Μελλοντικά εμβόλια «θα προστατεύουν από όλους τους κοροναϊούς»

Πρώτα ήταν το SARS, μετά το MERS, τώρα η Covid-19. Η ανθρωπότητα δέχεται αλλεπάλληλα πλήγματα από την οικογένεια των κοροναϊών, επιθέσεις βιοτρομοκρατίας που δεν μπορεί παρά να συνεχιστούν στο μέλλον.

Εκτός κι αν καταφέρουμε να αναπτύξουμε γενικά εμβόλια κατά των κοροναϊών, όπως υπόσχεται μελέτη που δημοσιεύεται στην κορυφαία επιθεώρηση Science.

Ερευνητές διαφόρων αμερικανικών ιδρυμάτων αναφέρουν ότι δημιούργησαν στο εργαστήριο ένα «εξουδετερωτικό αντίσωμα ευρέος φάσματος», σχεδιασμένο να χτυπά τους κοροναϊούς στη μοριακή αχίλλειο πτέρνα τους, και μάλιστα χωρίς να χάνει τη δραστικότητά του λόγω εμφάνισης μεταλλάξεων.

Αντισώματα και επίτοποι

Τα εμβόλια που έχουν εγκριθεί ως σήμερα για την αντιμετώπιση της πανδημίας αναγκάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα να παράγει αντισώματα που συνδέονται σε πολύ συγκεκριμένα σημεία του SARS-CoV-2, συνήθως στην πρωτεΐνη-ακίδα που επιτρέπει στον ιό να εισβάλλει στα κύτταρα.

Το πρόβλημα, λένε οι συντάκτες της νέας μελέτης, είναι ότι αυτά τα σημεία του ιού, γνωστά ως επίτοποι, παρουσιάζουν μεγάλες διαφοροποιήσεις μεταξύ διαφορετικών κοροναϊών, και επιπλέον μεταλλάσσονται σχετικά συχνά.

Αυτό σημαίνει δύο πράγματα: πρώτον, εμβόλια που αναπτύσσονται για έναν κοροναϊό μπορεί να μην λειτουργούν σε έναν άλλο. Και δεύτερον, τα εμβόλια μπορεί σταδιακά να χάσουν την αποτελεσματικότητά τους λόγω μεταλλάξεων στους επιτόπους-στόχους.

Η λύση που προτείνεται είναι η ανάπτυξη αντισωμάτων που επιτίθενται σε κοινές πρωτεΐνες όλων των κοροναϊών οι οποίες παρουσιάζουν χαμηλό ρυθμό εμφάνισης μεταλλάξεων.

Από τον SARS στην Covid-19

Η μεγάλη ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε ως πρώτη ύλη αντισώματα από τα Β κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος ενός ασθενή που είχε αναρρώσει από SARS στην επιδημία του 2002-3. Τα αντισώματα εμφάνιζαν «μέτρια» διασταυρούμενη αποτελεσματικότητα σε διαφορετικούς κορονοϊούς, τροποποιήθηκαν όμως στο εργαστήριο ώστε να διευρυνθεί το φάσμα δράσης.

Το πλέον δραστικό από τα αντισώματα αυτά, με την ονομασία ADG-2, διαπιστώθηκε ότι εξουδετερώνει τον SARS-CoV-2 σε καλλιέργειες κυττάρων ποντικού. Διαπιστώθηκε επίσης ότι εξουδετερώνει αποτελεσματικά κι άλλους κοροναϊούς, ανάμεσά τους δύο ιούς από νυχτερίδες.

Επιπλέον, η χορήγηση του ADG-2 σε ποντίκια που αργότερα εκτέθηκαν στον πανδημικό κοροναϊό απέτρεψε τον πολλαπλασιασμό του ιού. Ακόμα και όταν το αντίσωμα χορηγήθηκε μετά τη μόλυνση των πειραματοζώων, τα συμπτώματα ήταν πολύ ηπιότερα από το αναμενόμενο.

Τέλος, βιοχημικές και δομικές αναλύσεις επιβεβαίωσαν ότι το εξουδετερωτικό αντίσωμα συνδέεται σε μια περιοχή των κοροναϊών στην οποία σπάνια εμφανίζονται μεταλλάξεις.

Εφόσον τα ευρήματα επιβεβαιωθούν με περαιτέρω μελέτες στον άνθρωπο, το αντίσωμα ADG-2 θα μπορούσε να χορηγείται είτε προληπτικά είτε ως θεραπεία.

Και, αν όλα πάνε καλά, εμβόλια που προκαλούν την παραγωγή ADG-2 από τον ίδιο τον ανθρώπινο οργανισμό θα μπορούσαν μια μέρα να μας απαλλάξουν από τη μάστιγα των κοροναϊών.