί σε αυτό ακουμπάει όχι μόνον το αίτημα εθνικού αυτοσεβασμού αλλά και το αίτημα για δημοκρατία; Γιατί φτάνουν στο σημείο να αντικαθιστούν έναν προς έναν 200.000 ανθρώπους που κανονικά θα βρίσκονταν εκεί στην ορκωμοσία, με 200.000 σημαίες προσεκτικά τοποθετημένες στις θέσεις που εκείνοι θα είχαν; Και αφού τα αναρωτηθεί αυτά, ας σκεφτεί ακόμα: τι θα γινόταν εδώ αν ένας πολιτικός ηγέτης έκανε τέτοια χρήση της ελληνικής σημαίας, του ελληνικού εθνικού συμβόλου; Θα τον έλεγαν ακροδεξιό, φασίστα, θα τον έλουζαν με ό,τι επίθετο απαξίας μπορεί και δεν μπορεί να φανταστεί κανείς. Και τι θα γινόταν αν σε μία ορκωμοσία χτυπούσαν, όπως προχθές στην Ουάσιγκτον, 400 φορές οι καμπάνες; Ή αν το πυροβολικό έριχνε τους αντίστοιχους 46 κανονιοβολισμούς;

Ενα έθνος για να ζήσει, πρέπει να το θέλει. Και όταν το θέλει, πρέπει να το δείχνει. Και στον εαυτό του και στους άλλους. Πρέπει να θυμίζει ότι έχει νόημα. Και ότι το νόημα είναι πως μέσα σε αυτή την εθνική συγκρότηση βρίσκει την ελευθερία. Τη συλλογική για όλους αλλά και την ατομική για τον καθέναν ξεχωριστά. Δεν μπορεί να λείπει ούτε η μία, ούτε η άλλη. Και κυρίως δεν νοείται να έρχονται σε σύγκρουση. Η μεγάλη τραγωδία της σύγχρονης Ελλάδας υπήρξε αυτή ακριβώς: ότι οι δύο θεμελιώδεις έννοιες βρέθηκαν σε μεταξύ τους πόλεμο. Από τη μία πλευρά η πατρίδα και από την άλλη η δημοκρατία. Αυτό είναι και το βαθύτερο νόημα όχι μόνον των εμφύλιων συγκρούσεων, αλλά και των εποχών που τις ακολούθησαν. Δεν γίνεται να ζήσει ομαλά ένας λαός όταν οι δύο αυτοί πυλώνες βρίσκονται σε διαμάχη. Αυτό ακριβώς πλήρωσε η Ελλάδα επί χρόνια.

Κάποτε, έρχεται η στιγμή που το παρελθόν πρέπει να αφομοιώνεται. Οχι να ξεχνιέται, ούτε να κρύβεται, ή να αλλοιώνεται και να ωραιοποιείται. Αλλά να αφομοιώνεται. Οχι να κρέμεται σαν φάντασμα πάνω από το μέλλον ενός λαού και ενός τόπου, που οφείλει να τιμά τα σύμβολά του και να στηρίζεται σε αυτά, όπως ορθώς έπραξε ο Μπάιντεν – κάτι που εδώ επίσης όλοι (και ορθώς) θαύμασαν. Ας το κάνουμε λοιπόν επιτέλους και εμείς. Με το δικό μας σύμβολο. Υπάρχει λόγος και ανάγκη γι’ αυτό: ο αυτοσεβασμός.