Εμβόλιο κοροναϊού : Τα «γκρίζα» και προβληματικά σημεία του συμβολαίου της AstraZeneca με την ΕΕ

Την περιβόητη σύμβασή της για την προμήθεια εμβολίων κατά της Covid-19 με την φαρμακευτική εταιρεία AstraZeneca έδωσε στη δημοσιότητα η Κομισιόν.

Το επίμαχο συμβόλαιο που υπεγράφη στις 27 Αυγούστου αποτέλεσε -και συνεχίζει να αποτελεί- σημείο τριβής στην αντιπαράθεση μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της βρετανο-σουηδικής φαρμακευτικής εξαιτίας της απροθυμίας ή ανικανότητας της τελευταίας να ανταποκριθεί στις δεσμεύσεις της για επαρκή εμβόλια κατά το πρώτο τρίμηνο του 2021.

Αφορμή για τη δημοσιοποίηση της σύμβασης, η οποία έγινε με τη σύμφωνη γνώμη της εταιρείας, αποτέλεσε η συνέντευξη του διευθύνοντος συμβούλου της εταιρείας, Πασκάλ Σαριό, ο οποίος δήλωσε ότι βάσει της συμφωνίας που υπογράφηκε «τρεις μήνες μετά την αντίστοιχη με τη Βρετανία» η φαρμακευτική είναι υποχρεωμένη να καταβάλλει «τη μέγιστη προσπάθεια» να παραδώσει τις συμφωνημένες ποσότητες, χωρίς όμως να δεσμεύεται νομικά και χωρίς να υπάρχει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα.

• Δείτε το συμβόλαιο εδώ

Μάλιστα, ο ίδιος έκανε λόγο για προτεραιότητα τύπου «όποιος προλάβει πρώτος», επικαλούμενος τη συμφωνία της εταιρείας με το Ηνωμένο Βασίλειο, η οποία είχε συναφθεί τρεις μήνες πριν από αυτή της ΕΕ. Για να λάβει την απάντηση της ευρωπαίας επιτρόπου Υγείας, Στέλλας Κυριακίδου, ότι αυτή η πρακτική «μπορεί να εφαρμοστεί μόνο στο… κρεοπωλείο της γειτονιάς και όχι σε συμβόλαια εμβολίων».

Από την Κομισιόν αντέτειναν ότι το έλλειμμα θα μπορούσε να καλυφθεί από τα εργοστάσια της εταιρείας στη Βρετανία, όμως ο Σοριό ισχυρίστηκε πως κάθε εργοστάσιο έχει σχεδιάσει την παραγωγή του για συγκεκριμένες παραγγελίες.

Μάλιστα, η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε ότι το συμβόλαιο όριζε ρητά τέσσερα εργοστάσια παραγωγής, δύο εκ των οποίων στη Βρετανία, ένα στο Βέλγιο και ένα στη Γερμανία, άρα η εταιρεία θα όφειλε να καλύψει το πρόβλημα στη βελγική μονάδα με παρτίδες από το Ηνωμένο Βασίλειο.

Η αναφορά στα εργοστάσια

Στη σύμβαση, από την οποία πάντως απουσιάζουν σημαντικά σημεία όπως η τιμή και ο αριθμός των δόσεων αφού θεωρούνται ευαίσθητα δεδομένα για τον ανταγωνισμό της εταιρείας, η ΕΕ φαίνεται πως έχει διασφαλίσει την προμήθεια των εμβολίων από την παραγωγή και των τεσσάρων εργοστασίων της AstraZeneca.

Στο συμβόλαιο η Κομισιόν σημειώνει ότι η σύμβαση διασφαλίζει την απαίτηση για παραγωγή στα τέσσερα εργοστάσια σε ευρωπαϊκό έδαφος και εξασφαλίζει τα σχετικά χρονοδιαγράμματα, αλλά και εν τέλει την εταιρεία να παράγει επαρκείς ποσότητες για την εκτέλεση του συμβολαίου, πριν από την αδειοδότηση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ).

Από τα δημοσιοποιηθέντα κείμενα, επομένως, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής φαίνεται ότι έχει δίκιο, αν και επισημαίνεται ότι η εταιρεία κατά βάση πρέπει να χρησιμοποιήσει τις γραμμές παραγωγής εντός ΕΕ.

Οι διπλής ερμηνείας αναφορές

Στο συμβόλαιο αναφέρεται, επίσης, ότι η AstraZeneca έχει την ευθύνη να ενημερώνει εγκαίρως για οποιεσδήποτε καθυστερήσεις στις παραδόσεις εμβολίων, ενώ προβλέπεται ότι όλα τα κράτη – μέλη έχουν τη δυνατότητα να αγοράσουν 300 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου AstraZeneca, με την επιλογή για περαιτέρω 100 εκατομμύρια δόσεις, που θα διανεμηθούν κατά πληθυσμιακή αναλογία.

Στο σημείο αυτό, κομβικής σημασίας θεωρείται η επισήμανση περί «βέλτιστων δικαιολογημένων και λογικών προσπαθειών» («best reasonable efforts»), χωρίς όμως να τίθεται συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα.

Συγκεκριμένα, η σύμβαση αναφέρει ότι «στο πλαίσιο αυτής της αύξησης (της παραγγελίας της ΕΕ), η AstraZeneca έχει δεσμευτεί να χρησιμοποιήσει τις καλύτερες λογικές προσπάθειές της για να αυξήσει την ικανότητα παραγωγής 300 εκατομμυρίων δόσεων του εμβολίου, χωρίς κέρδος και καμία απώλεια για την AstraZeneca, με το συνολικό κόστος που επί του παρόντος εκτιμάται ότι είναι ΧΧΧΧ Ευρώ για διανομή εντός της ΕΕ (οι αρχικές δόσεις της Ευρώπης), με δυνατότητα στην Επιτροπή, ενεργώντας εξ ονόματος των συμμετεχόντων κρατών μελών, να παραγγείλει επιπλέον 100 εκατομμύρια δόσεις (οι προαιρετικές δόσεις)».

Μάλιστα, οι αναφορές για «βέλτιστη προσπάθεια» (best reasonable effort) από πλευράς της εταιρείας υπάρχουν και σε άλλα σημεία της σύμβασης, γεγονός που επιτρέπει σε κάποιον να θέσει ζήτημα ερμηνείας.

Πάντως, η Φον ντερ Λάιεν υποστήριξε ότι αυτός ο όρος «best reasonable effort» αφορούσε την εποχή που η AstraZeneca δεν είχε ακόμα αναπτύξει το εμβόλιο και δεν ήταν σαφές αν θα είναι ασφαλές.

Key part of the contract on what the EU and #AstraZeneca are at odds over – the ‘Best Reasonable Efforts’ clause.

AZ says it’s not binding on the numbers of the vaccines, instead it’s based on best efforts.

EU says it is binding pic.twitter.com/pcaebpsczB

— Gavin Lee (@GavinLeeBBC) January 29, 2021