Οι 100 ημέρες του Μπάιντεν άρχισαν με «ξήλωμα» του Τραμπ

Εκατό ημέρες. Λέγεται πως οι δύο αυτές λέξεις εισήλθαν την τελευταία στιγμή, σαν αυτοσχεδιασμός, στην προεδρική ομιλία που μεταφέρθηκε από τα ραδιοφωνικά κύματα στις τέσσερις γωνιές των ΗΠΑ στις 24 Ιουλίου του 1933: εν μέσω Μεγάλης Υφεσης, ο Φραγκλίνος Ρούζβελτ μίλησε για τις «εκατό ημέρες που αφιερώθηκαν στην εκκίνηση των τροχών του New Deal». Την επομένη, ο Τύπος έκανε τα λόγια του πρωτοσέλιδο. Γεννήθηκε έτσι ένας μύθος, και ένα τελετουργικό που θέλει κάθε αμερικανό πρόεδρο να εξηγεί, στις αρχές της θητείας του, πώς θα τα αλλάξει όλα μέσα σε «εκατό ημέρες». Αν και, κρίνοντας από το μπαράζ των προεδρικών διαταγμάτων, των μνημονίων και των διακηρύξεων που έχουν ήδη υπογραφεί από το μεσημέρι της Τετάρτης, μετά την ορκωμοσία του στο Καπιτώλιο, ο Τζο Μπάιντεν μοιάζει αποφασισμένος να ξηλώσει το κληροδότημα του Ντόναλντ Τραμπ στο ένα δέκατο αυτού του χρόνου.

Τις προτεραιότητές του, ο 46ος πρόεδρος των ΗΠΑ τις είχε ήδη αναλύσει προεκλογικά, τις επανέλαβε και σε αυτή τη σπουδαία ομιλία με την οποία σηματοδότησε τη μετάβαση της εξουσίας όχι απλώς από το ένα κόμμα στο άλλο, αλλά από μία ολόκληρη πραγματικότητα σε μία άλλη, από έναν πρόεδρο ακραία πολωτικό σε έναν πρόεδρο απόλυτα ενωτικό: «Η μάχη για τον έλεγχο του ιού. Η μάχη για την οικοδόμηση ευημερίας. Η μάχη για τη διασφάλιση της υγειονομικής περίθαλψης της οικογένειάς σας. Η μάχη για την επίτευξη φυλετικής δικαιοσύνης και εκρίζωσης του συστημικού ρατσισμού σε αυτή τη χώρα. Η μάχη για τη διάσωση του κλίματος. Η μάχη για την αποκατάσταση της αξιοπρέπειας, την υπεράσπιση της δημοκρατίας και μία δίκαιη ευκαιρία για όλους σε αυτή τη χώρα».

Δεν σταματά να υπογράφει

Μόλις λίγες ώρες αργότερα, ο Τζο Μπάιντεν είχε ήδη υπογράψει 17 προεδρικά διατάγματα, για την υποχρεωτική χρήση μάσκας στα ομοσπονδιακά κτίρια, για την αποκατάσταση των σχέσεων των ΗΠΑ με τον ΠΟΥ, για την παράταση του μορατόριουμ στις εξώσεις και την αποπληρωμή των ομοσπονδιακών φοιτητικών δανείων, για την ακύρωση του «Muslim ban» και την αναστολή των εργασιών ανοικοδόμησης του Τείχους της ντροπής του Τραμπ στα σύνορα με το Μεξικό, για την επιστροφή των ΗΠΑ στη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα… Επιπλέον 10 προεδρικά διατάγματα, όλα με στόχο τη χαλιναγώγηση του ιού που έχει ήδη στοιχίσει σχεδόν 420.000 ζωές στις ΗΠΑ, υπογράφηκαν την Πέμπτη. Το ξεκαθάρισε άλλωστε και η ομογενής Τζεν Ψάκι κατά το πρώτο briefing των δημοσιογράφων στον Λευκό Οίκο: «Το ζήτημα με το οποίο ξυπνά κάθε μέρα ο πρόεδρος Μπάιντεν είναι η καταπολέμηση της πανδημίας. Το ζήτημα με το οποίο κοιμάται κάθε βράδυ είναι ο έλεγχος της πανδημίας». Και ο στόχος είναι φιλόδοξος: 100 εκατομμύρια εμβολιασμοί στη διάρκεια των 100 πρώτων ημερών της θητείας του.

Ο προκάτοχός του, τον οποίο ο Μπάιντεν δεν κατονόμασε ούτε μία φορά στη διάρκεια της πρώτης προεδρικής του ομιλίας, είχε υποσχεθεί να χορηγηθούν από την έναρξη της εκστρατείας εμβολιασμού κατά του Covid-19, στα μέσα Δεκεμβρίου, μέχρι το τέλος του 2020 συνολικά 20 εκατομμύρια δόσεις. Στην πραγματικότητα, μέχρι και την ορκωμοσία της Τετάρτης, είχαν χορηγηθεί στις ΗΠΑ μόλις 16,5 εκατομμύρια δόσεις.

Η διόρθωση

Μία «θλιβερή αποτυχία» την οποία ο νέος πρόεδρος σκοπεύει να διορθώσει καλώντας την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Διαχείρισης Καταστάσεων Εκτακτης Ανάγκης (Fema) να δημιουργήσει δεκάδες κέντρα εμβολιασμού κοντά σε σχολεία, γυμναστήρια και στάδια. Kινητές κλινικές θα αναπτυχθούν στις απομονωμένες ζώνες. Επιπλέον 100.000 υγειονομικοί θα κινητοποιηθούν.

