Πώς θα ανεβάσει ρολά η οικονομία

Με την επανεκκίνηση του λιανεμπορίου έγινε το πρώτο βήμα. Η οικονομία αρχίζει σιγά σιγά να ανεβάζει ρολά μετά το δεύτερο lockdown στο οποίο μπήκε η χώρα στις 7 Νοεμβρίου 2020. Τα επόμενα βήματα θα είναι πιο δύσκολα. Απαιτούν προσεκτικό σχεδιασμό για να μην ξεφύγει η κατάσταση στο υγειονομικό μέτωπο, να αποφευχθεί ένα ακόμη κύμα πανδημίας και ένα ακόμη lockdown. Το κλειδί που θα ξεκλειδώνει σταδιακά την οικονομία το κρατούν οι λοιμωξιολόγοι, ενώ όσο αυξάνονται οι εμβολιασμοί η οικονομία θα επιστρέφει στη νέα κανονικότητα με την κυβέρνηση να έχει στραμμένο το βλέμμα της στο καλοκαίρι και στο στοίχημα του τουρισμού.

Ο κυβερνητικός σχεδιασμός των επόμενων εβδομάδων περιλαμβάνει το άνοιγμα των χιονοδρομικών κέντρων μόνο για χιονοδρομίες και με κλειστά σαλέ προκειμένου να μη χαθεί οριστικά η χειμερινή σεζόν, επαναλειτουργία της εστίασης με τραπεζάκια έξω και θερμαντικά σώματα μετά τις 15 Φεβρουαρίου, τη λειτουργία όσο το δυνατόν περισσότερων οικονομικών δραστηριοτήτων με ραντεβού, άνοιγμα των πρακτορείων του ΟΠΑΠ με πολύ αυστηρά περιοριστικά μέτρα. Οσο θα ανοίγει η οικονομία θα αποσύρονται σταδιακά τα οριζόντια μέτρα στήριξης  των επιχειρήσεων, των εργαζομένων και των νοικοκυριών με αποτέλεσμα να ελαφρύνεται ο λογαριασμός του προϋπολογισμού. Η επαναλειτουργία του λιανεμπορίου μειώνει στο μισό το μηνιαίο βάρος για τον προϋπολογισμό. Τα 3 δισ. ευρώ που κοστίζει στην οικονομία ένας μήνας lockdown περιορίζονται σε 1,5 δισ. ευρώ, κόστος το οποίο κρίνεται «ανεκτό» μέχρι τον Μάρτιο – Απρίλιο όταν το βασικό σενάριο του υπουργείου Οικονομικών προβλέπει πλήρη υποκατάσταση των μέτρων στήριξης από μέτρα ανάκαμψης.

Τη σκυτάλη των οριζόντιων μέτρων στήριξης θα αρχίζουν να παίρνουν τότε τα στοχευμένα μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων προκειμένου να σταθούν στα πόδια τους και να ανακάμψουν. Το νέο πακέτο περιλαμβάνει παροχή φθηνής ρευστότητας και επιδοτήσεις, φοροαπαλλαγές, κάλυψη πάγιων δαπανών, νέες φορολογικές ρυθμίσεις με βάση πλέγμα αντικειμενικών κριτηρίων για το οικονομικό προφίλ των εταιρειών και τη συμβολή τους στην απασχόληση.

Στα βασικά συστατικά του νέου μείγματος των παρεμβάσεων ενσωματώνονται η επέκταση της απαλλαγής από τα ενοίκια και μετά τον Φεβρουάριο, η επιδότηση των ασφαλιστικών εισφορών και η παράταση του μειωμένου ΦΠΑ.

Ο σχεδιασμός για τα επόμενα βήματα στην οικονομία κινείται σε δύο άξονες:

• Τη σταδιακή απόσυρση των μέτρων στήριξης για τους κλάδους που ανοίγουν όπως το λιανεμπόριο και
• τη μετάβαση σε ένα νέο μοντέλο παρεμβάσεων σε συγκεκριμένους τομείς που εξακολουθούν να δέχονται ισχυρά πλήγματα από την επέλαση του ιού προκειμένου να σταθούν στα πόδια τους και να μπουν σε τροχιά επανεκκίνησης.

Στελέχη του υπουργείου Οικονομικών τονίζουν ότι στην πρώτη γραμμή ενδιαφέροντος βρίσκονται ο τουρισμός και η εστίαση, που όπως όλα δείχνουν θα παραμείνουν για μεγάλο διάστημα ακόμα σε «καραντίνα», πράγμα που θα επιδεινώσει την οικονομική τους στενότητα και θα θέσει χιλιάδες επιχειρήσεις στη ζώνη υψηλού κινδύνου για λουκέτο και μαζικές απολύσεις.

