Από τη ραδιοτηλεοπτική υψικάμινο στα λίγα ξέφωτα ανθρωπιάς

Απαράδεκτα έως απαξιωτικά τα περισσότερα προγράμματα της ελληνικής ραδιοτηλεόρασης, με εξαίρεση βέβαια τα λίγα προγράμματα, που κυρίως στην κρατική T.V. λειτουργούν ως ξέφωτα ανθρωπιάς. Μάλιστα πολλοί, με αλάνθαστη ιστορική πείρα, φτάνουν στο σημείο ν’ αναπολούν τους ιστορικούς ραδιοθαλάμους του τότε κραταιού Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας (Ε.Ι.Ρ.) που επί δεκαετίες λειτούργησε στο Ζάππειο Μέγαρο  υποδειγματικά, ως πόλος έλξης των σημαντικότερων προσωπικοτήτων της επιστήμης, των Γραμμάτων και της Τέχνης, αλλά και ως φυτώριο υποδειγματικής δημοσιογραφίας, αλλά και διάδοσης του Πολιτισμού.

Σήμερα, ατυχώς τη μερίδα του λέοντος στη ραδιοτηλεοπτική Βαβυλωνία την κατέχει και την κατασπαράσσει αλύπητα η διαφήμιση, που έχει εισχωρήσει ως ακαταπολέμητο ζιζάνιο σε όλα τα προγράμματα. Ακόμη και στα ειδησεογραφικά, χωρίς τις κυρώσεις που υποχρεούται να επιβάλλει το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ). Μη ζητάτε πολλά τεκμήρια. Αρκούν οι ανόητες και θρασύτατες διακοπές στην εκφώνηση και παρουσίαση των δελτίων ειδήσεων, χωρίς την παραμικρότερη προειδοποίηση, π.χ. με την εμβόλιμη γραπτή αναγγελία και όχι με την προειδοποίηση από τους δημοσιογράφους: «Ακολουθούν διαφημίσεις», ή «Μικρή διακοπή για διαφημίσεις» ή το ορθότερο «Συγνώμη για τη μικρή διακοπή, λόγω διαφημίσεων». Όσο για τις διαφημιστικές παρεμβολές στην προβολή κινηματογραφικών έργων, εδώ πια μιλούμε για κατακρεούργηση της Έβδομης Τέχνης, αλλά και περιφρόνηση προς τις χιλιάδες των τηλεθεατών.

Άλλα κρούσματα από τη ζούγκλα των διαφημίσεων:

– Αναγκάζονται οι ίδιοι οι δημοσιογράφοι από τη διεύθυνσή τους (;) ν’ αναγγέλλουν κληρώσεις για διαφημιζόμενες φίρμες αυτοκινήτων. Λες και τα δελτία ειδήσεων είναι πανομοιότυπα με τις λαϊκές εμποροπανηγύρεις.

– Με τη μάσκα της έμμεσης διαφήμισης ρεκλαμάρονται από κάποιους παρουσιαστές-παρουσιάστριες τουριστικά ξενοδοχεία, πολυτελή εστιατόρια ή καφέ-μπαρ κ.α. με όλες φυσικά τις επακόλουθες, αυτονόητες προνομιακές μεταχειρίσεις των έμμεσων διαφημιστών…

Η δόξα της λαιμαργίας

Σε άλλες τηλεοπτικές ξεναγήσεις, σε αξιοθέατα της Ελλάδας και του έξω κόσμου, κάποιοι «δημοφιλείς» παρουσιαστές μας ξεναγούν επί τροχάδην, ή και παπαγαλιστί στα υπαιθριακά και αστικά αξιοθέατα, αλλά κυριολεκτικά πέφτοντας με τα μούτρα και καταπίνοντας σχεδόν αμασητί πελώριες μπουκιές από τοπικά πιάτα και λιχουδιές. Με τόση λαχτάρα που είναι ν’ απορείς: «Μα καταβόθρα είναι αυτός ο τύπος»!…

Διευκρινίζω, ότι αυτής της ποιότητας τα οδοιπορικά τα συναντούμε και σε τηλεοπτικά δίκτυα του εξωτερικού. Μάλιστα κάποιος βρετανός παρουσιαστής δείχνει πανευτυχής όταν καταπίνει και αυτός αμασητί σε χώρες της Άπω Ασίας σπεσιαλιτέ με τηγανιτές ακρίδες κ.α. πτερόεντα, ακόμη και ερπετά.

Αλλά μια και μιλάμε για την τηλεοπτική κουζίνα θα ήταν παράλειψη να μη κρίνουμε όπως αρμόζει με τη δέουσα αυστηρότητα και κάποιες αντιαισθητικές πρωτοτυπίες ορισμένων αξιόλογων σεφ και των βοηθών τους.

