Κολχικίνη : Φάρμακο από την αρχαιότητα στη μάχη κατά του κοροναϊού

Γράφει ο Γεράσιμος Σιάσος*

Η κολχικίνη είναι ένα φάρμακο γνωστό από την αρχαιότητα. Στον αιώνα μας χρησιμοποιείται σε χιλιάδες ασθενείς με ασφάλεια στα πλαίσια νοσημάτων όπως η ουρική αρθρίτιδα, ο μεσογειακός πυρετός, η περικαρδίτιδα. Την τελευταία δεκαετία έχει χορηγηθεί σε περισσότερους από 20.000 ασθενείς στα πλαίσια κλινικών μελετών συμπεριλαμβανομένων μελετών για την COVID-19.

Η πρώτη μελέτη για τη χρήση της κολχικίνης στη νόσο COVID-19 ήρθε από την πατρίδα μας το προηγούμενο καλοκαίρι. Ήταν η μελέτη GRECCO-19 σχεδιάστηκε και εκπονήθηκε υπό την καθοδήγηση του Καθηγητή Σπύρου Δευτεραίου, πλαισιώθηκε από ομάδα έγκριτων καθηγητών της Ιατρικής Αθηνών όπως ο Καθηγητής και Αντιπρόεδρος της Ιατρικής Σχολής Αθηνών Γεράσιμος Σιάσος και επιβλέποντα τον Καθηγητή Χριστόδουλο Στεφανάδη καθώς και ομάδες του πανεπιστημίου Humanitas του Μιλάνου, τωνMount Sinai και Yale των ΗΠΑ. Η μελέτη αυτή περιέλαβε 105 ασθενείς, έδειξε καλύτερες πιθανότητες για βελτιωμένη κλινική έκβαση στους ασθενείς που νοσηλεύονται με COVID-19 και δημοσιεύθηκε στην οικογένεια των περιοδικών JAMA το καλοκαίρι του 2020.

H κολχικίνη απομονώθηκε από το «κολχικό το φθινοπωρινό», το οποίο απαντά και στην Ελλάδα (CC-BY 4.0)

Ακολούθησε σειρά μελετών από Ιταλία, ΗΠΑ, Κολομβία και Βραζιλία με συνολικά περίπου 881 ασθενείς. Δεδομένα που μετα-αναλύθηκαν από την ομάδα του Καθηγητή Δευτεραίουκαι δημοσιεύθηκαν στις αρχές Ιανουαρίου και μας έδωσαν μία ακόμα ισχυρή ένδειξη για τα οφέλη της κολχικίνης στην νόσο COVID-19.

Πλέον έχουμε στη διάθεση μας τα προκαταρκτικά αποτελέσματα της μεγαλύτερης μέχρις στιγμή στον κόσμο στο αντικείμενο μελέτης, την COLCORONA. Η μελέτη αυτή διοργανώθηκε από το Montreal Heart Institute, ενώ στη χώρα μας ενεργοποιήθηκαν κέντρα με την ευθύνη της ομάδας της GRECCO-19 σε Αττικό, Κοζάνη, Αλεξανδρούπολη, Καστοριά και Πάτρα. Στη μελέτη COLCORONA εντάχθηκαν περισσότεροι από 4000 ασθενείς. Ήταν μία διπλά τυφλή τυχαιοποιημένη κλινική μελέτη ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο. Εντάχθηκαν ασθενείς εξω-νοσοκομειακοί άνω των 40 ετών με έναν παράγοντα κινδύνου (ή άνω των 70 ετών χωρίς επιπλέον παράγοντες), το ερευνητικό φάρμακο χορηγήθηκε εντός 48 ωρών από την τεκμηρίωση της διάγνωση της COVID-19. Παρατηρήθηκε μείωση 25% στην ανάγκη για νοσηλεία, μείωση 50% στην ανάγκη για μηχανική υποστήριξη της αναπνοής και μείωση 44% στους θανάτους.

Επιπλέον η κολχικίνη συνεχίζει να μελετάται σε σειρά μελετών ανά τον κόσμο με σημαντικότερη τη μελέτη RECOVERY στο Ηνωμένο Βασίλειο που έχει ήδη εντάξει στο σκέλος της κολχικίνης περισσότερους από 5000 ασθενείς και μελετά νοσηλευόμενους ασθενείς σε 176 νοσοκομεία.

Βάσει των δεδομένων αυτών συνεδρίασε η επιτροπή λοιμωξιολόγων και τροποποίησε τον θεραπευτικό αλγόριθμο στη χώρα μας.

*Ο Γεράσιμος Σιάσος είναι καθηγητής Καρδιολογίας και αντιπρόεδρος της Ιατρικής Σχολής Αθηνών