Ο παλιός κακός Αντώνης

Αν έχω καταλάβει σωστά από τα συμφραζόμενα, ο λόγος για τον οποίον ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς αποφάσισε τώρα, μία ημέρα πριν από την έναρξη των διερευνητικών, να δημοσιοποιήσει τη διαφωνία του με τη διαδικασία ήταν επειδή κρίνει ότι, με τις απόψεις του, «υπερασπίζεται τα δικαιώματα της χώρας», όπως αναφέρει εν παρόδω σε κάποιο σημείο της συνέντευξής του. Αρνούμαι να το πάρω στα σοβαρά ως αιτιολογία, για τρεις λόγους: για την επιλογή του χρόνου, για τις αντιφάσεις των θέσεων που εκφράζει και για λόγους ουσίας.

Κατ’ αρχάς, είναι το timing, όπως δεν θα έλεγε ποτέ ο Γ. Μπαμπινιώτης. Γιατί μία ημέρα πριν από την έναρξη και όχι δύο ή έστω έναν μήνα προηγουμένως; Αν ο σκοπός ήταν να βοηθήσει μια κυβέρνηση παραπλανημένη, τότε γνωστοποιώντας τις αντιρρήσεις του την τελευταία στιγμή δεν προσφέρει τίποτε. Αν υποθέσουμε, δηλαδή, ότι χάρη στη συνέντευξη Σαμαρά η κυβέρνηση αναγνώριζε το υποτιθέμενο λάθος της και ανακαλούσε αμέσως την ελληνική αντιπροσωπεία, τι θα κερδίζαμε; Μόνο την ξεφτίλα της επιπολαιότητας και τίποτε άλλο. Ούτε καν τα αεροπορικά εισιτήρια και το κόστος των κρατήσεων στο ξενοδοχείο της Κωνσταντινούπολης δεν θα γλιτώναμε.

Επειτα, είναι οι προφανείς αντιφάσεις του κειμένου. Επικαλείται το Διεθνές Δίκαιο, στρεφόμενος κατά των διερευνητικών. Ομως, την ίδια ώρα, στην ίδια συνέντευξη, προειδοποιεί ότι δεν θα ψηφίσει την κύρωση των μνημονίων συνεργασίας συμφωνιών με τη Βόρεια Μακεδονία. Στην πρώτη περίπτωση, δηλαδή, ακολουθεί το Διεθνές Δίκαιο, ενώ στη δεύτερη το αγνοεί. Υπάρχει, όμως, Διεθνές Δίκαιο a la carte, κατά το γούστο και το συμφέρον μας; Ακόμη και ο Χρύσανθος Λαζαρίδης γνωρίζει ότι τέτοιο πράγμα δεν υφίσταται. Κακώς δεν το είπε στον Αντώνη Σαμαρά και τον άφησε να εκτεθεί.

Τέλος, η ουσία των θέσεών του. Γιατί επί των ημερών της πρωθυπουργίας του συνέχιζε κανονικά τις διερευνητικές ενώ τώρα τις θεωρεί κίνδυνο; Η διαδικασία παραμένει η ίδια. Οπως δεν χάσαμε τίποτε συζητώντας με τους Τούρκους επί Σαμαρά, έτσι δεν χάνουμε και τώρα. Ωστόσο, εκείνος υποστηρίζει ότι με τις τωρινές διερευνητικές χάνουμε τις κυρώσεις. Μα οι κυρώσεις είναι το μέσον για την επίτευξη ενός σκοπού (των διερευνητικών), δεν είναι αυτοσκοπός.

Κρίνει, επίσης, ότι, σε περίπτωση σύνταξης συνυποσχετικού με την Τουρκία για την παραπομπή των διαφορών στη Χάγη, «παραιτούμεθα από αυτά που προβλέπει το Διεθνές Δίκαιο υπέρ ημών». Το επιχείρημα είναι ψευδές και παραπλανητικό. Οι προβλέψεις που εννοεί ισχύουν μόνο στη θεωρία και μέσα στο κεφάλι μας, εφόσον από την άλλη πλευρά του Αιγαίου υπάρχει μια γεωγραφική πραγματικότητα που λέγεται Τουρκία και την οποία δεν μπορούμε να αγνοήσουμε. Το Διεθνές Δίκαιο προϋποθέτει τον διάλογο, ειδάλλως το δυνάμει δεν μπορεί ποτέ να γίνει πραγματικό. Επομένως, δεν υφίσταται αληθινή επιλογή ανάμεσα σε εκείνο που θα μπορούσε να είναι και σε αυτό που μπορεί να είναι. Πρόκειται για ψευδές δίλημμα. Μπορώ, δηλαδή, εγώ να επιλέξω ανάμεσα στο επάγγελμα που ασκώ τώρα και στη σταδιοδρομία του αστροναύτη;

«Με πειρατές δεν κάνεις διάλογο», υποστηρίζει ο Σαμαράς. Και τι κάνεις με τους πειρατές, αν υποθέσουμε ότι ο χαρακτηρισμός αποδίδει την πραγματικότητα; Ιστορικά, από την εποχή του Πομπηίου, που καθάρισε την Ανατολική Μεσόγειο από τη μάστιγα των πειρατών της Καρίας, μέχρι την εποχή του Τόμας Τζέφερσον, που έστειλε τον αμερικανικό στόλο στη Λιβύη για να τακτοποιήσει την πειρατική δυναστεία των Καραμανλήδων, οι πειρατές αντιμετωπίζονται με πόλεμο. Αυτό εννοεί ο πρώην πρωθυπουργός; Και αν ναι, γιατί ντρέπεται να το πει;

Το ενδιαφέρον του Σαμαρά για τα δικαιώματα της Ελλάδος είναι το πρόσχημα που κρύβει το προσωπικό του πολιτικό συμφέρον. Η απλή αναλογική, με την οποία θα διεξαχθούν οι επόμενες εκλογές, του δίνει τη δυνατότητα να εκβιάζει. Δυστυχώς, είναι ο παλιός κακός Αντώνης, που δεν αγαπήσαμε και ποτέ δεν νοσταλγήσαμε…