Αξιοσημείωτες αρκετές συνταγές των φαγητών, των μεζέδων και των επιδορπίων τους. Αλλά τι τις θέλουν οι ευλογημένοι κάποιες γραφικότητες αλλά και ασυγχώρητες ακαταστασίες στον τομέα της Υγιεινής, όπως:

– Τα ολόσωμα τατουάζ που συνυπάρχουν με τις κατσαρόλες, τα μίξερ και χωρίς γάντια στις παλάμες τους. Αμάν πια!

– Η δοκιμή του φαγητού με πηρούνια και κουτάλια που ξαναγυρίζουν άπλυτα στην κατσαρόλα, με τα σάλια των σεφ ή και με τα ίδια τα λερωμένα κουταλοπήρουνα σερβίρονται και οι βοηθοί τους…

Γνωρίζω προκαταβολικώς ότι στις παραπάνω αυτονόητες παρατηρήσεις από τους…επιφανείς, «αλάθητους» παραβάτες των κανόνων ευγένειας συνήθως πέφτει το ερώτημα: «Ε κι έπειτα τι έγινε, χάθηκε ο κόσμος, με τέτοιες λεπτομέρειες»;

Ως απάντηση σε αυτή την αγένεια θα ταίριαζε μια φράση του αείμνηστου επιφυλλιδογράφου Παύλου Παλαιολόγου: «Πολλές φορές από κάποιες λεπτομέρειες βαθμολογείται ο πολιτισμός».

Τα ξέφωτα στο σκοτάδι…

Και όμως, σ’ αυτό το απέραντο χωνευτήρι της τηλεοπτικής Βαβυλωνίας υπάρχουν και οι εξαιρέσεις, όπως ορισμένες επιμορφωτικές εκπομπές της ΕΡΤ-2 και κυρίως της ΕΡΤ-3, που καλύπτουν υποδειγματικά αμέτρητα θέματα του επιστημονικού, πνευματικού και καλλιτεχνικού επιστητού, ή με λίγα λόγια του Πολιτισμού.

Ειδικότερα η ΕΡΤ-3 κυριολεκτικά μας καθηλώνει με συναρπαστικά οδοιπορικά, στα πιο απίθανα και μεμακρυσμένα σημεία του πλανήτη, όπως και σε ιστορικές πτυχές, σε κοινωνίες που άλλαξαν τον ρουν της παγκόσμιας ιστορίας, ή που θάφτηκαν στις στάχτες της απανθρωπιάς.

Δειγματοληπτικά τελειώνω το σημερινό μου σημείωμα, αναφερόμενος στη σειρά του τρίτου καναλιού της ΕΡΤ «Τζόζεφ Χέρμαν-ένας Περίπατος στην Τέχνη».

Πρόκειται για πραγματικά θαυμάσιο οδοιπορικό στη Νότια Ουαλία και συγκεκριμένα σε εγκαταλελειμμένο ανθρακωρυχείο, που μετά την πτώχευσή του, το αγόρασαν οι ανθρακωρύχοι και το κράτησαν με τα δόντια μέχρι τη μαύρη αυλαία της παρακμής του ορυκτού άνθρακα.

Η περιήγηση αυτή γίνεται μέσα από τη ρωμαλέα ζωγραφική ιστόρηση του Εβραίου πρόσφυγα και υπέροχου ζωγράφου Τζόζεφ Χέρμαν, ο οποίος στη δεκαετία του ’40 κατόρθωσε να ξεφύγει από τους ναζιστικούς φυλετικούς διωγμούς, που θέριζαν τη γηραιά ήπειρο.

Στην περιοχή αυτή κατέγραψε με μελάνια αλλά και έγχρωμη αποτύπωση τη σκληρή ζωή των ανθρακωρύχων με τη συγκινητική τους αλληλεγγύη.

Ο Τζόζεφ Χέρμαν κατατάσσεται στους δημοφιλέστερους ζωγράφους της γηραιάς Αλβιόνας μαζί με τον John Constable J.M.W. Turner, Alfred Wallis κ.α. Ο λιτός και δωρικός εξπρεσιονισμός του έχει στέρεο λυρικό υπόβαθρο, χωρίς τον διδακτισμό ενός λαϊκίστικου ρεαλισμού, που υποβιβάζει αντί ν’ αναδεικνύει την πραγματικότητα του χειρωνακτικού δυναμικού των ανθρακωρύχων.

Εύγε στο Θεσσαλονικιώτικο κρατικό κανάλι της T.V.!