Τα μέτρα στήριξης

To επόμενο βήμα των πιο στοχευμένων μέτρων για τις επιχειρήσεις συνδέεται με το μεγάλο «μειονέκτημα» της κυβέρνησης για το 2021, καθώς έχοντας δώσει ήδη στην οικονομία 24 δισ. ευρώ τα δημοσιονομικά περιθώρια είναι πιο στενά. Είναι πλέον σχεδόν δεδομένο ότι τα 7,5 δισ. ευρώ που έχουν προβλεφθεί για τον προϋπολογισμό του 2021 δεν θα επαρκέσουν. Οπότε η λύση είναι η στροφή σε πιο στοχευμένα μέτρα. Μέχρι το τέλος του μήνα το υπουργείο Οικονομικών θα έχει στα χέρια του τα στοιχεία για την πτώση του τζίρου ανά εταιρεία και ανά περίοδο για το σύνολο του 2020. Οπότε θα μπορεί να τεθούν σε εφαρμογή εξατομικευμένα εργαλεία στήριξης.

Αν και το σχέδιο δράσης για τη διάσωση και την ανάκαμψη των κλάδων που αργούν ακόμα να δουν φως στο τούνελ της πανδημίας δεν έχει ακόμα κλειδώσει, τα σενάρια προβλέπουν μεταξύ άλλων:

1. Πλήρη απαλλαγή από την καταβολή του ενοικίου τον Μάρτιο και ανάλογα με την πορεία της πανδημίας και τους επόμενους μήνες. Το μέτρο θα ισχύσει για τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο και αφορά όλες τις επιχειρήσεις που ήταν κλειστές με κρατική εντολή έως τις 15 Ιανουαρίου. Το Δημόσιο θα συνεχίσει να αποζημιώνει τους ιδιοκτήτες ακινήτων πληρώνοντας το 80% του συνολικού ενοικίου.
2. Παράταση του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ 13% μετά τον Απρίλιο που λήγει το ισχύον καθεστώς και ενδεχομένως μέχρι το τέλος του έτους. Επισημαίνεται ότι με βάση το ισχύον καθεστώς ΦΠΑ 13% στον τουρισμό ισχύει για τιμολόγιο διαµονής µε πρωινό ή με ημιδιατροφή. Για τη διαµονή µε πλήρη διατροφή μόνο το 5% της ενιαίας τιµής υπάγεται στον κανονικό συντελεστή ΦΠΑ 24% και το υπόλοιπο 95% επιβαρύνεται με 13%, ενώ για τη διαµονή µε το σύστηµα all inclusive στο 90% της ενιαίας τιµής επιβάλλεται ΦΠΑ με μειωμένο συντελεστή 13%. Για την εστίαση ο μειωμένος ΦΠΑ 13% αφορά τον καφέ, τα ροφήματα (τσάι, σοκολάτα κ.λπ.) και τα μη αλκοολούχα ποτά που σερβίρονται από επιχειρήσεις μαζικής εστίασης. Η μετάταξη του ΦΠΑ στον συντελεστή 6% όπως ζητούν οι φορείς απορρίπτεται από το υπουργείο Οικονομικών, καθώς απαιτεί ειδική άδεια από την ΕΕ και σύμφωνη γνώμη των θεσμών οι οποίοι είναι αρνητικοί σε μια τέτοια ρύθμιση.
3. Επιδότηση έως και 100% των ασφαλιστικών εισφορών μετά τη λήξη των αναστολών συμβάσεων και των ειδικών επιδομάτων με στόχο τη διατήρηση των θέσεων εργασίας.
4. Ενίσχυση της ρευστότητας μέσω της επιστρεπτέας προκαταβολής 6, ύψους 700 εκατ. ευρώ, που αναμένεται να ενεργοποιηθεί τον Μάρτιο. Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Οικονομικών το μεγαλύτερο ποσό από τον νέο κύκλο των φθηνών κρατικών δανείων θα διοχετευθεί στον τουρισμό και την εστίαση και οι πληρωμές θα γίνουν με διαδικασίες εξπρές. Επίσης εξετάζεται η αναδρομική διαγραφή του 50% των ενισχύσεων που δόθηκαν μέσα από τους τρεις πρώτους κύκλους της επιστρεπτέας για τις επιχειρήσεις και τους επαγγελματίες που έχουν χτυπηθεί περισσότερο από την κρίση της πανδημίας.
5. Επιδότηση των δόσεων επιχειρηματικών δανείων με διάρκεια 9 μήνες στο πλαίσιο του προγράμματος «Γέφυρα 2» το οποίο αναμένεται να ενεργοποιηθεί μετά τον Απρίλιο.
6. Μείωση έως και 100% της προκαταβολής φόρου εισοδήματος για τις επιχειρήσεις και τους επαγγελματίες που κατάφεραν το 2020 εν μέσω πανδημίας να εμφανίσουν κέρδη.
7. Ευνοϊκές ρυθμίσεις οφειλών από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές. Στο υπουργείο Οικονομικών εξετάζεται και αναμένεται να κλειδώσει τον Απρίλιο ένα βελτιωμένο σχέδιο για την εξόφληση των χρεών της πανδημίας σε πολλές και μικρές δόσεις που, υπό προϋποθέσεις, θα μπορούσαν να φθάσουν τις 120. Το θέμα αυτό αναμένεται να βρεθεί στο τραπέζι των τηλεδιασκέψεων που θα έχει την ερχόμενη εβδομάδα το οικονομικό επιτελείο με τους επικεφαλής των θεσμών στο πλαίσιο της 9ης μεταμνημονιακής αξιολόγησης.
8. Ειδικά προγράμματα χρηματοδότησης από τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ.