Ερχονται οι «αδιάφθοροι» του Δημοσίου – Το κράτος αποκτά… Υπηρεσία Εσωτερικών Υποθέσεων

Τέλος στη διαφθορά, τις διακρίσεις και τις παρατυπίες επιχειρεί να βάλει το υπουργείο Εσωτερικών με νέο νομοσχέδιο για το σύστημα εσωτερικού ελέγχου στο Δημόσιο, το οποίο αναμένεται να φέρει στη Βουλή τους επόμενους μήνες. Στο σημερινό Υπουργικό Συμβούλιο ο υπουργός Εσωτερικών Μάκης Βορίδης, εκτός από το αναμενόμενο νομοσχέδιο για την αλλαγή του εκλογικού νόμου, θα αναφερθεί και στο σχέδιο νόμου που αφορά ένα σύστημα τύπου «Εσωτερικών Υποθέσεων» σε όλο το φάσμα του δημόσιου τομέα.

Πηγές του υπουργείου Εσωτερικών τονίζουν στα «ΝΕΑ» πως για πρώτη φορά επιδιώκεται η θεσμοθέτηση ενός ολοκληρωμένου ρυθμιστικού πλαισίου για τον εσωτερικό έλεγχο, το οποίο θα βασίζεται σε διεθνή πρότυπα και καλές πρακτικές. Αλλωστε, το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο χαρακτηρίζεται από κατακερματισμό των ρυθμίσεων, εξαιτίας του οποίου προκύπτουν αντιφάσεις, κενά δικαίου, επικαλύψεις αλλά και σύγκρουση αρμοδιοτήτων διαφόρων εποπτικών φορέων. Η μέχρι τώρα εμπειρία έχει δείξει ότι ο εσωτερικός έλεγχος στον δημόσιο τομέα έχει εφαρμοστεί κατά τρόπο αποσπασματικό και ελλιπή, με αποτέλεσμα να μην επιφέρει τα προσδοκώμενα στη δημόσια διοίκηση.

Πρόληψη

Το νέο σύστημα θα έχει προληπτικό και αποτρεπτικό χαρακτήρα. Αλλωστε υπάρχουν οι θεσμοί και οι ανάλογες ποινές για παραπτώματα που απαντώνται στο πλαίσιο της λειτουργίας του δημόσιου τομέα. Με άλλα λόγια, όπως επισημαίνουν, το νέο σύστημα «δεν θα περιμένει να συμβούν περιστατικά διαφθοράς αλλά με τα απαραίτητα εργαλεία θα προσπαθεί να τα αποτρέπει». Αξίζει να σημειωθεί πως το νομοσχέδιο είναι σχεδόν έτοιμο και αναμένεται – όπως όλα δείχνουν – να έρθει προς ψήφιση στη Βουλή μετά τον εκλογικό νόμο, ενδεχομένως και εντός του Μαρτίου.

Μέσα, λοιπόν, από το νέο νομοσχέδιο θα αποσαφηνίζεται το πεδίο λειτουργίας του εσωτερικού ελέγχου, του οποίου το νομικό πλαίσιο χαρακτηριζόταν από κατακερματισμό ρυθμίσεων και από εννοιολογικές αντιφάσεις. Παράλληλα, δε, θα αποσαφηνίζονται και οι αρμοδιότητες των φορέων και αρχών που έχουν ελεγκτική, εποπτική και συντονιστική αρμοδιότητα (Ελεγκτικό Συνέδριο, υπουργείο Οικονομικών, Εθνική Αρχή Διαφάνειας).

Καινοτομία

Μία από τις καινοτομίες που εισάγει το σχέδιο νόμου του υπουργείου Εσωτερικών είναι και η έννοια του Συμβούλου Ακεραιότητας. Πρόκειται για μια διεθνή πρακτική που ακολουθείται στο εξωτερικό και κρίνεται ιδιαίτερα επιτυχημένη και με την οποία πλέον θα εναρμονίζεται και το Ελληνικό Δημόσιο. Οι υπάλληλοι των δημόσιων φορέων στη χώρα μας έρχονται συχνά αντιμέτωποι με περιστατικά διαφθοράς, κατάχρησης εξουσίας, σοβαρής αντικοινωνικής συμπεριφοράς και γενικά παραβιάσεων ακεραιότητας από συναδέλφους ή προϊσταμένους τους, ωστόσο ο φόβος στιγματισμού ή αντιποίνων τούς αποθαρρύνει από το να τα αναφέρουν.

Είναι χαρακτηριστικό πως ο νέος θεσμός του Συμβούλου Ακεραιότητας θα αποτελεί ένα εμπιστευτικό σημείο επαφής για τους υπαλλήλους του εκάστοτε φορέα. Θα δέχεται καταγγελίες για ζητήματα διαφθοράς, διακρίσεις, παρατυπίες, παρενόχληση αλλά και ηθικά διλήμματα.

Ο ρόλος του, μάλιστα, σύμφωνα με τον σχεδιασμό, θα είναι τριπλός: Αρχικά θα είναι υποστηρικτικός, με την παροχή συμβουλευτικής συνδρομής για ζητήματα ηθικής και δεοντολογίας αλλά και την παραλαβή εμπιστευτικών ή μη αναφορών από υπαλλήλους του φορέα για περιστατικά παραβίασης ακεραιότητας ή διαφθοράς. Παράλληλα, θα έχει και ενημερωτικό χαρακτήρα καθώς θα παρέχει ενημέρωση στο προσωπικό του φορέα για θέματα ακεραιότητας, ενώ θα συμμετέχει στην ανάπτυξη εσωτερικών πολιτικών και εργαλείων για την ενίσχυση της ακεραιότητας και της διαφάνειας. Τέλος, θα έχει και συμβουλευτικό χαρακτήρα, μέσω της συνεργασίας με τη διοίκηση και τις υπηρεσίες του φορέα με σκοπό την προώθηση πολιτικών ακεραιότητας σε όλους τους τομείς. Μάλιστα, θα έχει την ευθύνη της σύνταξης ετήσιας έκθεσης για την αποτελεσματικότητα των πολιτικών και διαδικασιών ακεραιότητας του εκάστοτε δημόσιου φορέα και οργανισμού.