Η χρηματοδότηση της στρατηγικής αυτής αποτελεί ένα κομμάτι του κολοσσιαίου σχεδίου διάσωσης του 1,9 τρισ. δολαρίων που έχει ήδη προαναγγελθεί. Με τίτλο «American Rescue Plan», περιλαμβάνει επίσης νέες επιταγές των 1.400 δολαρίων για τους Αμερικανούς, παροχή βοήθειας ύψους 350 δισ. στις αμερικανικές πολιτείες και την τοπική αυτοδιοίκηση, διπλασιασμό του ομοσπονδιακού κατώτατου μισθού στα 15 δολάρια, παράταση των ομοσπονδιακών επιδομάτων ανεργίας καθώς και ένα πρόγραμμα επισιτιστικής βοήθειας – γιατί σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα επίσημα στοιχεία, ένα στα επτά αμερικανικά νοικοκυριά, ένα στα πέντε νοικοκυριά ισπανόφωνων και αφροαμερικανών, δεν έχει αρκετό φαγητό, μία «τραγική» και «απαράδεκτη», για τον Μπάιντεν, κατάσταση.  Απαξ και περάσει αυτό το έκτακτο σχέδιο από το Κογκρέσο (αν δεν εξασφαλίσει τη στήριξη τουλάχιστον 10 από τους 50 Ρεπουμπλικανούς στη Γερουσία, θα αναγκαστεί να περάσει από την περίπλοκη διαδικασία της δημοσιονομικής συμφιλίωσης, που επιτρέπει την υιοθέτησή του με απλή πλειοψηφία), ο Μπάιντεν φιλοδοξεί να στραφεί προς τη μεσοπρόθεσμη ανάκαμψη της οικονομίας: ήδη από τον Φεβρουάριο, σχεδιάζει να καταθέσει στο Κογκρέσο το σχέδιο «Build Back Better», που βαδίζει ξεκάθαρα στα βήματα του New Deal του Ρούζβελτ. Στην εκδοχή που παρουσιάστηκε το καλοκαίρι, περιλαμβάνει μαζικές επενδύσεις στην αναβάθμιση των υποδομών, τις μεταφορές και την πράσινη ενέργεια, την υγεία, την εκπαίδευση και τη βιομηχανική καινοτομία: είναι και αυτό ένα από τα όπλα που σκοπεύει να επιστρατεύσει ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ κατά της φυλετικής ανισότητας και αδικίας, μαζί με μία αλλαγή των αστυνομικών και δικαστικών πρακτικών.

Μετανάστευση

Οπως επιβεβαιώνουν και οι υπογραφές που έχουν μπει στο Οβάλ Γραφείο τα τελευταία 24ωρα, η σκληροπυρηνική στάση του Τραμπ έναντι της μετανάστευσης είναι ένα ακόμα κομμάτι της προεδρίας του που εννοεί να αποδομήσει ο Μπάιντεν -στέλνοντας ήδη στο Κογκρέσο μία ριζοσπαστική μεταρρύθμιση που ανοίγει δρόμο προς την πολιτογράφηση για τους εκατομμύρια Dreamers, τους μετανάστες που έφτασαν παιδιά στις ΗΠΑ, ενώ αποδεσμεύει παράλληλα κονδύλια για την καταπολέμηση των γενεσιουργών αιτιών της μετανάστευσης στις χώρες της κεντρικής Αμερικής. Αυτό το πολύ φιλόδοξο σχέδιο, βέβαια, κινδυνεύει να προσκρούσει στην εναντίωση του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, που έκανε μαζί με τον Τραμπ μια μεγάλη στροφή δεξιά στο μεταναστευτικό ζήτημα.

Μπορεί ο Μπάιντεν να ανέφερε συνολικά 11 φορές τη λέξη «ενότητα» ή «ενωμένος-η» στη διάρκεια της ομιλίας του στο Καπιτώλιο, καλώντας το Κογκρέσο, «Δημοκρατικούς και Ρεπουμπλικανούς εξίσου», να κάνουν μαζί του την «επιλογή της συνεργασίας», την ίδια ημέρα ωστόσο η Γερουσία επικύρωσε τον διορισμό μόλις ενός μέλους της κυβέρνησής του, έναντι επτά μελών των κυβερνήσεων Μπους και Ομπάμα και δύο μελών της κυβέρνησης Τραμπ την ημέρα της δικής τους ορκωμοσίας. Μπορεί ένα κομμάτι των Ρεπουμπλικανών να σοκαρίστηκε από την επίθεση που πραγματοποίησαν στο Καπιτώλιο δύο εβδομάδες πριν από την ορκωμοσία οπαδοί του Τραμπ, το κόμμα δεν είναι όμως διατεθειμένο να δώσει καμία περίοδο χάριτος στον νέο δημοκρατικό πρόεδρο – και η κατάσταση στη Γερουσία θα περιπλεχθεί αναπόφευκτα περαιτέρω όταν ξεκινήσει εκεί η δίκη του Τραμπ. Είναι λοιπόν υπερβολικοί, έως και άδικοι, οι τίτλοι του τύπου «Οι 100 ημέρες του Μπάιντεν προκειμένου να σώσει την Αμερική». Το έργο είναι τιτάνιο, και το χρονικό διάστημα απειροελάχιστο. Εστω κι έτσι, όμως, ένας πρώτος απολογισμός αναπόφευκτα θα γίνει στις 30 Απριλίου.